Οι δυσμενείς συνέπειες της δημογραφικής γήρανσης στο ασφαλιστικό σύστημα, η επιδείνωση της ανισορροπίας εις βάρος των εργαζομένων, αλλά και της αναπτυξιακής προοπτικής της οικονομίας, καθώς και η μεταρρύθμιση του δημόσιου συστήματος της επικουρικής ασφάλισης, αποτέλεσαν τους βασικούς άξονες της παρέμβασης του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Πάνου μεταρρύθμιση, στη σημερινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής της Βουλής για την Παρακολούθηση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης με θέμα: «Οι διαστάσεις του ασφαλιστικού και δημογραφικού ζητήματος».

Η δημιουργία «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο ασφαλισμένο μετά την 1η Ιανουαρίου του 2022 έχει ως βασικούς στόχους: την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού στο ασφαλιστικό, τη δημιουργία πόρων για την επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας, την εξασφάλιση υψηλότερων επικουρικών συντάξεων για τη νέα γενιά και τη δημιουργία αντικινήτρων για συμμετοχή στην ανασφάλιστη «μαύρη» εργασία.

Τα βασικά σημεία της παρουσίασης συνοψίζονται ως εξής:

1. Η Δημογραφική Γήρανση είναι ήδη εδώ

Τα τελευταία 40 έτη (1980-2020):

• O αριθμός των νέων κάτω των 25 ετών μειώθηκε κατά 35%.
• Οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 44%.
• Οι ηλικιωμένοι (άνω των 65) σχεδόν διπλασιάστηκαν (+93%).

Οι γεννήσεις στην Ελλάδα από 157.000 που ήταν το 1960, μειώθηκαν σε 148.000 το 1980, σε 103.000 το 2000 και σε 84.000 το 2019. Αν διατηρήσουμε το σημερινό σύστημα συντάξεων κοινωνικής ασφάλισης (αποκλειστικά διανεμητικού χαρακτήρα), θα πρέπει ένας ολοένα και μικρότερος πληθυσμός εργαζομένων να πληρώνει για τις συντάξεις ολοένα και περισσότερων συνταξιούχων.

2. Το δημογραφικό πρόβλημα θα επιδεινωθεί στο μέλλον

• Πλήρης αντιστροφή της ηλικιακής πυραμίδας
• Δραματική επιδείνωση του «Λόγου εξάρτησης» (εργαζόμενοι ανά συνταξιούχο)
• Διαρκώς αυξανόμενο βάρος μοιράζεται στους ώμους διαρκώς λιγότερων

3. Δημοσιονομικά αποτελέσματα

• Υψηλή συνταξιοδοτική δαπάνη
• Υψηλές μεταβιβάσεις από τον προϋπολογισμό
• Περιορισμός δυνατοτήτων για άσκηση άλλων δημοσίων πολιτικών

4. Βασικά χαρακτηριστικά μεταρρύθμισης επικουρικών συντάξεων

Η προτεινόμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση έχει τα εξής χαρακτηριστικά: στηρίζεται στη διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου (βασική αρχή των ασφαλίσεων), μειώνοντας έτσι την υπερβολική έκθεση του συστήματος στον «δηµογραφικό κίνδυνο». Έχει δημόσιο χαρακτήρα, προστατεύει τις υφιστάμενες συντάξεις -κύριες και επικουρικές- δημιουργεί αποταμιεύσεις, σημαντικό τμήμα των οποίων θα διατεθεί για χρηματοδότηση επενδύσεων στη χώρα µας. Προωθεί τη διαφάνεια στη διαχείριση των πόρων των ασφαλισμένων και αποκαθιστά την εμπιστοσύνη στο σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργώντας ισχυρά αντικίνητρα για την ανασφάλιστη και υποδηλωμένη εργασία.

5. Η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση

• Η δημόσια επικουρική ασφάλιση σταδιακά μετατρέπεται από διανεμητική σε κεφαλαιοποιητική.
• Είναι τμήμα της κοινωνικής ασφάλισης και παρέχει τις αντίστοιχες εγγυήσεις
• Συμμετέχουν νεοεισερχόμενοι με υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης και κάτω των 35 ετών σε προαιρετική βάση.
• Αντί οι εισφορές των νέων να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης των σημερινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται.
• Κάθε ασφαλισμένος έχει τον ατομικό του κουμπαρά και από αυτόν λαμβάνει την αναλογιστικά ουδέτερη σύνταξή του.
• Επιλογή από μικρό αριθμό επενδυτικών προφίλ
• Επαγγελματική διαχείριση / Ισχυρή Εποπτεία
• Μέγιστη δυνατή διαφάνεια.

6. Οι κυριότεροι λόγοι της μεταρρύθμισης

• Διαφοροποίηση ασφαλιστικού κινδύνου
• Αύξηση αποταμιεύσεων και επενδύσεων - υψηλότεροι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης
• Υψηλότερες μελλοντικές συντάξεις
• Ισχυρά αντικίνητρα για συμμετοχή στη «μαύρη» ανασφάλιστη εργασία