Το να ζητάς συγγνώμη όταν από αμέλεια, λάθος ή παράλειψη βλάπτεις κάποιον, είναι ανθρωπιά. Όταν όμως ζητάς συγγνώμη και ταυτόχρονα αποζημιώνεις για τη ζημιά που προκάλεσες, όπως και ο Αστικό Κώδικας ορίζει, είναι πολιτισμός!
Μολονότι είμαστε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εστιάζοντας στο θέμα της Ιδιωτικής Ασφάλισης με αντικειμενικότητα, θα μπορούσαμε κάλλιστα να πούμε πως δυστυχώς απέχουμε μακριά από αυτή σε ότι αφορά τα ισχύοντα πρότυπα. Ειδικότερα, σε ότι αφορά την Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης, η πρακτική εφαρμογή των αρχών που διέπουν την ασφάλιση αυτή χαρακτηρίζεται από λογική και νοοτροπία μιας παρωχημένης εποχής που απέχει από τη σύγχρονη ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Στη χώρα μας, μπορεί να λεχθεί πως το νομοθετικό πλαίσιο στα θέματα Αστικής Ευθύνης, είναι σύγχρονο – ευρωπαϊκό αφού αναγκαστικά ενσωματώνει σύγχρονες ευρωπαϊκές οδηγίες. Η εφαρμογή του όμως στην πράξη είναι αναχρονιστική και πέρα από την ισχύουσα ευρωπαϊκή - διεθνή πρακτική εμπειρία αφού δεν υπάρχει θεσμοθετημένη η ασφάλιση της Αστικής Ευθύνης με κάποια ελάχιστα όρια κάλυψης και επιπλέον η πλειονότητα των αξιώσεων αποζημίωσης συνήθως καταλήγει στην “ψυχοφθόρο” διαδικασία των δικαστηρίων. Ωστόσο, σε μια εξελισσόμενη κοινωνία όπου τα συναλλακτικά ήθη αλλάζουν, οι άνθρωποι που ζημιώνονται δεν αρκούνται απλά σε μια συγγνώμη. Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες όλο και πιο πολύ τους ωθούν στο να εγείρουν αξιώσεις για αποζημίωση. Επιπλέον, ο νόμος τους ευνοεί και τους ενθαρρύνει για κάτι τέτοιο.
Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο αποτελεί ο βασικός Νόμος 2251/1994 (με τις σχετικές προσαρμογές του) για την Προστασία του Καταναλωτή. Πόσοι όμως από τους Καταναλωτές (Φυσικά Πρόσωπα ή Επιχειρήσεις) γνωρίζουν τη σημασία του νόμου αυτού και τα δικαιώματα που τους παρέχει όταν ζημιώνονται από προϊόντα που τους προσφέρονται ή από υπηρεσίες που τους προσφέρονται; Ακόμη, πόσοι δικηγόροι γνωρίζουν με επάρκεια το συγκεκριμένο νόμο και το γεγονός πως ο νόμος αυτός καθιστά την ευθύνη τόσο του Παραγωγού / Προμηθευτή προϊόντος (άρθρο 6) όσο και του Παρέχοντος Υπηρεσίες (άρθρο 8) "αντικειμενική", άλλως “αυστηρή” (strict liability);
Τέλος, αξίζει να επισημανθεί πως πέρα από τον προαναφερθέντα βασικό νόμο για την Προστασία Καταναλωτή, το ευρύτερο ευρωπαϊκό νομοθετικό σύστημα έχει θεσπίσει κατά καιρούς εξειδικευμένους νόμους, που στοχεύουν στην προάσπιση του σύγχρονου Καταναλωτή, από εξειδικευμένες επιχειρηματικές δράσεις που μοιραία συνεπάγονται κινδύνους και υποχρεώσεις απέναντί του. Είναι προφανές πως οι εξειδικευμένοι αυτοί νόμοι μοιραία ενσωματώνονται στο εγχώριο (ελληνικό) νομοθετικό πλαίσιο και έχουν αντίστοιχη ισχύ. Όμως, πόσο καλά το γνωρίζουμε και το εφαρμόζουμε;
Είναι βασικό χαρακτηριστικό σε μια σύγχρονη ευνομούμενη κοινωνία, τα Προϊόντα που προωθούνται και οι Υπηρεσίες που παρέχονται στον σύγχρονο Καταναλωτή (Ιδιώτη ή Επιχείρηση) να συνοδεύονται από “εγγύηση” για την ποιότητα και αξιοπιστία τους, που δεν είναι άλλο από την Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης, η οποία σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική εδώ και πολλά χρόνια, αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα στα θέματα ευθύνης και αποζημιώσεων. Η Ασφάλιση αυτή δεν έχει “ευδοκιμήσει” στη χώρα μας και βρίσκεται στο περιθώριο. Πρέπει κάποτε να την "ανακαλύψουμε" και να την εφαρμόσουμε ορθολογικά, καθόσον συνιστά απαραίτητο στοιχείο εκσυγχρονισμού στο πλαίσιο της αναγκαίας οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης της χώρας μας.
Η αναγκαία πρόοδος του κλάδου αυτού θα προκύψει είτε από τη ζήτηση, δηλαδή, από τους Καταναλωτές (Φυσικά Πρόσωπα ή Επιχειρήσεις) οι οποίοι συστηματικά θα πρέπει να την απαιτούν για την καλύτερη διασφάλιση των συμφερόντων τους είτε από κάποιες λίγες ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίες θα μπορούν να είναι σε θέση να προσφέρουν κατάλληλα ασφαλιστικά προϊόντα προσβλέποντας σε οικονομικό όφελος από την ορθολογική διαχείρισή τους. Επειδή όμως βρισκόμαστε σε μια “ανώριμη” αγορά με πολλά και διάφορα κοινωνικά – οικονομικά προβλήματα, όπου τόσο οι Καταναλωτές όσο και Ασφαλιστικές Εταιρείες έχουν άλλου είδους ανάγκες και προτεραιότητες, μοναδική διέξοδος θα ήταν οι σχετικές πρωτοβουλίες εκσυγχρονισμού του συστήματος να ληφθούν από την ίδια την Πολιτεία. Δυστυχώς όμως και δω υπάρχουν εγγενείς αδυναμίες που σχετίζονται με πολιτικές ιδεοληψίες και με έλλειψη ρεαλιστικού προσανατολισμού προς πρακτικές του ευρύτερου σύγχρονου πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού συστήματος. Ωστόσο, τα προβλήματα πιέζουν. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον εκσυγχρονισμό και τη μεταρρύθμιση προκειμένου να τ=υπάρξει ανάκαμψη και ανάπτυξη σε αυτή τη χώρα.
Γράφει ο Γιώργος Κουτίνας
Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων, Διευθύνων Σύμβουλος της ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd's
(www.gkoutinas.gr, info@gkoutinas.gr)
