Στο παρόν άρθρο γίνεται αναφορά στην Ασφάλιση που θα πρέπει να διαθέτει κάθε σύγχρονος Επαγγελματίας στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών προς Πελάτες - Καταναλωτές (Φυσικά Πρόσωπα ή Επιχειρήσεις). Δηλαδή, να μπορεί μέσω του κατάλληλου ασφαλιστηρίου να αποζημιώνει τυχόν ζημιογόνες συνέπειες από εξ αμελείας λάθη ή παραλείψεις του. Γίνεται αναφορά σε ασφάλιση, που ενώ αποτελεί κοινή πρακτική στις χώρες της ΕΕ αλλά και διεθνώς σε όλες τις προηγμένες χώρες, στην Ελλάδα είναι πρακτικά άγνωστη, ακόμη και στους περισσότερους Ασφαλιστές. Παρά το γεγονός δε πως σε κάποιες ορισμένες κατηγορίες εφαρμόζεται αναγκαστικά, συνεχίζει να αποτελεί ένα "εξωτικό" ασφαλιστικό προϊόν.
Οι διεθνείς εξελίξεις
Για περισσότερο από μια δεκαετία, η αγορά της ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης στη διεθνή ασφαλιστική αγορά ήταν αρκετά εύκολη (soft). Αυτό σημαίνει πως η ευχέρεια / δυνατότητα ανάληψης κινδύνων (capacity) για την κάλυψη επαγγελματικής ευθύνης, υπερέβαινε τη ζήτηση. Καθώς όλο και περισσότερες Ασφαλιστικές Εταιρείες εισέρχονταν στο συγκεκριμένο κλάδο, ο ανταγωνισμός αυξανόταν. Αυτό ήταν καλό νέο για τους Aσφαλισμένους και τους ενδιαφερόμενους για τη συγκεκριμένη ασφάλιση, καθόσον οι Aσφαλιστές μείωναν τα ασφάλιστρα προκειμένου να διατηρήσουν παλιούς πελάτες ή για να κερδίσουν νέους. Στη βάση αυτή οι συνθήκες αγοράς ήταν ευνοϊκές, οι δυνατότητες (capacity) των Aσφαλιστών μεγάλες και η πλειονότητα των επαγγελματιών είχε πρόσβαση σε σχετικά εύκολη διαδικασία έκδοσης ή ανανέωσης ασφαλιστηρίων επαγγελματικής ευθύνης με ανταγωνιστικά ασφάλιστρα. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια, οι συνθήκες έχουν πλέον αλλάξει ριζικά και η ευρύτερη αγορά έχει πλέον “σκληρύνει”. Συσσωρευμένες ζημιές συνέπεια της προ 10ετίας οικονομικής κρίσης επηρέασαν τους κλάδους ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης Στελεχών Διοίκησης, Εκτιμητών, Δικηγόρων, Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων. Παράλληλα, σε ότι αφορά τον ευαίσθητο κλάδο ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης Αρχιτεκτόνων - Συμβούλων Μηχανικών, τα αποτελέσματα των τελευταίων χρόνων και ειδικότερα οι συνέπειες από το μεγάλο ζημιογόνο γεγονός στον πύργο Grenfell στις 14 Ιουνίου 2017 (ολοσχερής καταστροφή από πυρκαγιά με 72 θύματα, σε πολυκατοικία 24 ορόφων που στέγαζε διαμερίσματα κατοικιών στο Κένσινγκτον του Λονδίνου), οδήγησε σε μεγάλες αλλαγές στις στρατηγικές ανάληψης κινδύνων (underwriting) του συγκεκριμένου κλάδου. Έπειτα από ανάλυση και επανεκτίμηση των οικονομικών αποτελεσμάτων, μερικές διεθνείς Ασφαλιστικές Εταιρείες της αγοράς του Λονδίνου και αρκετά Συνδικάτων των Lloyd’s, διαχειρίστηκαν μεγάλες αξιώσεις επαγγελματικής ευθύνης στον κατασκευαστικό τομέα με αποτέλεσμα:
- να αποσυρθούν εντελώς από τον κλάδο ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης ή
- να συνεχίσουν θέτοντας περιορισμούς στην κάλυψη (μικρότερα όρια, μεγαλύτερη απαλλαγή) ή / και
- να επιβάλλουν σημαντική αύξηση στα ασφάλιστρα
Ο κλάδος ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης έχει χάσει αρκετούς σημαντικούς “παίχτες”. Από το 2018 και μέχρι σήμερα, δεν έχουν υπάρξει νέοι στη θέση τους και δεν αναμένεται να υπάρξουν σύντομα, αφού αρκετοί εξειδικευμένοι Ασφαλιστές Επαγγελματικής Ευθύνης δηλώνουν ότι δεν θα αναλάβουν εφεξής νέους κινδύνους. Με βάση τις εξελίξεις, η ανανέωση ασφαλιστηρίων επαγγελματικής ευθύνης και η λήψη προσφορών δεν είναι πλέον μια απλή τυπική διαδικασία.
Η ελληνική αγορά
Η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης, μολονότι θα έπρεπε, αν όχι δια νόμου τουλάχιστον θεσμικά, να είναι υποχρεωτική σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους, είναι πρακτικά άγνωστη. Στο βαθμό δε που εφαρμόζεται αναγκαστικά (υποχρεωτική από το νόμο σε ελάχιστες περιπτώσεις ή ως συμβατική υποχρέωση σε σημαντικά τεχνικά έργα ή σε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών με ξένους Επενδυτές ή Εργοδότες), παραμένει ακόμη ένα “εξωτικό” ασφαλιστικό προϊόν. Και όμως, θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η ασφάλιση αυτή αποτελεί αναγκαίο επαγγελματικό “εργαλείο”, που απαραίτητα ακολουθεί τις σύγχρονες διεθνείς εξελίξεις. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ο Κλάδος Κατασκευών όπου η έννοια της επαγγελματικής ευθύνης ενυπάρχει με αυξημένο βαθμό επικινδυνότητας.
Είναι ελάχιστες οι εγχώριες ασφαλιστικές εταιρείες που διαθέτουν κατάλληλες αντασφαλιστικές συμβάσεις και τεχνική υποδομή ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν με ευχέρεια και με επάρκεια σε σχετικές απαιτήσεις. Η έλλειψη νομικής ή θεσμικής απαίτησης, για μια τέτοια ασφαλιστική κάλυψη, δεν βοήθησε μέχρις στιγμής στο να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο για την ανάπτυξη της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης. Ωστόσο, οι συνθήκες αλλάζουν. Αντίστοιχα, στον πολύπαθο κλάδο της Ασφαλιστικής Διαμεσολάβησης λείπουν τα σοβαρά γραφεία που με το απαραίτητο κύρος και με κατάλληλη τεχνογνωσία θα μπορούσαν να αναλάβουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες. Χωρίς να αποτελεί έπαρση του Γράφοντος, σημειώνεται πως ίσως είναι μοναδική η περίπτωση της "ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Coverholder at Lloyd’s" , που εδώ και μια 20ετία αναπτύσσει συστηματική δραστηριότητα στον κλάδο αυτό. Ενημερώνοντας υπεύθυνα την αγορά προσφέρει λύσεις και ευκαιρίες συνέργειας με πιστοποιημένους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές που συμμερίζονται την ιδιαιτερότητα και το ενδιαφέρον του συγκεκριμένου ασφαλιστικού προϊόντος.
Ο Γιώργος Κουτίνας είναι Μηχανικός ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας. Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων, Διευθύνων Σύμβουλος της "ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd's" (gkoutinas@gmail.com, www.gkoutinas.gr).
