Nextdeal newsroom, 22/3/2024 - 12:09 facebook twitter linkedin Διονύσιος Σολωμός: Ύμνος εις την Ελευθερίαν o εθνικός ύμνος της χώρας! Nextdeal newsroom, 22/3/2024 facebook twitter linkedin Ύμνος εις την Ελευθερίαν είναι ποίημα που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός το 1823, τμήμα του οποίου αποτελεί τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας (από το 1865) και της Κύπρου (από το 1966). Την μελοποίηση του ύμνου πραγματοποίησε ο Νικόλαος Μάντζαρος. Αποτελείται από 158 στροφές ή 632 στίχους και αποτελεί τον μεγαλύτερο σε έκταση ύμνο κράτους παγκοσμίως.Το ποίημα γράφτηκε από τον Διονύσιο Σολωμό τον Μάιο του 1823 στη Ζάκυνθο και έναν χρόνο αργότερα τυπώθηκε στο Μεσολόγγι. Το ποίημα συνδυάζει στοιχεία από τον ρομαντισμό αλλά και τον κλασικισμό. Οι στροφές που χρησιμοποιούνται είναι τετράστιχες, ενώ, στους στίχους παρατηρείται εναλλαγή τροχαϊκών οκτασύλλαβων και επτασύλλαβων. Το 1828 μελοποιήθηκε από τον Κερκυραίο Νικόλαο Μάντζαρο πάνω σε λαϊκά μοτίβα, για τετράφωνη ανδρική χορωδία. Από τότε ακουγόταν τακτικά σε εθνικές γιορτές, αλλά και στα σπίτια των Κερκυραίων αστών και αναγνωρίστηκε στη συνείδηση των Ιονίων ως άτυπος ύμνος της Επτανήσου. Ακολούθησαν και άλλες μελοποιήσεις από τον Μάντζαρο (2η το 1837 και 3η το 1839-40), ο οποίος υπέβαλε το έργο του στο Βασιλιά Όθωνα (4η «αντιστικτική» μελοποίηση, Δεκέμβριος 1844). Παρά την τιμητική επιβράβευση του μουσικοσυνθέτη Μάντζαρου με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρα (Ιούνιος 1845) και του Διονυσίου Σολωμού με το Χρυσό Σταυρό του ίδιου Τάγματος (1849), το έργο (και ειδικά η πρώτη μελοποίησή του) διαδόθηκε μεν ως «θούριος», αλλά δεν υιοθετήθηκε ως ύμνος από τον Όθωνα. Ο Μάντζαρος το 1861 επανεξέτασε για 5η φορά το έργο, αυτή τη φορά σε ρυθμό εμβατηρίου κατά παραγγελία του Υπουργού Στρατιωτικών. Όταν ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ επισκέφθηκε την Κέρκυρα το 1865 μετά την ενσωμάτωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, άκουσε την εκδοχή για ορχήστρα πνευστών της αρχής της πρώτης μελοποίησης που έπαιζε η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας και του έκανε εντύπωση. Ακολούθησε Βασιλικό Διάταγμα του Υπουργείου Ναυτικών (Υπουργός Δ. Στ. Μπουντούρης) που το χαρακτήρισε «επίσημον εθνικόν άσμα» και διατάχθηκε η εκτέλεσή του «κατά πάσας τας ναυτικάς παρατάξεις του Βασιλικού Ναυτικού». Επίσης ενημερώθηκαν οι ξένοι πρέσβεις, ώστε να ανακρούεται και από τα ξένα πλοία στις περιπτώσεις απόδοσης τιμών προς τον Βασιλιά της Ελλάδος ή την Ελληνική Σημαία. Από τότε θεωρείται ως εθνικός ύμνος της Ελλάδος. Το σύνολο της πρώτης μελοποίησης του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν»[α] τυπώθηκε για πρώτη φορά σε 27 μέρη στο Λονδίνο το 1873, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του συνθέτη του. Ο αντισυνταγματάρχης ε.α. Μαργαρίτης Καστέλλης, πρώην διευθυντής του Μουσικού Σώματος, διασκεύασε τον «Εθνικό Ύμνο» για μπάντα κι αυτή η μεταγραφή (από την οποία απουσιάζει η σύντομη εισαγωγή) ανακρούεται από τις στρατιωτικές μπάντες ως σήμερα. Στα επτανησιακά μουσικά αρχεία σώζονται διασκευές του έργου για μπάντα, χρονολογούμενες τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1840. Το ποίημα «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές· από αυτές οι 24 πρώτες καθιερώθηκαν ως εθνικός ύμνος το 1865. Οι δύο πρώτες ανακρούονται και συνοδεύουν πάντα την έπαρση και την υποστολή της σημαίας και ψάλλονται σε επίσημες στιγμές και τελετές. Κατά τη διάρκεια της ανάκρουσής του αποδίδονται ορθίως τιμές στρατιωτικού χαιρετισμού «εν ακινησία».Από τις 18 Νοεμβρίου 1966 καθιερώθηκε, με την απόφαση 6133[1] και ως ο Εθνικός Ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σύμφωνα με το άρθρο 4 της απόφασης «Το Συμβούλιον απεφάσισεν όπως υιοθετηθή ως Εθνικός Ύμνος της Κύπρου η μουσική του Εθνικού Ύμνου της Ελλάδος» Ύμνος εις την Ελευθερίαν 1. Σε γνωρίζω από την κόψητου σπαθιού την τρομέρη,σε γνωρίζω από την όψηπου με βία μετράει τη γη. 2. 5Απ’ τα κόκαλα βγαλμένητων Ελλήνων τα ιερά,και σαν πρώτα ανδρειωμένη,χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά! 3. Εκεί μέσα εκατοικούσες10πικραμένη, εντροπαλή,κι ένα στόμα ακαρτερούσες,έλα πάλι, να σου πει. 4. Άργειε νά ’λθει εκείνη η μέρακαι ήταν όλα σιωπηλά,15γιατί τα ’σκιαζε η φοβέρακαι τα πλάκωνε η σκλαβιά. 5. Δυστυχής! Παρηγορίαμόνη σού έμενε να λεςπερασμένα μεγαλεία20και διηγώντας τα να κλαις. 6. Και ακαρτέρει, και ακαρτέρειφιλελεύθερη λαλιά,ένα εκτύπαε τ’ άλλο χέριαπό την απελπισιά. 7. 25Κι έλεες: Πότε, α! πότε βγάνωτο κεφάλι από τσ’ ερμιές;Και αποκρίνοντο αποπάνωκλάψες, άλυσες, φωνές. 8. Τότε εσήκωνες το βλέμμα30μες στα κλάηματα θολό,και εις το ρούχο σου έσταζ’ αίμα,πλήθος αίμα Ελληνικό. 9. Με τα ρούχα αιματωμέναξέρω ότι έβγαινες κρυφά35να γυρεύεις εις τα ξέναάλλα χέρια δυνατά. 10. Μοναχή το δρόμο επήρες,εξανάλθες μοναχή·δεν είν’ εύκολες οι θύρες,40εάν η χρεία τες κουρταλεί. 11. Άλλος σού έκλαψε εις τα στήθια,αλλ’ ανάσασιν καμιά·άλλος σού έταξε βοήθειακαι σε γέλασε φρικτά. 12. 45Άλλοι, οϊμέ! στη συμφορά σουοπού εχαίροντο πολύ,σύρε νά βρεις τα παιδιά σου,σύρε, ελέγαν οι σκληροί. 13. Φεύγει οπίσω το ποδάρι50και ολογλήγορο πατείή την πέτρα ή το χορτάριπου τη δόξα σού ενθυμεί. 14. Ταπεινότατη σου γέρνειη τρισάθλια κεφαλή,55σαν πτωχού που θυροδέρνεικι είναι βάρος του η ζωή. 15. Ναι· αλλά τώρα αντιπαλεύεικάθε τέκνο σου με ορμή,που ακατάπαυστα γυρεύει60ή τη νίκη ή τη θανή. 16. Απ’ τα κόκαλα βγαλμένητων Ελλήνων τα ιερά,και σαν πρώτα ανδρειωμένη,χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά! 17. 65Μόλις είδε την ορμή σουο ουρανός, που για τσ’ εχθρούςεις τη γη τη μητρική σουέτρεφ’ άνθια και καρπούς, 18. εγαλήνευσε· και εχύθη70καταχθόνια μία βοή,και του Ρήγα σου απεκρίθηπολεμόκραχτη η φωνή. * 19. Όλοι οι τόποι σου σ’ εκράξανχαιρετώντας σε θερμά,75και τα στόματα εφωνάξανόσα αισθάνετο η καρδιά. 20. Εφωνάξανε ώς τ’ αστέριατου Ιονίου και τα νησιά,και εσηκώσανε τα χέρια80για να δείξουνε χαρά, 21. μ’ όλον που ’ναι αλυσωμένοτο καθένα τεχνικά,και εις το μέτωπο γραμμένοέχει: Ψεύτρα Ελευθεριά. 22. 85Γκαρδιακά χαροποιήθηκαι του Βάσιγκτον η γη,και τα σίδερα ενθυμήθηπου την έδεναν και αυτή. 23. Απ’ τον πύργο του φωνάζει,90σα να λέει σε χαιρετώ,και τη χήτη του τινάζειτο Λεοντάρι το Ισπανό. 24. Ελαφιάσθη της Αγγλίαςτο θηρίο, και σέρνει ευθύς95κατά τ’ άκρα της Ρουσίαςτα μουγκρίσματα τσ’ οργής. 25. Εις το κίνημά του δείχνειπως τα μέλη είν’ δυνατά·και στου Αιγαίου το κύμα ρίχνει100μια σπιθόβολη ματιά. 26. Σε ξανοίγει από τα νέφηκαι το μάτι του Αετού,που φτερά και νύχια θρέφειμε τα σπλάχνα του Ιταλού· 27. 105και σ’ εσέ καταγειρμένος,γιατί πάντα σε μισεί,έκρωζ’ έκρωζε ο σκασμένος,να σε βλάψει, αν ημπορεί. 28. Άλλο εσύ δεν συλλογιέσαι110πάρεξ πού θα πρωτοπάς·δεν μιλείς και δεν κουνιέσαιστες βρισίες οπού αγρικάς· 29. σαν το βράχον οπού αφήνεικάθε ακάθαρτο νερό115εις τα πόδια του να χύνειευκολόσβηστον αφρό, 30. οπού αφήνει ανεμοζάληκαι χαλάζι και βροχήνα του δέρνουν τη μεγάλη,120την αιώνιαν κορυφή. 31. Δυστυχιά του, ω δυστυχιά του,οποιανού θέλει βρεθείστο μαχαίρι σου αποκάτουκαι σ’ εκείνο αντισταθεί. 32. 125Το θηρίο π’ ανανογιέται,πως του λείπουν τα μικρά,περιορίζεται, πετιέται,αίμα ανθρώπινο διψά· 33. τρέχει, τρέχει όλα τα δάση,130τα λαγκάδια, τα βουνά,και όπου φθάσει, όπου περάσει.φρίκη, θάνατος, ερμιά· 34. ερμιά, θάνατος και φρίκηόπου επέρασες κι εσύ·135ξίφος έξω από τη θήκηπλέον ανδρείαν σού προξενεί. 35. Ιδού εμπρός σου ο τοίχος στέκειτης αθλίας Τριπολιτσάς·τώρα τρόμου αστροπελέκι140να της ρίψεις πιθυμάς. 36. Μεγαλόψυχο το μάτιδείχνει, πάντα οπώς νικεί,και ας είν’ άρματα γεμάτηκαι πολέμιαν χλαλοή. 37. 145Σου προβαίνουνε και τρίζουνγια να ιδείς πως είν’ πολλά·δεν ακούς που φοβερίζουνάνδρες μύριοι και παιδιά; * 38. Λίγα μάτια, λίγα στόματα150θα σας μείνουνε ανοιχτάγια να κλαύσετε τα σώματαπου θε νά βρει η συμφορά. 39. Κατεβαίνουνε, και ανάφτειτου πολέμου αναλαμπή·155το τουφέκι ανάβει, αστράφτει,λάμπει, κόφτει το σπαθί. 40. Γιατί η μάχη εστάθη ολίγη;Λίγα τα αίματα γιατί;Τον εχθρό θωρώ να φύγει160και στο κάστρο ν’ ανεβεί. * 41. Μέτρα… είν’ άπειροι οι φευγάτοι,οπού φεύγοντας δειλιούν·τα λαβώματα στην πλάτηδέχοντ’, ώστε ν’ ανεβούν. 42. 165Εκεί μέσα ακαρτερείτετην αφεύγατη φθορά·νά, σας φθάνει· αποκριθείτεστης νυκτός τη σκοτεινιά. * 43. Αποκρίνονται, και η μάχη170έτσι αρχίζει, οπού μακριάαπό ράχη εκεί σε ράχηαντιβούιζε φοβερά. 44. Ακούω κούφια τα τουφέκια,ακούω σμίξιμο σπαθιών,175ακούω ξύλα, ακούω πελέκια,ακούω τρίξιμο δοντιών. 45. Α! τί νύκτα ήταν εκείνηπου την τρέμει ο λογισμός;Άλλος ύπνος δεν εγίνη180πάρεξ θάνατου πικρός. 46. Της σκηνής η ώρα, ο τόπος,οι κραυγές, η ταραχή,ο σκληρόψυχος ο τρόποςτου πολέμου, και οι καπνοί, 47. 185και οι βροντές, και το σκοτάδι,οπού αντίσκοφτε η φωτιά,επαράσταιναν τον άδηπου ακαρτέρειε τα σκυλιά· 48. τ’ ακαρτέρειε. — Εφαίνοντ’ ίσκιοι190αναρίθμητοι γυμνοί,κόρες, γέροντες, νεανίσκοι,βρέφη ακόμη εις το βυζί. 49. Όλη μαύρη μυρμηγκιάζει,μαύρη η εντάφια συντροφιά,195σαν το ρούχο οπού σκεπάζειτα κρεβάτια τα στερνά. 50. Τόσοι, τόσοι ανταμωμένοιεπετιούντο από τη γη,όσοι είν’ άδικα σφαγμένοι200από τούρκικην οργή. 51. Τόσα πέφτουνε τα θέρι-σμένα αστάχια εις τους αγρούς·σχεδόν όλα εκειά τα μέρηεσκεπάζοντο απ’ αυτούς. 52. 205Θαμποφέγγει κανέν’ άστρο,και αναδεύοντο μαζί,ανεβαίνοντας το κάστρομε νεκρώσιμη σιωπή. 53. Έτσι χάμου εις την πεδιάδα,210μες στο δάσος το πυκνό,όταν στέλνει μίαν αχνάδαμισοφέγγαρο χλωμό, 54. εάν οι άνεμοι μες στ’ άδειατα κλαδιά μουγκοφυσούν,215σειούνται, σειούνται τα μαυράδια,οπού οι κλώνοι αντικτυπούν. 55. Με τα μάτια τους γυρεύουνόπου είν’ αίματα πηχτά,και μες στ’ αίματα χορεύουν220με βρυχίσματα βραχνά, 56. και χορεύοντας μανίζουνεις τους Έλληνας κοντά,και τα στήθια τούς εγγίζουνμε τα χέρια τα ψυχρά. 57. 225Εκειό το έγγισμα πηγαίνειβαθιά μες στα σωθικά,όθεν όλη η λύπη βγαίνει,και άκρα αισθάνονται ασπλαχνιά. 58. Τότε αυξαίνει του πολέμου230ο χορός τρομακτικά,σαν το σκόρπισμα του ανέμουστου πελάου τη μοναξιά. 59. Κτυπούν όλοι απάνου κάτου·κάθε κτύπημα που εβγεί235είναι κτύπημα θανάτου,χωρίς να δευτερωθεί. 60. Κάθε σώμα ιδρώνει, ρέει·λες και εκείθεν η ψυχήαπ’ το μίσος που την καίει240πολεμάει να πεταχθεί. 61. Της καρδίας κτυπίες βροντάνεμες στα στήθια τους αργά,και τα χέρια οπού χουμάνεπερισσότερο είν’ γοργά. 62. 245Ουρανός γι’ αυτούς δεν είναι,ουδέ πέλαγο, ουδέ γη·γι’ αυτούς όλους το παν είναιμαζωμένο αντάμα εκεί. 63. Τόση η μάνητα και η ζάλη,250που στοχάζεσαι, μη πώςαπό μία μεριά και απ’ άλληδεν μείνει ένας ζωντανός. 64. Κοίτα χέρια απελπισμέναπώς θερίζουνε ζωές!255Χάμου πέφτουνε κομμέναχέρια, πόδια, κεφαλές, 65. και παλάσκες και σπαθίαμε ολοσκόρπιστα μυαλά,και με ολόσχιστα κρανία260σωθικά λαχταριστά. 66. Προσοχή καμία δεν κάνεικανείς, όχι, εις τη σφαγή·πάνε πάντα εμπρός. Ω! φθάνει,φθάνει· έως πότε οι σκοτωμοί; 67. 265Ποίος αφήνει εκεί τον τόπο,πάρεξ όταν ξαπλωθεί;δεν αισθάνονται τον κόποκαι λες κι είναι εις την αρχή. 68. Ολιγόστευαν οι σκύλοι,270και Αλλά εφώναζαν, Αλλά·και των Χριστιανών τα χείληΦωτιά εφώναζαν, φωτιά. 69. Λεονταρόψυχα εκτυπιούντο,πάντα εφώναζαν φωτιά,275και οι μιαροί κατασκορπιούντο,πάντα σκούζοντας Αλλά. 70. Παντού φόβος και τρομάρακαι φωνές και στεναγμοί·παντού κλάψα, παντού αντάρα,280και παντού ξεψυχισμοί. 71. Ήταν τόσοι! Πλέον το βόλιεις τ’ αφτιά δεν τους λαλεί.Όλοι χάμου εκείτοντ’ όλοιεις την τέταρτην αυγή. 72. 285Σαν ποτάμι το αίμα εγίνηκαι κυλάει στη λαγκαδιά,και το αθώο χόρτο πίνειαίμα αντίς για τη δροσιά. 73. Της αυγής δροσάτο αέρι,290δεν φυσάς τώρα εσύ πλιοστων ψευδόπιστων το αστέρι· *φύσα, φύσα εις το ΣΤΑΥΡΟ. 74. Απ’ τα κόκαλα βγαλμένητων Ελλήνων τα ιερά,295και σαν πρώτα ανδρειωμένη,χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά! 75. Της Κορίνθου ιδού και οι κάμποι·δεν λάμπ’ ήλιος μοναχάεις τους πλάτανους, δεν λάμπει300εις τ’ αμπέλια, εις τα νερά· 76. εις τον ήσυχον αιθέρατώρα αθώα δεν αντηχείτα λαλήματα η φλογέρα,τα βελάσματα το αρνί· 77. 305τρέχουν άρματα χιλιάδεςσαν το κύμα εις το γιαλό·αλλ’ οι ανδρείοι παλικαράδεςδεν ψηφούν τον αριθμό. 78. Ω τρακόσιοι! σηκωθείτε310και ξανάλθετε σ’ εμάς·τα παιδιά σας θέλ’ ιδείτεπόσο μοιάζουνε με σας. 79. Όλοι εκείνοι τα φοβούνται.Και με πάτημα τυφλό315εις την Κόρινθο αποκλειούνταικι όλοι χάνουνται απεδώ. 80. Στέλνει ο άγγελος του ολέθρουΠείναν και Θανατικό·που με σχήμα ενός σκελέθρου320περπατούν αντάμα οι δυο· 81. και πεσμένα εις τα χορτάριααπεθαίνανε παντούτα θλιμμένα απομεινάριατης φυγής και του χαμού. 82. 325Και εσύ αθάνατη, εσύ θεία,που ό,τι θέλεις ημπορείς,εις τον κάμπο, Ελευθερία.ματωμένη περπατείς. 83. Στη σκιά χεροπιασμένες, *330στη σκιά βλέπω κι εγώκρινοδάκτυλες παρθένεςόπου κάνουνε χορό· 84. στο χορό γλυκογυρίζουνωραία μάτια ερωτικά,335και εις την αύρα κυματίζουνμαύρα, ολόχρυσα μαλλιά. 85. Η ψυχή μου αναγαλλιάζειπως ο κόρφος καθεμιάςγλυκοβύζαστο ετοιμάζει340γάλα ανδρείας και ελευθεριάς. 86. Μες στα χόρτα, τα λουλούδια,το ποτήρι δεν βαστώ·φιλελεύθερα τραγούδιασαν τον Πίνδαρο εκφωνώ. 87. 345Απ’ τα κόκαλα βγαλμένητων Ελλήνων τα ιερά,και σαν πρώτα ανδρειωμένη,χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά! 88. Πήγες εις το Μεσολόγγι350την ημέρα του Χριστού,μέρα που άνθισαν οι λόγγοι *για το τέκνο του Θεού. 89. Σου ’λθε εμπρός λαμποκοπώνταςη Θρησκεία μ’ ένα σταυρό,355και το δάκτυλο κινώνταςοπού ανεί τον ουρανό, 90. σ’ αυτό, εφώναξε, το χώμαστάσου ολόρθη, Ελευθεριά·και φιλώντας σου το στόμα360μπαίνει μες στην εκκλησιά. * 91. Εις την τράπεζα σιμώνει,και το σύγνεφο το αχνόγύρω γύρω της πυκνώνειπου σκορπάει το θυμιατό. 92. 365Αγρικάει την ψαλμωδίαοπού εδίδαξεν αυτή·βλέπει τη φωταγωγίαστους Αγίους εμπρός χυτή. 93. Ποιοί είναι αυτοί που πλησιάζουν370με πολλή ποδοβολή,κι άρματ’, άρματα ταράζουν;Επετάχτηκες εσύ. 94. Α! το φως που σε στολίζει,σαν ηλίου φεγγοβολή,375και μακρόθεν σπινθηρίζει,δεν είναι, όχι, από τη γη· 95. λάμψιν έχει όλη φλογώδηχείλος, μέτωπο, οφθαλμός·φως το χέρι, φως το πόδι,380κι όλα γύρω σου είναι φως. 96. Το σπαθί σου αντισηκώνεις,τρία πατήματα πατάς,σαν τον πύργο μεγαλώνεις,και εις το τέταρτο κτυπάς· 97. 385με φωνή που καταπείθειπροχωρώντας ομιλείς·«Σήμερ’, άπιστοι, εγεννήθηναι, του κόσμου ο Λυτρωτής. 98. »Αυτός λέγει… Αφοκρασθείτε:390Εγώ είμ’ Άλφα, Ω μέγα εγώ· (9)*πέστε, πού θ’ αποκρυφθείτεεσείς όλοι, αν οργισθώ; 99. »Φλόγα ακοίμητην σας βρέχω,που μ’ αυτήν αν συγκριθεί395κείνη η κάτω οπού σας έχωσαν δροσιά θέλει βρεθεί. 100. Κατατρώγει, ωσάν τη σχίζα,τόπους άμετρα υψηλούς,χώρες, όρη από τη ρίζα,400ζώα και δένδρα και θνητούς, 101. »και το παν το κατακαίει,και δεν σώζεται πνοή,πάρεξ του άνεμου που πνέειμες στη στάχτη τη λεπτή». 102. 405Κάποιος ήθελε ερωτήσει:Του θυμού του είσαι αδελφή;Ποίος είν’ άξιος να νικήσει,ή με σε να μετρηθεί; 103. Η γη αισθάνεται την τόση410του χεριού σου ανδραγαθιά,που όλην θέλει θανατώσειτη μισόχριστη σπορά. 104. Την αισθάνονται, και αφρίζουντα νερά, και τ’ αγρικώ415δυνατά να μουρμουρίζουνσαν να ρυάζετο θηριό. 105. Κακορίζικοι, πού πάτετου Αχελώου μες στη ροή, *και πιδέξια πολεμάτε420από την καταδρομή 106. να αποφύγετε! το κύμαέγινε όλο φουσκωτό·εκεί ευρήκατε το μνήμαπριν να ευρείτε αφανισμό. 107. 425Βλασφημάει, σκούζει, μουγκρίζεικάθε λάρυγγας εχθρού,και το ρεύμα γαργαρίζειτες βλασφήμιες του θυμού. 108. Σφαλερά τετραποδίζουν430πλήθος άλογα, και ορθάτρομασμένα χλιμιτρίζουνκαι πατούν εις τα κορμιά. 109. Ποίος στο σύντροφον απλώνειχέρι, ωσάν να βοηθηθεί·435ποίος τη σάρκα του δαγκώνειόσο οπού να νεκρωθεί· 110. κεφαλές απελπισμένες,με τα μάτια πεταχτάκατά τ’ άστρα σηκωμένες440για την ύστερη φορά. 111. Σβήεται —αυξαίνοντας η πρώτητου Αχελώου νεροσυρμή—το χλιμίτρισμα, και οι κρότοι,και του ανθρώπου οι γογγυσμοί. 112. 445Έτσι ν’ άκουα να βουίξειτον βαθύν Ωκεανό,και στο κύμα του να πνίξεικάθε σπέρμα Αγαρηνό· 113. και εκεί που ’ναι η Αγία Σοφία,450μες στους λόφους τους επτά,όλα τ’ άψυχα κορμία,βραχοσύντριφτα, γυμνά, 114. σωριασμένα να τα σπρώξειη κατάρα του Θεού,455κι απεκεί να τα μαζώξειο αδελφός του Φεγγαριού· * 115. κάθε πέτρα μνήμα ας γένει,και η θρησκεία κι η Ελευθεριάμ’ αργοπάτημα ας πηγαίνει460μεταξύ τους, και ας μετρά. 116. Ένα λείψανο ανεβαίνειτεντωτό, πιστομητό,κι άλλο ξάφνου κατεβαίνεικαι δεν φαίνεται και πλιο. 117. 465Και χειρότερα αγριεύεικαι φουσκώνει ο ποταμός·πάντα πάντα περισσεύει·πολυφλοίσβισμα και αφρός. 118. Α! γιατί δεν έχω τώρα470τη φωνή του Μωυσή;Μεγαλόφωνα, την ώραόπου εσβηούντο οι μισητοί, 119. τον Θεόν ευχαριστούσεστου πελάου τη λύσσα εμπρός,475και τα λόγια ηχολογούσεαναρίθμητος λαός· 120. ακλουθάει την αρμονίαη αδελφή του Ααρών,η προφήτισσα Μαρία,480μ’ ένα τύμπανο τερπνόν, * 121. και πηδούν όλες οι κόρεςμε τσ’ αγκάλες ανοικτές,τραγουδώντας, ανθοφόρες,με τα τύμπανα κι εκειές. 122. 485Σε γνωρίζω από την κόψητου σπαθιού την τρομερή,σε γνωρίζω από την όψηπου με βία μετράει τη γη. 123. Εις αυτήν, είν’ ξακουσμένο,490δεν νικιέσαι εσύ ποτέ·όμως, όχι, δεν είν’ ξένοκαι το πέλαγο για σε. 124. Το στοιχείον αυτό ξαπλώνεικύματ’ άπειρα εις τη γη,495με τα οποία την περιζώνει,κι είναι εικόνα σου λαμπρή. 125. Με βρυχίσματα σαλεύειπου τρομάζει η ακοή·κάθε ξύλο κινδυνεύει500και λιμιώνα αναζητεί· 126. φαίνετ’ έπειτα η γαλήνηκαι το λάμψιμο του ηλιού,και τα χρώματα αναδίνειτου γλαυκότατου ουρανού. 127. 505Δεν νικιέσαι, είν’ ξακουσμένο,στην ξηράν εσύ ποτέ·όμως, όχι, δεν είν’ ξένοκαι το πέλαγο για σε. 128. Περνούν άπειρα τα ξάρτια,510και σαν λόγγος στριμωχτάτα τρεχούμενα κατάρτια,τα ολοφούσκωτα πανιά. 129. Συ τες δύναμές σου σπρώχνεις,και αγκαλά δεν είν’ πολλές,515πολεμώντας, άλλα διώχνεις,άλλα παίρνεις, άλλα καις· 130. με επιθύμια να τηράζειςδύο μεγάλα σε θωρώ, *και θανάσιμον τινάζεις520εναντίον τους κεραυνό. 131. Πιάνει, αυξαίνει, κοκκινίζει,και σηκώνει μια βροντή,και το πέλαο χρωματίζειμε αιματόχροη βαφή. 132. 525Πνίγοντ’ όλοι οι πολεμάρχοικαι δεν μνέσκει ένα κορμί·χάρου, σκιά του Πατριάρχη,που σ’ επέταξαν εκεί. 133. Εκρυφόσμιγαν οι φίλοι530με τσ’ εχθρούς τους τη Λαμπρή,και τους έτρεμαν τα χείληδίνοντάς τα εις το φιλί. 134. Κειες τες δάφνες που εσκορπίστε *τώρα πλέον δεν τες πατεί,535και το χερί οπού εφιλήστεπλέον, α! πλέον δεν ευλογεί. 135. Όλοι κλαύστε· αποθαμένοςο αρχηγός της Εκκλησιάς·κλαύστε, κλαύστε· κρεμασμένος540ωσάν να ’τανε φονιάς. 136. Έχει ολάνοικτο το στόμαπ’ ώρες πρώτα είχε γευθείτ’ Άγιον Αίμα, τ’ Άγιον Σώμα·λες πως θε να ξαναβγεί 137. 545η κατάρα που είχε αφήσειλίγο πριν να αδικηθείεις οποίον δεν πολεμήσεικαι ημπορεί να πολεμεί. 138. Την ακούω, βροντάει, δεν παύει550εις το πέλαγο, εις τη γη,και μουγκρίζοντας ανάβειτην αιώνιαν αστραπή. 139. Η καρδιά συχνοσπαράζει…Πλην τί βλέπω; Σοβαρά555να σωπάσω με προστάζειμε το δάκτυλο η θεά. 140. Κοιτάει γύρω εις την Ευρώπητρεις φορές μ’ ανησυχιά·προσηλώνεται κατόπι560στην Ελλάδα, και αρχινά: 141. «Παλικάρια μου! οι πολέμοιγια σας όλοι είναι χαρά,και το γόνα σας δεν τρέμειστους κινδύνους εμπροστά. 142. 565»Απ’ εσάς απομακραίνεικάθε δύναμη εχθρική·αλλά ανίκητη μια μένειπου τες δάφνες σάς μαδεί· 143. »Μία, που όταν ωσάν λύκοι570ξαναρχόστενε ζεστοί,κουρασμένοι από τη νίκη,αχ! τον νουν σάς τυραννεί. 144. »Η Διχόνοια που βαστάειένα σκήπτρο η δολερή·575καθενός χαμογελάει,πάρ’ το, λέγοντας, και συ. 145. »Κειο το σκήπτρο που σας δείχνειέχει αλήθεια ωραία θωριά·μην το πιάστε, γιατί ρίχνει580εισέ δάκρυα θλιβερά. 146. »Από στόμα οπού φθονάει,παλικάρια, ας μην ’πωθεί,πως το χέρι σας κτυπάειτου αδελφού την κεφαλή. 147. 585»Μην ειπούν στο στοχασμό τουςτα ξένα έθνη αληθινά:Εάν μισούνται ανάμεσό τουςδεν τους πρέπει ελευθεριά. 148. »Τέτοια αφήστενε φροντίδα·590όλο το αίμα οπού χυθείγια θρησκεία και για πατρίδαόμοιαν έχει την τιμή. 149. »Στο αίμα αυτό, που δεν πονείτεγια πατρίδα, για θρησκειά,595σας ορκίζω, αγκαλιασθείτεσαν αδέλφια γκαρδιακά. 150. »Πόσον λείπει, στοχασθείτε,πόσο ακόμη να παρθεί·πάντα η νίκη, αν ενωθείτε,600πάντα εσάς θ’ ακολουθεί. 151. »Ω ακουσμένοι εις την ανδρεία!…Καταστήστε ένα σταυρό,και φωνάξετε με μία:Βασιλείς, κοιτάξτ’ εδώ. 152. 605»Το σημείον που προσκυνάτεείναι τούτο, και γι’ αυτόματωμένους μάς κοιτάτεστον αγώνα το σκληρό. 153. »Ακατάπαυστα το βρίζουν610τα σκυλιά και το πατούνκαι τα τέκνα του αφανίζουνκαι την πίστη αναγελούν. 154. »Εξ αιτιάς του εσπάρθη, εχάθη,αίμα αθώο χριστιανικό,615που φωνάζει από τα βάθητης νυκτός: Να ’κδικηθώ. 155. »Δεν ακούτε, εσείς εικόνεςτου Θεού, τέτοια φωνή;Τώρα επέρασαν αιώνες620και δεν έπαυσε στιγμή. 156. »Δεν ακούτε; Εις κάθε μέροςσαν του Αβέλ καταβοάδεν είν’ φύσημα του αέροςπου σφυρίζει εις τα μαλλιά. 157. 625»Τί θα κάμετε; Θ’ αφήστενα αποκτήσομεν εμείςΛευθερίαν, ή θα την λύστεεξ αιτίας Πολιτικής; 158. »Τούτο ανίσως μελετάτε,630ιδού, εμπρός σας τον Σταυρό·Βασιλείς! ελάτε, ελάτε,και κτυπήσετε κι εδώ». [1823] ___ στροφή 25* Και στο πέλαο μία ματία ρίχνει που σπιθοβολά, και τα νύχια τα μακρία σφίγγει απλώνει αρπαχτικά Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος: Τατάρνα 22 του Μάρτη 1821 Βροντάει το πρώτο καριοφίλι του ξεσηκωμού στη Ρούμελη κι αρχινάει το πανηγύρι της Λευτεριάς με πρωτοχορευτή τον καπεταν-Δυσσέα Ανδρούτσο. Εκεί ο... Ηλίας Προβόπουλος, 22/03/2024 - 09:04 22/3/2024
Ηλίας Προβόπουλος: Εαρινή ισημερία με την «Εαρινή Συμφωνία» του Νικόλαου Γύζη Το ιδεαλιστικό έργο του Γύζη μας μεταφέρει σε ένα ονειρικό τοπίο που μοιάζει να το έχει τυλίξει η αχνάδα του... Ηλίας Προβόπουλος, 21/03/2024 - 08:59 21/3/2024