Ο Όμηρος είπε για τους Έλληνες ότι είναι «δέμας και είδος αγητοί»! Στην «Ιλιάδα», όμως, τους είπε και τιποτένιους αντάμα!
Αγητός είναι ο θαυμαστός, ο αξιαγάπητος, ο λαμπρός. Το δέμας είναι η κατασκευή του σώματος, το ανάστημα, το σώμα. Ο Τυδέας, βασιλιάς των Αιτωλών, είχε έναν γιο, τον Διομήδη, που ήταν «μικρός μεν το δέμας, αλλά αντρείος μαχητής». Ολόκληρη η Ραψωδία Ε’ της «Ιλιάδας» είναι αφιερωμένη στην «Αριστεία Διομήδους», που είναι ένας από τους επιφανέστερους ήρωες του Τρωικού Πολέμου. Η θεά Ήρα, θέλοντας να βοηθήσει τους Έλληνες, μαζί και με ενέργειες της Αθηνάς, σε κάποια φάση της μάχης, με φωνή σαν του Στέντορα βροντόφωνη, είπε: «Ντροπή, Αργείοι, όμορφοι και τιποτένιοι αντάμα»! («Αιδώς, Αργείοι, κακ’ ελέγχεα, είδος αγητοί»). Όσο ήταν στον πόλεμο ο Αχιλλέας, οι Τρώες δεν ξεμύτιζαν από τις Δαρδάνιες Πύλες. Το δυνατό κοντάρι του αυτοί φοβούνταν. Ο Στέντωρ, ομηρικός ήρωας, είχε δυνατή φωνή, που ήταν «όση άλλων πενήντα»! «Χαλκεόφωνo» τον ονόμαζε ο Όμηρος. Ως σήμερα, λέμε «με στεντόρεια φωνή»... Με τέτοια φωνή η Ήρα μίλησε στους Αχαιούς (γενικό όνομα όλων των Ελλήνων, από την κυριότερη φυλή τους, που κατοικούσε στη Θεσσαλία και τη Βόρειο Πελοπόννησο), για να τους ενθαρρύνει να θυμηθούν ότι είναι «αγητοί», θαυμαστοί, λαμπροί, αξιοθαύμαστοι, ως προς το σώμα και ως προς τη μορφή... Τους ζητούσε να επιλέξουν να γίνουν αγητοί, όχι τιποτένιοι.
Γενικώς, στην αρχαία Ελλάδα, για την οποία είμαστε περήφανοι και τυχεροί που κληρονομήσαμε οι νεοέλληνες τη χώρα με τον πολιτισμό, λατρευόταν πολύ το κάλλος και εξ αυτού το καλό, που είναι μία φιλοσοφία ζωής και τρόπος σκέπτεσθαι. «Καλόν» είναι ό,τι έρχεται από τον Ήλιο, το Φως. Το κακό έχει σχέση με ό,τι έχει δειλία, φυγή και υποχώρηση. Κακό = χακό, από το χάζομαι = υποχωρώ. Δεν αντέχουν όλα στο Φως και τον Ήλιο της δικαιοσύνης. Οι Έλληνες αγάπησαν το εσωτερικό, αλλά και το εξωτερικό κάλλος. Από το καλό βγαίνει στην καθημερινότητα το «κάλλος» και το «καλλωπίζω», κάνω κάτι καλό, δίνω όμορφη όψη. «Και την πόλιν ώσπερ γυναίκα καλλωπίζειν», αναφέρει ο Πλούταρχος.
Οι Έλληνες, για να είναι θαυμαστοί (αγητοί), πρόσεχαν πολύ τον εαυτό τους, από τα νύχια ως την κεφαλή. «Από νυχάων άχρι κομμάων». Τους Αχαιούς ο Όμηρος τους περιγράφει ως κάρη κομόωντας. Κόμη, από το ρήμα κομέω-ώ, περιποιούμαι με κόπο την κεφαλή. Ο Απολλώνιος ο σοφιστής έγραψε ότι «κομά την κεφαλήν ότι Έλλην ου βάρβαρος». Και ο Αριστοτέλης σημειώνει ότι «Κομάν, καλόν, ελεύθερον γαρ σημείον». Η αδιαφορία για περιποίηση ήταν ένδειξη συμφοράς. Ο ακόμμωτος είναι απολίτιστος, πρόσπολος = δούλος, αυτός που έχει κουρεμένο κεφάλι (Ευριπίδης). Στο έργο «Ευριπίδου Ορέστης», η Ηλέκτρα λυπάται τον αδελφό της Ορέστη, όταν τον είδε «ω, βοστρύχων πινώδες (ρυπαρό), άθλιον κάρα (άθλια κεφαλή), ως ηγριώσαι διά μακράς αλουσίας (όπως φαίνεσαι σαν άγριος από τη μακρά απλυσιά)». Ο Απόλλων ήταν αβροχαΐτης, διαβεβοστρυχωμένος και ακερσοκόμης = ο μη κόπτων τα μαλλιά.
Οι Έλληνες ήθελαν να είναι καλλίκομοι, ευπλόκαμοι, εύκομοι και καλλιπλόκαμοι, κάρη κομόωντες = με μακρά κόμη. Οι γυναίκες των Ελλήνων άστραφταν από κάλλος ως προς τα ιμάτια, ενδύματα («Ιλιάς» Γ, 392). Κάλλει στίλβων και ίμασι. Είχαν αναδέσμες (ταινία για συγκράτηση μαλλιών), κεκρύφαλο (κάλυμμα κεφαλής), κρήδεμνο (κεφαλόδεσμο), ξανία = κτενάκια, στέμμα, στέφανον, σκιάδιον κεφαλής, εσώρουχα, στηθόδεσμο (ελέγετο και μαστόδεσμος). Το σημερινό σουτιέν, όρος γαλλικός, είναι το υποβαστάζω = υποτείνω των Ελλήνων. Οι Έλληνες είχαν ακόμα υποδήματα (υπό και δέω = δένω), πέδιλα (τυλίγονται με ιμάντες), σανδάλια-σανίδαλα, ενδρομίδες (υποδήματα αθλητών), κοθόρνους χωρίς δεξιά-αριστερά για τους ηθοποιούς, εμβάδες, ευμάριδες = πρόχειρα άρβυλα (θορυβώδη), κόκκινα πολυτελή υποδήματα, τα λακωνικά, γόβες.
Είχαν ακόμα πολλά κοσμήματα: Ενώτια (σκουλαρίκια από το εν-ώτια), περόνες για συγκράτηση ενδυμάτων, δακτυλίδια, περιδέραια, βραχιόλια, περιλαίμια, διαδήματα, χρυσά κοσμήματα, κάτοπτρα (καθρέφτες), καλλυντικά.
Οι άντρες δεν εκοσμούντο όπως οι γυναίκες και οι βάρβαροι, δεν φορούσαν πολυτελή ενδύματα, δεν έφεραν κοσμήματα, δεν χρησιμοποιούσαν αρώματα. Οι Έλληνες εσέβοντο το σώμα και τον ανδρισμό τους. Δεν τρυπούσαν τα αυτιά τους. Όταν ο Ξενοφών είδε Έλληνα μισθοφόρο στην Ανατολή με σκουλαρίκια (ενώτια), είπε: «Ούτος και την πατρίδα καταισχύνει και πάσαν την Ελλάδα, ότι Έλλην ων τοιούτος εστίν... επεί εγώ αυτόν ειδόν ώσπερ Λυδόν, αμφότερα τα ώτα τετρυπημένον». Οι δούλοι τρυπούσαν τότε τα αυτιά τους. Επίσης, οι Έλληνες δεν στιγμάτιζαν το σώμα τους (σημερινό τατουάζ), επειδή αυτό το έκαναν οι βάρβαροι δούλοι των βασιλέων. «Στίζονται δε πάντες, οι μεν ες καρπούς (χειρών), οι δε αυχένας και άπαντες στιγματηφορέουσι» (Λουκιανός, «Περί Πένθους»). Οι Έλληνες αποστρέφονταν την «περιτομή» των σημιτικών λαών της Ανατολής, που ήταν όλοι σημαδεμένοι και δεν ευνουχίζονταν, ούτε ευνούχιζαν άλλους, ούτε δούλους ούτε βάρβαρους. Ο Ιπποκράτης στον Όρκο του αναφέρει ότι: «...ου τεμεώ δε, ουδέ μην αιτούντας» (ακόμα κι αν το ζητήσουν). Πολλά θα μπορούσαμε να γράψουμε ακόμα, που αφήνω για άλλο άρθρο.
Από τότε που οι Έλληνες ήταν «δέμας και είδος αγητοί», λαμπροί και αξιαγάπητοι, ως τη σημερινή εποχή, που φτάνει ως το τιποτένιοι και το «Ντροπή, Αργείοι» (Αιδώς, Αργείοι), έγιναν πολλές αλλαγές στο ανθρώπινο είδος και την Ιστορία μας. Αλλαγές που σημαδεύουν τη ζωή μας και πικραίνουν πολλούς. Ανάμεσά μας, εντός-εκτός Ελλάδος, πολλοί τιποτένιοι, αλλά και πολλοί αγητοί, λαμπροί και αξιοθαύμαστοι, στις οικογένειες, στις εκκλησίες, στα κόμματα, στις κυβερνήσεις, στα σχολεία, στην ασφαλιστική αγορά, που σχεδόν «εξελληνίστηκε» και οι ξένοι κυριαρχούν παντού, δίνοντας ευκαιρία να δείξουμε τον πολιτισμό μας, στην κοινωνία, στην τηλεόραση, στον κόσμο της διαφήμισης, στους διαμορφωτές γνώμης και σε μια διαφήμιση για «μαλλιά» και ελευθερία επιλογών.
Ας επιλέξουμε τι θέλουμε στη ζωή μας και το μέλλον των παιδιών της Ελλάδας. Η Ελληνική Ιστορία μάς βοηθά στο τι καλό ή κακό άντεξε στο χρόνο. Ας είμαστε αγητοί, θαυμαστοί!
Καλό 2022!
Ευάγγελος Γ. Σπύρου
Εκδότης «ΝΑΙ»
Διαβάστε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ασφαλιστικό ΝΑΙ, τεύχος 194, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2022 (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):
