Γράφει ο William Vidonja, Head of conduct of business, Insurance Europe

ΔΙΑΝΟΜΗ: Quo Vadis?
Καθώς το καθεστώς της ΕΕ για τη διανομή των ασφαλίσεων οδεύει προς αναθεώρηση, τι θα πρέπει να εξεταστεί;

Έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τότε που η Οδηγία για την Ασφαλιστική Διαμεσολάβηση (IDD) άρχισε να εφαρμόζεται σε ολόκληρη την ΕΕ. Η IDD είχε ως στόχο να ενημερώσει και να εκσυγχρονίσει τους υφιστάμενους κανόνες όσον αφορά την ασφαλιστική διαμεσολάβηση, ώστε να επιφέρει βελτιωμένη προστασία των καταναλωτών και αυξημένη διαφάνεια. Δύο χρόνια μετά, έχει αποκτηθεί πλέον αρκετή εμπειρία ώστε να αποτιμηθεί εάν αυτές οι βελτιώσεις έχουν υλοποιηθεί και εάν υπάρχουν περισσότερα που θα μπορούσαν να γίνουν για να διασφαλιστούν καλύτερα αποτελέσματα για τους καταναλωτές.

Σημαντικές βελτιώσεις 

Οι βελτιώσεις όσον αφορά τις εμπειρίες των καταναλωτών κατά την αγορά ασφαλιστικών προϊόντων, ήταν σημαντικές. Σήμερα υπάρχουν νέες διαδικασίες για να διασφαλιστεί ότι προσφέρονται με συνέπεια στους καταναλωτές προϊόντα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους.

Οι ενισχυμένοι κανόνες της IDD όσον αφορά τις διασταυρούμενες πωλήσεις, έχουν διασφαλίσει ότι οι πελάτες ενημερώνονται για το πότε μπορούν να αγοράσουν προϊόντα ξεχωριστά, παρέχοντας διαφάνεια και προσφέροντας επιλογές για τον τρόπο αγοράς των συνδεδεμένων προϊόντων. Το νέο τεστ «απαιτήσεων και αναγκών», προχωρά πέρα από τους κανόνες σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο τομέα, απαιτώντας από τους ασφαλιστές να ενσωματώνουν τις απαιτήσεις των πελατών στα προϊόντα που διατίθενται σε αυτούς, ακόμη και για πωλήσεις χωρίς παροχή συµβουλών. Αυτό ενίσχυσε σημαντικά την προστασία από τον κίνδυνο εσφαλμένων πωλήσεων. Τα νέα πληροφοριακά έντυπα για τα ασφαλιστικά προϊόντα διευκολύνουν την λήψη ενημερωμένων αποφάσεων, παρέχοντας στους πελάτες τις πληροφορίες που επιθυμούν, ώστε να επιλέξουν το ασφαλιστικό προϊόν που είναι κατάλληλο για αυτούς.

Καλύτερη διακυβέρνηση 

Πέρα από τις βελτιώσεις αυτές στα σημεία πώλησης, οι πελάτες επωφελούνται επίσης και από την ενίσχυση των κανόνων Εποπτείας και Διακυβέρνησης Προϊόντων (POG). Οι διαδικασίες έγκρισης προϊόντων που ορίζονται από την Οδηγία IDD, έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο οι ανάγκες της αγοράς-στόχου ενός προϊόντος, είναι σημαντικές για το σχεδιασμό και την αναθεώρηση των προϊόντων. Οι κανόνες POG απαιτούν από τους ασφαλιστές να αξιολογούν συνεχώς τα προϊόντα τους για να διασφαλίσουν ότι αυτά εξακολουθούν να παρέχουν αξία στους καταναλωτές. Αυτές οι αξιολογήσεις επιτρέπουν στους ασφαλιστές να προσαρμόζουν τα προϊόντα και να λαμβάνουν μέτρα όταν εξωτερικοί παράγοντες μεταβάλλουν την προστιθέμενη αξία που παρέχουν τα προϊόντα τους στους πελάτες.

Οι βελτιώσεις που επέφερε η Οδηγία IDD, προέκυψαν επειδή λειτουργεί υπέρ -και όχι εναντίον- των υφιστάμενων συστημάτων διανομής.

Η ασφάλιση διανέμεται συνήθως με πολύ διαφορετικό τρόπο σε σχέση με άλλες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές είναι συχνά μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με περιορισμένο αριθμό εργαζομένων. Οι κανόνες της Οδηγίας IDD δεν είναι υπερβολικά επιβαρυντικοί γι’ αυτές τις εταιρείες, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζουν το γεγονός ότι οι καταναλωτές έχουν το κατάλληλο επίπεδο προστασίας.

Η Οδηγία IDD βρίσκει επίσης εφαρμογή σε όλα τα ασφαλιστικά προϊόντα -τόσο ζωής όσο και ζημιών- και διαφοροποιείται μεταξύ αυτών, μόνο όπου είναι απαραίτητο, υπό το πρίσμα της φύσης του προϊόντος. Πρόσθετοι κανόνες, που ισχύουν μόνο για επενδυτικά προϊόντα που βασίζονται την ασφάλιση, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής υψηλών προτύπων για χρηματοοικονομικές συμβουλές, είναι αναλογικοί και αντικατοπτρίζουν την πρόσθετη υποστήριξη που χρειάζονται οι πελάτες όταν εξετάζουν αυτά τα προϊόντα.

Κατάλληλη ευελιξία 

Η Οδηγία IDD σέβεται επίσης τις εθνικές διαφορές. Ευθυγραμμίζει τους εθνικούς κανόνες, όπου ενδείκνυται, αλλά διατηρεί και την ευελιξία που απαιτείται για τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές να λαμβάνουν υπόψη τις υφιστάμενες εθνικές πρακτικές και τις προσδοκίες των πελατών κατά την εφαρμογή των κανόνων. Το αποτέλεσμα είναι μια ασφαλιστική αγορά, στην οποία οι καταναλωτές μπορούν να αναμένουν τα ίδια υψηλά πρότυπα σχεδιασμού προϊόντων, διαφάνειας και δεοντολογίας των επιχειρήσεων, αλλά στην οποία οι τοπικοί πάροχοι εξακολουθούν να είναι σε θέση να τους προσφέρουν τις υπηρεσίες στις οποίες βασίζονταν πάντα. Εν ολίγοις, η Οδηγία IDD λειτουργεί καλά.

Καιρός για αναθεώρηση

Λοιπόν, πού πηγαίνουμε από εδώ και πέρα; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει επί του παρόντος ολόκληρο το καθεστώς διανομής για τους ασφαλιστές και έχει αναθέσει μια εκτενή εξωτερική μελέτη για τον τρόπο λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς.

Αυτή η μελέτη θα καταλήξει σε ουσιαστικές βελτιώσεις για τους καταναλωτές μόνο εάν λάβει υπόψη της την ολιστική εικόνα του καθεστώτος διανομής και επικεντρωθεί στην συνολική εμπειρία των πελατών –από την αρχική διαδικασία πώλησης έως τη συνεχιζόμενη σχέση του ασφαλιστή με τους πελάτες του, μέσω περιοδικών αναφορών και αναθεώρησης προϊόντων.

Η μελέτη πρέπει να προσδιορίσει με σαφήνεια τις ανάγκες των πελατών και να αξιολογήσει εάν αυτές ικανοποιούνται. Και έπειτα, όπου διαπιστώνονται αδυναμίες, πρέπει να αναληφθεί στοχευμένη δράση. Οι νομοθέτες πρέπει να αποφύγουν την παρέμβαση και την τροποποίηση ενός νομοθετικού πλαισίου που πληροί τους στόχους του και θα πρέπει αντ΄ αυτού να ρωτήσουν εάν η σωστή εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τυχόν ανησυχίες. Όπου υπάρχουν αναγνωρίσιμα προβλήματα, αυτά πρέπει να επιλυθούν και η νομοθετική αλλαγή θα αποτελέσει μέρος αυτής της επίλυσης. Όπου δεν υπάρχουν προβλήματα προς επίλυση, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος για αναποτελεσματικές και πρόχειρες λύσεις.

Η Οδηγία IDD θα αναθεωρηθεί το 2022, υπό το πρίσμα των ευρημάτων αυτής της μελέτης. Η αναθεώρηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να βασιστεί στις επιτυχίες της Οδηγίας IDD και όχι να επιδιώξει να την τροποποιήσει, χωρίς εύλογη αιτία. Αξίζει να έχουμε κατά νου ότι δεν έχουν προκύψει εποπτικά ζητήματα από την εφαρμογή της Οδηγίας IDD και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ρυθμιστικές αρχές έχουν εξετάσει πρόσθετες ενέργειες, αλλά στη συνέχεια διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει ανάγκη στην αγορά για επιπλέον παρέμβαση. Συγκεκριμένα, αυτό συνέβη με πιθανές κατευθυντήριες γραμμές της EIOPA, όσον αφορά την αξιολόγηση καταλληλότητας.

Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι επαναπαυόμαστε. Πρέπει να κοιτάξουμε προς το μέλλον και να δούμε πού μπορεί να βελτιωθεί η Οδηγία IDD για να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες ανάγκες των πελατών στον ψηφιακό κόσμο. Η διαδικτυακή διανομή θα γίνει σύντομα ο κανόνας και η Οδηγία IDD πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε αυτήν την πρόκληση.

Αυτό δεν θα επιτευχθεί μέσω ρυθμιστικών κανόνων, αλλά μέσω μιας ευαισθητοποιημένης και ευέλικτης προσέγγισης. Οι κανόνες διανομής ασφαλίσεων πρέπει να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τους καταναλωτές που περιηγούνται στις χρηματοπιστωτικές αγορές και όχι να περιορίζουν την παροχή από τους ασφαλιστές των υπηρεσιών που οι πελάτες έχουν ανάγκη.

Από την Ετήσια Έκθεση 2019-2020 της Insurance Europe (δείτε εδώ).

Διαβάστε εδώ ολόκληρο το κείμενο του νόμου 4583/2018 για τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων που ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή και εισάγει στο εθνικό Δίκαιο την Οδηγία IDD και άλλες διατάξεις που αφορούν στην ασφαλιστική διαμεσολάβηση.

Ακολουθεί το κείμενο στα αγγλικά:

DISTRIBUTION: Quo vadis?
As the EU regime for insurance distribution comes up for review, what needs to be considered?

It is almost exactly two years since the Insurance Distribution Directive (IDD) was applied across the EU. The IDD was intended to update and modernise existing rules on insurance mediation to bring about enhanced consumer protection and increased transparency. Two years on, there is now enough experience to take stock of whether these improvements have come to fruition and whether there is any more that could be done to ensure the best outcomes for consumers.

Significant improvements

The improvements in consumers’ experiences when buying insurance have been significant. New processes are now in place to make sure consumers are consistently offered products that meet their needs and expectations.

The IDD’s enhanced rules on cross-selling have ensured customers are made aware of when they can buy products separately; providing transparency and giving customers choices in how they purchase linked products. The new “demands and needs” test goes further than rules in any other sector in requiring insurers to match customers’ requirements to the products made available to them, even for non-advised sales. This has greatly strengthened protection from the risk of mis-selling. The new insurance product information documents (IPIDs) facilitate informed decisionmaking, providing customers with the information they need to choose a non-life product that is right for them.

Greater governance

Beyond these improvements at the point of sale, customers are also benefiting from strengthened product oversight and governance (POG) rules. IDD product approval processes have created an environment in which the needs of a product’s target market are central to product design and review. POG rules require insurers to continually evaluate their products to ensure they are still providing value to consumers. These evaluations enable insurers to adapt products and take action when external factors change the added value their products provide to customers.

The improvements brought about by the IDD have come about because it works with, not against, existing distribution systems.

Insurance is typically distributed in a very different manner to other financial services. Insurance intermediaries are often SMEs with a limited number of employees. IDD rules are not unduly burdensome for these companies, while still ensuring consumers have an appropriate level of protection.

The IDD is also workable for all insurance products -both life and non-life- and only differentiates between them where this is necessary in light of the nature of the product. Additional rules applicable only to insurance-based investment products, including introducing high standards for financial advice, are proportionate and reflect the additional support customers need when considering these products.

Suitably flexible

The IDD also respects national differences. It aligns national rules where appropriate but maintains the flexibility needed for national regulators to consider existing national practices and customer expectations when applying the rules. The result is an insurance market in which consumers can expect the same high standards of product design, transparency and conduct of business, but in which local providers are still able to provide them with the services on which they have always relied. In short, the IDD is working well.

Review time

So where do we go from here? The European Commission is currently reviewing the entire distribution regime for insurers and has commissioned an extensive external study of how the insurance market operates.

This study will only result in meaningful improvements for consumers if it takes a holistic view of the distribution regime and focuses on the entire customer experience — from the initial sales process right through to the insurers’ ongoing relationship with their customers through periodic reporting and product review.

The study needs to clearly identify the needs of customers and assess whether they are being met. And then, where there are found to be weaknesses, targeted action needs
 to be taken. Legislators need to avoid interfering with and altering a legislative framework that is meeting its objectives, and should instead ask whether proper application of existing rules could address any concerns. Where there are identifiable problems, these need to be solved and legislative change will be part of that. Where there are no problems to fix, that means there is no need for ineffective solutions and tinkering.

The IDD will be reviewed in 2022 in light of the findings of the study. The EC review needs to build on the successes of the IDD, not seek to amend it without good cause. It is worth bearing in mind that no supervisory issues with the IDD have come to light since its implementation and, in some instances, regulators have considered additional actions but then seen that there is no need within the market for extra intervention. Notably, this occurred with potential EIOPA guidelines on the suitability assessment.

But that does not mean settling for stasis. We need to look to the future and see where the IDD can be improved to continue to meet the evolving needs of customers in the digital world. Online distribution will soon become the norm (see also article opposite) and the IDD needs to be able to meet that challenge.

This will not be achieved through prescriptive rules but through a sensitive and flexible approach. Insurance distribution rules need to continue to support consumers navigating financial markets, not restrict insurers’ provision of the services their customers need.