*Του Γιάννη Βιολάρη, Διευθύνοντος Συμβούλου της Solutions 4U

Η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα οδήγησαν την ανθρωπότητα σε μια νέα πραγματικότητα με απρόβλεπτες συνέπειες. Κάποιοι το αντιλαμβάνονται ήδη και κάποιοι άλλοι θα χρειαστούν χρόνο για να το συνειδητοποιήσουν. Σε κάθε περίπτωση, το βέβαιο είναι πως ο κόσμος στον οποίο θα συνεχίσουμε να ζούμε θα είναι πλέον διαφορετικός. Τίποτε δεν θα είναι το ίδιο με την προ Covid-19 περίοδο. Ακόμα και η πλήρης άρση των περιοριστικών μέτρων δεν θα σημάνει την επαναφορά στην κανονικότητα, αλλά σε μια νέα πραγματικότητα.

Αποδείχθηκε πως η πανδημία βρήκε ολόκληρο τον κόσμο απροετοίμαστο να την αντιμετωπίσει. Ακόμα και τεράστιοι οργανισμοί με εξειδικευμένους riskmanagers δεν κατόρθωσαν να προβλέψουν όσα συνέβησαν.

Και αν κάποιοι από αυτούς προέβλεψαν μια τέτοια εξέλιξη, βρήκαν απέναντί τους τους μετόχους και τα Διοικητικά Συμβούλια. Οι προβλέψεις σήμαιναν σημαντική αύξηση των αποθεματικών και μείωση εξόδων με αρνητικές συνέπειες, όπως επιβράδυνση νέων επενδύσεων ανάπτυξης και περιορισμό κατανομής των κερδών. Δεν ήταν σε θέση να αποδεχτούν ούτε τις προβλέψεις ούτε τις συνέπειες. Αποτέλεσμα αυτής της άγνοιας ή της άρνησης είναι να βλέπουμε σήμερα εταιρείες- κολοσσούς, με τζίρο και αξία των εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων ευρώ, να αδυνατούν να επιβιώσουν. Κάποιοι εξ αυτών, δυστυχώς, οδεύουν ήδη προς τη χρεοκοπία, αφού δεν είχαν το οικονομικό υπόβαθρο που θα τους επέτρεπε να παραμείνουν δύο-τρεις μήνες εκτός αγοράς.

Το ίδιο περίπου συμβαίνει  και με τα άτομα σε προσωπικό επίπεδο. Για τους περισσότερους, οι αποταμιεύσεις ήταν χαμηλές έως ανύπαρκτες, ενώ οι ανάγκες και προπαντός οι επιθυμίες ήταν μεγάλες. Η απώλεια εισοδημάτων οδήγησε τις κυβερνήσεις στην παροχή επιδομάτων, τα οποία στις πλείστες των περιπτώσεων δεν είναι αρκετά ούτε καν για τα απολύτως απαραίτητα. Η ασφαλιστική βιομηχανία είχε και εξακολουθεί να έχει απαντήσεις για όλες αυτές τις καταστάσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Με ασφαλίσεις ζωής, υγείας, αποταμίευσης, διακοπής εργασιών, ακόμα και ασφαλίσεις ταξιδιών, οι οποίες συμπεριελάμβαναν πιθανές οικονομικές ζημιές από πανδημία, και πολλά άλλα προϊόντα. Το ερώτημα που αιωρείται είναι αν οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι στο σύνολό τους λειτούργησαν σωστά προτείνοντας κατάλληλες λύσεις στους πελάτες τους. Και το επόμενο ερώτημα είναι αν ακόμα και εκεί όπου οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι λειτούργησαν ορθά, οι πελάτες (άτομα και επιχειρήσεις) ήταν σε θέση να διακρίνουν τους ενδεχόμενους κινδύνους και να αποδεχτούν τις ασφαλιστικές προτάσεις. Ακόμα και οι τράπεζες παραχωρούσαν σε επιχειρήσεις δάνεια εκατομμυρίων, ζητώντας, όποτε ζητούσαν, ασφάλιση πυρός και σεισμού.

Τα ίδια λάθη έγιναν και με δανειοδοτήσεις ιδιωτών. Οι τραπεζικοί δεν ήταν σε θέση να εντοπίσουν όλους τους πιθανούς κινδύνους και να προτείνουν στους πελάτες τους τις ορθές ασφαλιστικές λύσεις στηριζόμενοι στις πραγματικές ανάγκες.

Αν όλα λειτουργούσαν «ιδανικά», η ασφαλιστική βιομηχανία θα είχε σήμερα τον πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά και τις δυνατότητες να μειωθούν στο ελάχιστο οι όποιες αρνητικές συνέπειες της πανδημίας. Θα πρέπει να μαθαίνουμε από τις εμπειρίες μας, αλλά, κυρίως, από τις εμπειρίες άλλων. Σήμερα πού βρισκόμαστε πραγματικά;

Οι Διευθύνσεις των επιχειρήσεων έχουν εξαφανιστεί ή, στην καλύτερη περίπτωση, προσπαθούν να διαχειριστούν την κατάσταση. Ποια κατάσταση όμως; Οι πολιτικοί, από την άλλη, έχουν παραδοθεί στους επιστήμονες της Ιολογίας, χωρίς, βέβαια, να παραμερίζουν το παιχνίδι της δημαγωγίας και του λαϊκισμού. Και όλοι εμείς παραμένουμε αδρανείς αναμένοντας το επόμενο διάταγμα και την άρση των περιοριστικών μέτρων.

Την ίδια στιγμή, τα κράτη φορτώνονται νέα δάνεια τα οποία διαχειρίζονται κατά την κρίση τους με γνώμονα συνήθως τις ψήφους στις επόμενες εκλογές. Εάν έχουμε μάθει από τα λάθη του παρελθόντος, θα πρέπει να γνωρίζουμε πλέον πως τα δάνεια αποπληρώνονται. Δεν αποτελούν λάθος οι δανεισμοί-συχνά είναι απολύτως αναγκαίοι-, είναι απαραίτητο, όμως, να γίνεται ορθή διαχείρισή τους. Πώς θα είναι το αύριο; Θα κατασκευαστεί το πολυαναμενόμενο εμβόλιο; Θα βρεθεί φάρμακο θεραπείας του κορονοϊού; Πότε θα τα έχουν στη διάθεσή τους οι ιατρικές υπηρεσίες; Θα έχουμε επανάληψη της πανδημίας της ισπανικής γρίπης του 1918, όταν το δεύτερο κύμα λοιμώξεων αποδείχτηκε περισσότερο θανατηφόρο από το πρώτο, με 50 εκατομμύρια νεκρούς; Ποιες θα είναι οι τελικές συνέπειες ενός δεύτερου κύματος πανδημίας του κορονοϊού; Πώς θα διαχειριστούμε τις οικονομικές επιπτώσεις, την αυξημένη ανεργία, αλλά και την ψυχολογία της κοινωνίας;

Το βέβαιο είναι πως το αύριο δεν θα θυμίζει σε τίποτε την προγενέστερη κατάσταση. Η νέα πραγματικότητα θα είναι πολύ διαφορετική. Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια νέα κατάσταση με δεδομένα όπως:

• Επιχειρήσεις που δεν θα υπάρχουν πια.
• Νέους παίκτες στις αγορές.
• Αυξημένη ανεργία.
• Κατασχέσεις.
• Διαφοροποιημένα ενοίκια.
• Μειωμένες οικονομικές δυνατότητες.
• Αύξηση της κατ’ οίκον εργασίας.
• Αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας κ.π.α.

Οι προδιαγραφόμενες αλλαγές δεν αφορούν μόνο το κάθε κράτος ξεχωριστά. Είναι η πρώτη φορά που διαβλέπεται αυξημένος κίνδυνος διάσπασης της ενότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, η πραγματικότητα είναι πως τη δύσκολη κατάσταση δεν τη βιώνει κανένας από μόνος του. Η νέα πραγματικότητα αφορά όλους. Τους συμπολίτες μας, τους ανταγωνιστές μας, τους άλλους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας και, γενικά, ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Το ερώτημα παραμένει. Τι κάνουν σήμερα οι Διευθύνσεις των εταιρειών; Τι περιμένουν για να δράσουν; Μήπως περιμένουν να αντιγράψουν αυτούς που θα τολμήσουν πρώτοι; Θα συνεχίσουν να λειτουργούν στο μικρόκοσμό τους, εάν θα περιλαμβάνονται βέβαια ανάμεσα σε αυτούς που θα επιβιώσουν, ή θα αντιμετωπίσουν την κρίση ως ευκαιρία να βγουν μπροστά με νέες δημιουργικές ιδέες, με έναν ορθό, ακόμα και επιθετικό επιχειρηματικό σχεδιασμό; Η όσο το δυνατόν γρηγορότερη εκκίνηση θα κάνει τη διαφορά και όχι απλώς η επανεκκίνηση. Τα μερίδια αγοράς θα ανακατανεμηθούν. Οι ανάγκες, οι δυνατότητες και η ψυχολογία θα διαφοροποιηθούν. Οι απαιτήσεις θα διαφοροποιηθούν. Η σημερινή προετοιμασία και η γρήγορη και δημιουργική αντίδραση θα είναι τα στοιχεία που θα καθορίσουν τη νέα θέση του καθενός στη νέα τάξη πραγμάτων.

Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν. Αν ξανακτίσουμε τη ζωή μας ή την επιχείρησή μας από την αρχή, τι θα αλλάζαμε; Θα μέναμε στις δυνατότητες του χωριού ή της πόλης μας ή θα σχεδιάζαμε ένα πιο φιλόδοξο και πιο εντυπωσιακό ταξίδι; Τα πράγματα δεν είναι εύκολα, αλλά τα δύσκολα είναι για τους ικανούς και τους τολμηρούς. Εμείς πόσο ικανοί είμαστε για να διαχειριστούμε πιο δημιουργικά το αύριο αξιοποιώντας τις εμπειρίες τού χθες;

Ειδικά στην ασφαλιστική βιομηχανία, σε εποχές όπου η συνειδητοποίηση των κινδύνων μεγαλώνει και οι ευκαιρίες αυξάνονται. Δεν θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη διαχείριση μόνο τού σήμερα. Θα πρωτοπορήσουν οι εταιρείες και τα άτομα που ετοιμάζουν τις λύσεις τού αύριο. Για να διεκδικήσουν το μερίδιό τους σε μια πιο συνειδητοποιημένη αγορά με διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικές ανησυχίες και διαφορετικές δυνατότητες. Δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στα προϊόντα και στις χρεώσεις. Ο επανασχεδιασμός και η προετοιμασία χρειάζονται σε κάθε τομέα. Πρέπει, πιστεύω, να επαναπροσδιορίσουμε τις ευθύνες και την αποστολή του καθενός από εμάς, όπως αυτές προκύπτουν από τη θέση και το ρόλο μας. Θα πρέπει να ξαναδούμε τους προϋπολογισμούς, τις ανάγκες αποθεματικών και τον τρόπο εξάσκησης κάθε εργασίας ξεχωριστά. Είτε αντιμετωπίσουμε ένα δεύτερο κύμα του κορονοϊού είτε όχι, θα πρέπει να γνωρίζει ο καθένας από εμάς τι ακριβώς θα κάνει μέσα στη διαφορετική, μόνιμη πια, πραγματικότητα.

Ο Γιάννης Βιολάρης (FLMI - CIAM - ACS) είναι στην ασφαλιστική βιομηχανία από το 1980. Πρώην πρόεδρος των εταιρειών LIMRA για Κύπρο και Ελλάδα και μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αφυπηρέτησε πρόωρα από την Eurolife Litd ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής και διευθυντής Πωλήσεων και Marketing. Το βιβλίο του για το Bankassurance είχε επιλεγεί από τη Munich-re, τυπώθηκε και διανεμήθηκε σε όλο τον κόσμο. Το 2013 ίδρυσε την εταιρεία ασφαλιστικής πρακτόρευσης Solutions 4U Insurance Agents & Consultants Ltd, η οποία αριθμεί σήμερα πολλούς συνεργάτες τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα.