Γράφει η Μυρτώ Χαμπάκη, Internal Audit / AML Officer & Group International Projects, ARAG SE - Υποκατάστημα Ελλάδος*

Τα τελευταία χρόνια η ραγδαία είσοδος του FinTech στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες έχει δημιουργήσει έντονους προβληματισμούς σε πελάτες, επιχειρήσεις και επόπτες. Ειδικότερα στον κλάδο μας, η υιοθέτηση χρηματοοικονομικών εργαλείων Insurtech αλλά και επιχειρηματικών μοντέλων που βασίζονται στην τεχνολογία, έχουν κατ’ επανάληψη πυροδοτήσει πληθώρα συζητήσεων αναφορικά με την δυνατότητα εποπτείας και τη διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ χρηματοοικονομικών τεχνολογικών εργαλείων και προϊόντων σε σχέση με τα παραδοσιακά δίκτυα διανομής.

Πριν από μερικές ημέρες, η Τράπεζα της Ελλάδος εξέδωσε την ΠΕΕ 189/14.5.2021 με την οποία κοινοποιεί τους Όρους και τις Προϋποθέσεις για τη σύσταση και λειτουργία «Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος – Regulatory Sandbox) η οποία κινείται προς την κατεύθυνση της ευρύτερης ρύθμισης των εργαλείων χρηματοοικονομικής τεχνολογίας. Πριν αναφερθούμε στη εν λόγω Πράξη, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τι προηγήθηκε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο , από που προκύπτει η εν λόγω ενέργεια αλλά και πως ενδέχεται να εξελιχθεί περαιτέρω στα επόμενα χρόνια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Μάρτιο του 2018 ακόμα προ πανδημίας, αναγνώρισε την ανάγκη ενίσχυσης της εμπλοκής της εποπτείας στον τομέα της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας και με αυτό το σκεπτικό, προχώρησε στην υιοθέτηση ειδικού Σχεδίου Δράσης με στόχο την προώθηση του ανταγωνισμού αλλά και της καινοτομίας στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό τομέα.

Η χρήση της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας ήταν ήδη εκτεταμένη και σύμφωνα με την τότε ανακοίνωση, ο χρηματοπιστωτικός τομέας θεωρείται ο μεγαλύτερος χρήστης ψηφιακών τεχνολογιών στην Ευρώπη και αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας. Συνεπώς, ως σημαντική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τέθηκε ο εκσυγχρονισμός της εποπτείας και η παράλληλη αυτοματοποίηση της συμμόρφωσης έτσι ώστε να εμπερικλείει τα τεχνολογικά εργαλεία FinTech.

Αποτέλεσμα του προαναφερθέντος Σχεδίου Δράσης ήταν η δημοσίευση, τον Ιανουάριο του 2019, της κοινής έκθεσης των εποπτικών αρχών του χρηματοπιστωτικού τομέα (ESMA, EBA και ΕIOPA) με κύριο θέμα την δημιουργία «Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος και Κόμβων Καινοτομίας» σε σχέση με την χρηματοοικονομική τεχνολογία.

Σύμφωνα με την προαναφερθείσα έκθεση, πρόθεση των Ευρωπαίων Εποπτών είναι η περαιτέρω εμπλοκή τους κατά την χρήση τεχνολογικών καινοτομιών από τις εποπτευόμενες εταιρίες προκειμένου αυτές να κατανοήσουν και να ενσωματώσουν τις εποπτικές προσδοκίες αλλά και τις κανονιστικές απαιτήσεις κατά τον σχεδιασμό των τεχνολογικών εργαλείων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τρείς εποπτικές αρχές συμφώνησαν μεταξύ άλλων, στην υιοθέτηση δύο βασικών λειτουργιών για την υποστήριξη των εμπλεκόμενων εταιριών που αναλύονται ως εξής:

Κόμβοι καινοτομίας: Οι κόμβοι καινοτομίας (Ιnnovation Hubs) έχουν ως στόχο να παρέχουν ένα ειδικό σημείο επαφής για τις επιχειρήσεις προκειμένου να θέτουν ερωτήματα στις εποπτικές αρχές για θέματα που σχετίζονται άμεσα με τα τεχνολογικά εργαλεία και προκειμένου να λαμβάνουν μη δεσμευτικές οδηγίες αναφορικά με την καταλληλότητα σχετικών προϊόντων, επιχειρηματικών μοντέλων, αναγκών αδειοδότησης και εποπτικών απαιτήσεων.

Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον: To προστατευμένο κανονιστικό περιβάλλον (Regulatory Sandbox) ορίζεται ως ένας μηχανισμός που συστήνεται και λειτουργεί σύμφωνα με τους όρους της κατά τόπου εποπτικής αρχής και παρέχει στις εποπτευόμενες επιχειρήσεις τη δυνατότητα να δοκιμάσουν καινοτόμες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και προϊόντα χρηματοοικονομικής τεχνολογίας βάσει συγκεκριμένου προγράμματος δοκιμών που έχει συμφωνηθεί και παρακολουθείται από τον επόπτη.

Βασιζόμενη στα προαναφερόμενα, η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στην ανακοίνωση της απόφασης σχετικής Πράξης της Εκτελεστικής Επιτροπής, η οποία συνοψίζεται στα βασικά της σημεία ως ακολούθως:

Ως χρηματοοικονομική τεχνολογία (FinTech) ορίζεται κάθε είδος χρηματοοικονομικής καινοτομίας που βασίζεται στην πρόοδο της τεχνολογίας και μπορεί να οδηγήσει σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, νέες εφαρμογές, διαδικασίες ή νέα προϊόντα με σημαντική επίδραση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Στο πεδίο εφαρμογής της ΠΕΕ 189/14.5.2021 εμπίπτουν πέραν των τραπεζικών ιδρυμάτων και μεταξύ άλλων, οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα την Ελλάδα και τα υποκαταστήματα τρίτων χωρών, οι εταιρίες leasing, οι εταιρίες παροχής πιστώσεωσεων κλπ. Εξαιρείται όμως από το πεδίο εφαρμογής η δραστηριότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων ως ασφαλιστικών διαμεσολαβητών σύμφωνα με τον ν.4583/2018.

Η ΠΕΕ 189/14.5.2021 δεν αποτελεί υποχρέωση για τις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της αλλά στην περίπτωση που μια επιχείρηση επιλέξει να ενταχθεί στο Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον και μέχρι την οριστική έξοδο του υπό δοκιμή εργαλείου/προϊόντος από αυτό, δεσμεύεται με τους όρους και τις προϋποθέσεις της πράξης.

Εντός του Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος θα παρέχεται από την Τράπεζα της Ελλάδος εξατομικευμένη καθοδήγηση στις επιχειρήσεις που θα επιλέξουν να ενταχθούν, ως προς την κατανόηση του πλαισίου εποπτείας για το συγκεκριμένο εργαλείο ή προϊόν υπό εξέταση, κυρίως σε θέματα συμμόρφωσης. Επιπρόσθετα, μέσω εξατομικευμένου σημείου επικοινωνίας (single point of contact), θα διευκολύνεται ο εναργής διάλογος μεταξύ της ΤτΕ και των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον.

Η ένταξη στο Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον προϋποθέτει διάφορα στάδια από την αίτηση συμμετοχής των επιχειρήσεων μέχρι το στάδιο ολοκλήρωσης της δοκιμής και εξόδου.

Η ΠΕΕ 189/14.5.2021 αναμφισβήτητα αποτελεί κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση από πλευράς εποπτείας για τη διασφάλιση της κανονιστικής συμμόρφωσης σε προϊόντα και επιχειρηματικά μοντέλα που εδώ και αρκετό καιρό τυγχάνουν κριτικής και αμφισβήτησης από τα παραδοσιακά δίκτυα του ασφαλιστικού κλάδου. Η εμπλοκή της εποπτείας κατά την υιοθέτηση χρηματοοικονομικών εργαλείων τεχνολογίας διασφαλίζει την ίση εποπτική μεταχείριση όλων των δικτύων και απομακρύνει την δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού.

Δείτε εδώ το κείμενο της ΠΕΕ 198/15.5.2021.

Μυρτώ Χαμπάκη
Group International Projects & Solvency II
ARAG SE (Greek Branch)

H Μυρτώ Χαμπάκη σπούδασε Οικονομικά (Β.Α) και πήρε το μεταπτυχιακό στις Ευρωπαϊκές και Ομοσπονδιακές Σπουδές (Μ.Α). Διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία στον χρηματοοικονομικό τομέα και τα τελευταία 24 χρόνια και έχει διατελέσει στέλεχος στον ελεγκτικό, τραπεζικό και συμβουλευτικό κλάδο στην Ελλάδα έχοντας εργαστεί σε θέσεις ευθύνης στην Deloitte, την Τράπεζα Κύπρου Ελλάδος, την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος και την Crow SOL Συμβουλευτική. Στον ασφαλιστικό κλάδο εντάχθηκε το 2000 όπου εργάζεται μέχρι σήμερα στην ARAG SE. Ασχολήθηκε με την εφαρμογή της Οδηγίας Solvency II, ενώ διετέλεσε μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για την ενσωμάτωση της στο ελληνικό δίκαιο καθώς και μέλος της Solvency II Steering Group της Insurance Europe στις Βρυξέλλες. Διδάσκει εξειδικευμένα σεμινάρια σε στελέχη και αρθρογραφεί συστηματικά στον κλαδικό τύπο στην Ελλάδα , την Κύπρο και το εξωτερικό. Είναι συγγραφέας πέντε βιβλίων, τρία εκ των οποίων αφορούν στην Ιδιωτική Ασφάλιση με θεματολογία την Οδηγία Solvency II και την Οδηγία IDD για Ελλάδα και Κύπρο. Είναι πιστοποιημένη Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Πιστοποιημένη επαγγελματίας στον Εσωτερικό Έλεγχο και την Κανονιστική Συμμόρφωση από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πιστοποιημένη επαγγελματίας για την αποφυγή Ξεπλύματος Χρήματος και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας επίσης από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι ιδρυτής της εταιρίας Experto Crede όπου προΐσταται των συμβουλευτικών υπηρεσιών (Advisory Partner).