Έχετε μπερδευτεί από όλους τους τεχνικούς όρους με θέμα την προστασία δεδομένων; Συμβαίνει σε πολλούς! Από παραβιάσεις ασφάλειας μέχρι βιομετρικά στοιχεία, ο κόσμος του απορρήτου και της ιδιωτικότητας μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Μπορούμε, όμως, να βάλουμε σε τάξη τα πράγματα. 

Η προστασία δεδομένων είναι ουσιαστικά η διαδικασία πρόληψης της κλοπής, απώλειας ή κακής χρήσης των διαδικτυακών πληροφοριών. Καθώς ολοένα μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας σχετίζεται με το Διαδίκτυο, η δραστηριότητά μας σε αυτό παράγει έναν τεράστιο όγκο δεδομένων. Αυτά τα δεδομένα μπορεί να κυμαίνονται από ιδιαίτερα ευαίσθητα και ιδιωτικά στοιχεία (π.χ. αριθμοί τραπεζικού λογαριασμού ή επαγγελματικά email) έως μια λίστα με όσες ταινίες και σειρές παρακολουθήσατε πρόσφατα σε μια πλατφόρμα στριμαρίσματος! 

Όσο περισσότερα δεδομένα παράγουμε, τόσο σημαντικότερο είναι να τα διατηρούμε ιδιωτικά και προστατευμένα. Γι’ αυτό, το 71% των χωρών έχουν ήδη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων, ενώ ένα 9% πρόκειται να αποκτήσει.  Η προστασία των δεδομένων απαιτεί συστήματα που να διασφαλίζουν ότι πληροφορίες, όπως συνθηματικά και κωδικοί πρόσβασης, δεν διαρρέουν ή διαγράφονται γρήγορα, καθώς και διαδικασίες που να διασφαλίζουν ότι αρχεία, όπως προσωπικές φωτογραφίες και βίντεο, αποθηκεύονται, ώστε να μπορούν να ανακτηθούν εύκολα αν χαθούν ή καταστραφούν. Επιπλέον, παρά τα αυξανόμενα νομικά μέσα προστασίας, παραμένει χρήσιμο να γνωρίζετε πώς ακριβώς, πού και γιατί χρησιμοποιούνται τα δεδομένα σας, ιδίως από ιδιωτικές εταιρείες. Σύμφωνα με μια μελέτη, το 63% των πελατών παγκοσμίως πιστεύουν ότι οι εταιρείες δεν είναι ειλικρινείς σχετικά με το πώς αξιοποιούν τα προσωπικά δεδομένα.

Όλες αυτές οι διαδικασίες προστασίας δεδομένων είναι σχετικά νέες και, ως εκ τούτου, οι περισσότερες συνοδεύονται από ειδική ορολογία. Εδώ, έχουμε ετοιμάσει ένα γλωσσάρι με τους κυριότερους όρους, ώστε να μπορέσετε να εξοικειωθείτε με το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν οι ιστότοποι και οι επιχειρήσεις, όταν μιλούν για την προστασία δεδομένων και να καταλάβετε τι εννοούν. 

Γλωσσάρι προστασίας δεδομένων

Συγκεντρωτικά δεδομένα

Τα δεδομένα αυτά συλλέγονται από άτομα χωρίς προσωπικές ή ευαίσθητες πληροφορίες, διασφαλίζοντας ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίηση ενός μεμονωμένου ατόμου. Ένας κοινός τύπος συγκεντρωτικών δεδομένων είναι η ανάλυση της επισκεψιμότητας στο διαδίκτυο, όπου οι ιδιοκτήτες ιστοτόπων μπορούν να δουν τον αριθμό των επισκεπτών της σελίδας τους σε μια ημέρα.

Ανωνυμοποίηση

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι  η ταυτότητα ενός ατόμου από τα δεδομένα δεν μπορεί να προσδιοριστεί, αυτή η μη αναστρέψιμη διαδικασία καθιστά ανώνυμη κάθε πληροφορία που συλλέγεται. Έτσι, η επιλογή μεμονωμένων συνόλων δεδομένων ταυτοποίησης καθίσταται πλέον αδύνατη.

Βιομετρικά δεδομένα

Τα δακτυλικά αποτυπώματα, οι σαρώσεις προσώπου, ο γραφικός χαρακτήρας και το DNA αποτελούν τύπους βιομετρικών δεδομένων, δηλαδή δεδομένων τα οποία συλλέγονται με βάση φυσικά ή συμπεριφορικά χαρακτηριστικά. Συχνά, χρησιμοποιούνται ως πρόσθετο μέσο ασφάλειας, π.χ. για το ξεκλείδωμα ενός τηλεφώνου ή για την πρόσβαση σε μια εφαρμογή διαδικτυακής τραπεζικής. 

Cookies

Συχνά εμφανιζόμενα σε ένα αναδυόμενο παράθυρο όταν επισκέπτεστε έναν νέο ιστότοπο, τα cookies αναφέρονται σε μικρά κομμάτια δεδομένων που λαμβάνονται από έναν ιστότοπο και αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησης ιστού. Εάν γίνουν αποδεκτά, αποθηκεύουν τις πληροφορίες του προγράμματος περιήγησής σας, καθιστώντας την εμπειρία σας ευκολότερη για την επόμενη επίσκεψη στον ιστότοπο, καθώς μπορούν να απομνημονεύονται προτιμήσεις όπως η γλώσσα ή τα στοιχεία που έχουν αποθηκευτεί σε ένα εικονικό καλάθι αγορών. Αυτές οι πληροφορίες επιτρέπουν πιο στοχευμένη διαφήμιση και εξατομικευμένες συστάσεις.

Σύμβαση 108

Η Σύμβαση , η οποία συνήφθη στις 28 Ιανουαρίου 1981, αποτελεί την πρώτη νομικά δεσμευτική πολυμερή πράξη στον τομέα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Υπογράφηκε από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είχε ως σκοπό να διασφαλίσει ότι τα προσωπικά δεδομένα ενός ατόμου θα προστατεύονται τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς οργανισμούς. Έκτοτε έχει επικαιροποιηθεί ώστε να ευθυγραμμίζεται με τον πιο πρόσφατο νόμο ΓΚΠΔ.

Παραβίαση δεδομένων (Data Breach)

Παραβίαση δεδομένων είναι μια κυβερνοεπίθεση κατά την οποία ένα άτομο ή ένας οργανισμός χωρίς νόμιμη πρόσβαση στα δεδομένα (π.χ. ένας χάκερ) κάνει «διάρρηξη» στο σύστημα και τα κλέβει. Συνήθως, τα εν λόγω δεδομένα είναι ευαίσθητα, προσωπικά και εμπιστευτικά, και μπορεί να κυκλοφορήσουν δημοσίως, να πουληθούν ή να χρησιμοποιηθούν για άλλη παράνομη δραστηριότητα, π.χ. υποκλοπή ταυτότητας.

Μεσίτης δεδομένων (Data Broker)

Ένα άτομο ή ένας οργανισμός που λειτουργεί ως μεσάζων, αποκτώντας και πουλώντας προσωπικά δεδομένα τα οποία έχουν συλλεχθεί από άτομα. Συνήθως, τα εν λόγω προσωπικά δεδομένα λαμβάνονται από δημόσιες πηγές, π.χ. μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αρχεία δικαστηρίων και απογραφές πληθυσμού. 

Ελεγκτής δεδομένων

Ένα άτομο ή ένας οργανισμός που έχει υπό τον έλεγχο και την ευθύνη του τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί. Μπορεί να πρόκειται για ένα άτομο με προσωπικές, ιδιωτικές πληροφορίες για ένα άλλο άτομο (π.χ. ένας γιατρός) ή μια μεγάλη, διεθνής εταιρεία (π.χ. το Facebook). 

Επεξεργαστής δεδομένων

Μια χωριστή οντότητα (π.χ. ένας λογιστής ή μια εταιρεία έρευνας αγοράς) η οποία έχει την ευθύνη να επεξεργαστεί τα δεδομένα μετά τη συλλογή τους, εξ ονόματος του ελεγκτή δεδομένων.

Εξόρυξη δεδομένων (Data mining)

Όπως σε άλλους τύπους εξόρυξης, πρόκειται για μια διαδικασία εξαγωγής και ταξινόμησης μεγάλου όγκου «ακατέργαστων» δεδομένων και συνόλων δεδομένων, για να εντοπιστούν μοτίβα, ώστε ένα άτομο ή ένας οργανισμός να μπορέσει να αξιοποιήσει τα δεδομένα για την ανάπτυξη σχεδίων ή την επίλυση προβλημάτων. 

Διατήρηση δεδομένων

Οι πολιτικές με θέμα τη διατήρηση δεδομένων ορίζουν ποια δεδομένα θα αποθηκευτούν, πού και για πόσο χρόνο. Αφού παρέλθει το εν λόγω διάστημα, τα δεδομένα ενδέχεται να διαγραφούν ή να μεταφερθούν σε άλλον τόπο αποθήκευσης. 

Υποκείμενο δεδομένων

Το άτομο του οποίου τα δεδομένα συλλέγει άλλο άτομο, οργανισμός ή φορέας. 

Κρυπτογράφηση (Encryption)

Μια διαδικασία παραλλαγής των δεδομένων με σκοπό την απόκρυψή τους, κάνοντάς τα να φαίνονται σαν τυχαίος, μυστικός κώδικας αντί για αληθινά δεδομένα. Ειδικότερα, στο Διαδίκτυο τα μη κρυπτογραφημένα δεδομένα καλούνται «άκρυπτο κείμενο» ή «απλό κείμενο», ενώ τα κρυπτογραφημένα καλούνται «κρυπτοκείμενο».

Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) – General Data Protection Recognition (GDPR)

Ο ΓΚΠΔ είναι νόμος της ΕΕ που ψηφίστηκε το 2018 και ρυθμίζει τη συλλογή προσωπικών δεδομένων από άτομα που βρίσκονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε παγκόσμια κλίμακα, είναι ο πιο αυστηρός νόμος για τα προσωπικά δεδομένα και ισχύει για όσες εταιρείες, οπουδήποτε στον κόσμο, συλλέγουν δεδομένα από κράτη της ΕΕ.

Προσωπικά δεδομένα (Personal Data)

Κάθε τύπου δεδομένα για ένα άτομο τα οποία μπορούν να προσδιορίσουν την ταυτότητά του. Συνήθως περιλαμβάνουν ευαίσθητα δεδομένα, όπως οικονομικές ή ιατρικό ιστορικό, αλλά μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν διεύθυνση, αριθμό κοινωνικής ασφάλισης, δακτυλικά αποτυπώματα κ.ά. 

Επεξεργασία (Processing)

Η επεξεργασία είναι ένας ευρύς όρος που καλύπτει πλήθος ενεργειών που τελούνται με όργανο ή αντικείμενο τα δεδομένα, όπως απόκτηση, οργάνωση, προσαρμογή, ανάγνωση και διαγραφή αυτών.

Ψευδωνυμοποιημένα δεδομένα (Pseudonymised Data)

Προσωπικά δεδομένα τα οποία έχουν υποστεί επεξεργασία ώστε να μην μπορούν να προσδιορίσουν την ταυτότητα ενός ατόμου χωρίς τη συνδυαστική χρήση με άλλα δεδομένα, τα οποία έχουν αποθηκευτεί χωριστά.

Δημοσίως διαθέσιμες πληροφορίες

Πρόκειται για πληροφορίες που είναι ελεύθερα διαθέσιμες για πρόσβαση στο το ευρύ κοινό, όπως προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στοιχεία απογραφής πληθυσμού, αριθμοί σε τηλεφωνικούς καταλόγους, αρχεία δικαστικών υποθέσεων και ιστολόγια. 

Δικαίωμα πρόσβασης (Right of Access)

Το δικαίωμα βάσει του οποίου ένα άτομο επιτρέπεται να ζητήσει αντίγραφο δεδομένων ορισμένων τύπων, για να δει ποιες πληροφορίες του συλλέγονται, για ποιον λόγο συλλέγονται και πώς τις χρησιμοποιεί ένα άτομο, ένας οργανισμός ή φορέας.

Ειδικές κατηγορίες

Τύπος προσωπικών δεδομένων που περιλαμβάνει ευαίσθητες πληροφορίες όπως φυλετικές ή εθνοτικές κατηγορίες, πολιτικές απόψεις, θρησκευτικές πεποιθήσεις, σεξουαλικός προσανατολισμός ή προτιμήσεις, γενετικά δεδομένα. Λόγω του ευαίσθητου προσωπικού χαρακτήρα τους, απαιτούν επιπλέον προστασία.

Τρίτο μέρος (Third party)

Ένα άτομο, ένα πρακτορείο, μια εταιρεία, ένας όμιλος ή μια δημόσια αρχή που δεν συνέλεξε τα προσωπικά δεδομένα ενός ατόμου αλλά έχει παραχωρημένη άδεια πρόσβασης σε αυτά.