Οι απόψεις που εκφράζονται, δεν είναι κάτι καινούργιο αφού ο Γράφων επί σειρά ετών δημοσιεύει παρόμοια άρθρα που αναφέρονται στην εξυγίανση του συστήματος υλοποίησης τεχνικών έργων στην Ελλάδα και για στις ευθύνες των συντελεστών παραγωγής τους. Οι σχετικές απόψεις που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα και την ασφαλιστική αγορά, είναι πάντα επίκαιρες. Χωρίς να είναι αντίθετες σε ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, βασίζονται σε δοκιμασμένες πρακτικές από την ευρωπαϊκή εμπειρία που θα μπορούσαν κάλλιστα να ισχύσουν και στη χώρα μας. Είμαστε σε ένα στάδιο όπου στο πλαίσιο της μελλοντικής ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας, πολλοί ξένοι επενδυτές ενδιαφέρονται για επενδυτικές ευκαιρίες στη χώρα μας, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αύξηση του εισοδήματος. Αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξε δημοσίευμα στο διαδίκτυο (https://bit.ly/2vO98C1), όπου εύστοχα εκφράζεται γόνιμος προβληματισμός της Κυπριακής Αγοράς γύρω από τα θέματα αστοχιών δομικών έργων. Ειδικότερα, γίνεται αναφορά σε κατασκευαστικές αστοχίες σε συγκεκριμένα οικοδομικά έργα (σπίτια στην περιοχή Λίμνες στο Πισσούρι, στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας στο κτίριο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, στο νέο ΚΘ’ Δημοτικό Σχολείο Μέσα Γειτονιάς στην Λεμεσό), παραβλέποντας φυσικά ενδεχόμενες αστοχίες σε έργα του ιδιωτικού τομέα που δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Παράλληλα, στο άρθρο, γίνεται προσπάθεια ανάδειξης του ρόλου κάποιων εξειδικευμένων ασφαλιστικών προϊόντων (“Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης Μηχανικών” και “10ετούς Εγγύησης Κατασκευής”), που είναι δοκιμασμένα “εργαλεία” της ώριμης ευρωπαϊκής αγοράς, πέρα από την κλασική Ασφάλιση “Κατά Παντός Κινδύνου Κατασκευής Έργου” (CAR) που ίσως κάποιοι γνωρίζουν. Τίθεται το εύλογο ερώτημα: Μήπως θα έπρεπε να υπάρξει αντίστοιχος προβληματισμός και στην Ελλάδα;
Η Ποιότητα και η Ασφάλεια των κατασκευών είναι κάτι το αυτονόητο σε μια ευνομούμενη κοινωνία. Συνήθως, ρητά αναφέρεται ως συμβατική απαίτηση ή απλά προκύπτει ως εκ του νόμου υποχρέωση. Ωστόσο, συχνά αποδεικνύεται πως το αυτονόητο δεν είναι προφανές στη χώρα μας. Προς τούτο, είναι απαραίτητο να υπάρξει εκσυγχρονισμός του συστήματος παραγωγής έργων και να γίνουν μεταρρυθμίσεις για ένα καλύτερα το μέλλον σε αυτή τη χώρα. Χρειάζεται ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο με διαφάνεια αξιοπιστίας, που είναι βασικό στοιχείο για την κάθε εγχώρια ή ξένη επένδυση. Στη βάση αυτή, οι όποιες προσπάθειες εκσυγχρονισμού πρέπει να ευθυγραμμίζονται με καταξιωμένα διεθνή πρότυπα και όχι να "εξωραϊζουν" εγχώριες πατέντες που αφήνουν περιθώρια αδιαφάνειας και διαπλοκής εις βάρος την ποιότητας των έργων.
Η Μελέτη και Κατασκευή τεχνικών έργων είναι ως γνωστόν μια σχετικά πολύπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία έντασης Κεφαλαίου (Χρηματοδότηση), Υπηρεσιών (Μελέτη – Επίβλεψη - Υπηρεσίες Συμβούλου), Εργασίας, Υλικών και χρήσης Μηχανικών Μέσων (Εργολάβοι – Υπεργολάβοι). Μοιραία η διαδικασία αυτή εμπεριέχει μια σειρά πιθανών κινδύνων που όταν επέλθουν μπορεί να προκαλέσουν ζημιές στο ίδιο το Έργο, σε Τρίτους ή στο απασχολούμενο εργατοτεχνικό προσωπικό, αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα της κατασκευής και κατά συνέπεια, στην αποδοτικότητα της αντίστοιχης επένδυσης. Ειδικότερα επισημαίνονται:
- Κίνδυνοι που σχετίζονται με Μελέτη - Επίβλεψη - Υπηρεσίες Συμβούλου.
- Κίνδυνοι που σχετίζονται με τυχαία γεγονότα (φωτιά, πλημμύρα, κλπ), με ασυνήθη φυσικά φαινόμενα ή και με ανωτέρα βία (σεισμός, θεομηνία), δολιοφθορές κλπ.
- Ατυχήματα σε Τρίτους ή και σε εργαζόμενους στα πλαίσια κατασκευής του έργου.
- Μεταγενέστερες κατασκευαστικές “αστοχίες” ανθρωπογενούς χαρακτήρα, σχετιζόμενες με λανθασμένη μελέτη, κακοτεχνία ή ελαττωματικό υλικό (δηλαδή, αντίστοιχα ευθύνη Μελετητή, Κατασκευαστή, Προμηθευτή).
Σύγχρονο «εργαλείο» για τη διαχείριση των κινδύνων μελέτης και κατασκευής τεχνικών έργων, είναι η ΑΣΦΑΛΙΣΗ. Ασφάλιση όμως που να λαμβάνει υπόψη το δίκαιο καταμερισμό ευθυνών μεταξύ των βασικών παραγόντων στη διαδικασία παραγωγής έργου (Κύριος του Έργου, Μελετητής - Επιβλέπων Μηχανικός, Εργολάβος Κατασκευαστής, Προμηθευτής). Σημειώνονται παρακάτω τα σχετικά ασφαλιστικά προϊόντα, όπως ισχύουν και εφαρμόζονται σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική εμπειρία και τα οποία δυστυχώς δεν εφαρμόζονται με τη δέουσα επάρκεια και δεν έχουν ακόμη εμπεδωθεί στην πράξη,:
- Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης Μελετητών - Συμβούλων Μηχανικών
- Ασφάλιση “Κατά Παντός Κινδύνου” Κατασκευής Έργου
- Ασφάλιση “Εργοδοτικής Ευθύνης” έναντι του εργατοτεχνικού προσωπικού
- Ασφάλιση “10ετούς Εγγύησης Κατασκευής” για τυχόν ζημιογόνα “κρυφά ελαττώματα”.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρξει ουσιαστική προσέγγιση των παραπάνω, στο πλαίσιο του ευρύτερου προβληματισμού για τη μελλοντική ανάπτυξη. Αναγκαστικά θα πρέπει να υπάρξει μια διαφορετική αντίληψη γύρω από την υλοποίηση των έργων, με στόχο την “ποιότητα”, προς όφελος των Καταναλωτών / του κοινωνικού συνόλου. Οι σχετικές πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν τόσο από την Πολιτεία που πρέπει να θέσει το σχετικό θεσμικό πλαίσιο σύμφωνα με τις ισχύουσες ευρωπαϊκές πρακτικές όσο και από την Ασφαλιστική Αγορά η οποία θα πρέπει να εφαρμόσει τις κατάλληλες ασφαλιστικές λύσεις.
Ο Γιώργος Κουτίνας είναι Μηχανικός ΕΜΠ και ENSPM Γαλλίας, Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων, Διευθύνων Σύμβουλος της ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd’s” (www.asfalisi-michanikou.gr)
