Πάνος Τσακλόγου: Ενας νέος θεσμός περνά παιδικές ασθένειες που θα ξεπεραστούν – Τάσσος Παγώνης «Αυτά τα συστήματα δείχνουν σε βάθος χρόνου την αποτελεσματικότητά τους»
“Aυλαία» ανοίγει στις 1/1/2022 το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης , το ΤΕΚΑ εγγράφοντας τους πρώτους ασφαλισμένους που είναι όπως υπολογίζεται 40.000 νεοεισερχόμενοι
Το ΤΕΚΑ θα εγκατασταθεί σε νέα στέγη έως το τέλος Ιανουαρίου έχοντας σε πρώτη φάση 10 άτομα προσωπικό και προσυπολογιζόμενα έσοδα για τον πρώτο χρόνο 36 εκ ευρώ.
« Όταν έχεις ένα νέο θεσμό , θα περάσεις αναπόφευκτα παιδικές ασθένειες"- επισήμανε ο υφυπουργός εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, "παρουσιάζοντας σήμερα τις λειτουργίες του νέου ταμείου- Με την πάροδο του χρόνου θα ξεπεραστούν τα προβλήματα και το νέο σύστημα θα δώσει ανάσα στο ασφαλιστικό σύστημα συμβάλλοντας και στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας»
Η γενική γραμματέας ασφάλισης Παυλίνα Καρασιώτου επικεφαλής της διοικούσας επιτροπής του ΤΕΚΑ που έχει επιφορτιστεί με τη δημιουργία ενός οργανισμού από το μηδέν , ανέφερε ότι μέχρι το Σεπτέμβριο του 2022 πρέπει να αναδειχθεί το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο που θα λάβει σημαντικές αποφάσεις για την επενδυτική στρατηγική του ταμείου.
Ο κ. Τάσσος Παγώνης , το μοναδικό μέλος της διοικούσας επιτροπής που προέρχεται από τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης , σχολίασε ότι όταν άρχισαν να εξαφανίζονται από το αναδιανεμητικό σύστημα οι baby boomers τη δεκαετία του 1980 άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις που επεσήμαναν την ανάγκη ανάμειξης στο ασφαλιστικό σύστημα και κεφαλαιοποιητικών συστημάτων. Δυστυχώς στη χώρα μας δε λάβαμε τότε σοβαρά αυτήν την προειδοποίηση. Το ΤΕΚΑ ,όπως και όλα τα παρόμοια συνταξιοδοτικά συστήματα του εξωτερικού χρειάζεται βάθος χρόνου για να αποδειχθεί η αποδοτικότητά και η αποτελεσματικότητά του . Στα 8 χρόνια θα έχουμε μια πρώτη ιδέα ενώ στα 12 χρόνια μπορούμε να σχηματίσουμε άποψη όπως συμβαίνει και με τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα των άλλων χωρών. Όσον αφορά την επενδυτική στρατηγική , μέχρι το 2024 στους ασφαλισμένους του ΤΕΚΑ θα παρέχεται μόνο μια επενδυτική επιλογή, ένα ισορροπημένο προεπιλεγμένο συνταξιοδοτικό προϊόν με μίξεις επιλογών επικινδυνότητας ανάλογα με την ηλικία του ασφαλισμένου.»
Όπως τόνισε με τη σειρά του ο υποδιοικητής του ΕΦΚΑ και μέλος της διοικούσας επιτροπής του ΤΕΚΑ Αλέξανδρος Βαρβέρης αυτό το διάστημα γίνεται επεξεργασία του οργανογράμματος και των κανονισμών λειτουργίας του νέου ταμείου. Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να ενημερώνονται από την ιστοσελίδα myteka. gov . gr ενώ σύντομα θα δημιουργηθεί πόρταλ με προσωποποιημένη ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο για τον ατομικό λογαριασμό στο οποίο θα εισέρχεται ο ασφαλισμένος με τους κωδικούς του taxis. Τα λογιστήρια των επιχειρήσεων θα ενημερωθούν για τις αλλαγές που απαιτούνται στα συστήματά τους έως τα μέσα Ιανουαρίου.
Σημαντικό είναι ότι οι εργοδότες δε θα μπορούν να προσχωρήσουν σε απολύσεις εργαζόμενων αν δεν έχουν εξοφλήσει τις οφειλές εισφορών προς το ταμείο ενώ δε προβλέπονται ρυθμίσεις οφειλών σε δόσεις , μέτρο που έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον στον ΕΦΚΑ.
Οι πρώτες εισφορές των νέων ασφαλισμένων θα προωθηθούν στο τέλος Φεβρουαρίου μέσω των ΑΠΔ. Οι εισφορές θα περνούν σε δύο διαφορετικούς κωδικούς ώστε να είναι διακριτή η διαφορά μεταξύ των εισφορών που κατευθύνονται προς τον ΕΦΚΑ και εκείνων που θα κατευθυνθούν προς το ΤΕΚΑ. Στόχος του επιτελείου του υφυπουργού εργασίας Πάνου Τσακλόγλου αλλά και της διοικούσας επιτροπής του ταμείου είναι το «πέρασμα» στο νέο καθεστώς να γίνει όσο το δυνατόν πιο ομαλά χωρίς να επιβαρυνθούν οι εμπλεκόμενοι.
Ο Γιώργος Στρατόπουλος μέλος της διοικούσας επιτροπής επικεφαλής της επενδυτικής στρατηγικής του ταμείου , ανέφερε ότι οι επενδύσεις θα δημιουργήσουν πρόσθετο κέρδος στις μελλοντικές επικουρικές συντάξεις . Για παράδειγμα αν ένας νέος ασφαλισμένος αποταμιεύσει εισφορές ύψους 1000 ευρώ το χρόνο , ως σύνταξη μετά από 40 χρόνο θα λάβει τις αποταμιεύσεις του συν τον πληθωρισμό. Αν η μέση απόδοση από τις επενδύσεις είναι 1% πάνω από τον πληθωρισμό , η σύνταξη θα αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα.
Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ταμείου οι εισφορές θα κατατεθούν στην ΤτΕ ενώ όταν αναλάβει το νέο ΔΣ θα υιοθετηθούν οι εξής επενδυτικές επιλογές :
Το 2023- 2024 θα προσφέρεται στους ασφαλισμένους το λεγόμενο προεπιλεγμένο επενδυτικό προϊόν ( default) που εμπεριέχει μίξεις επιλογών ανάλογα με την ηλικία του ασφαλισμένου. Για το νέο ασφαλισμένο το ίδιο το ταμείο θα συστήνει επένδυση με υψηλότερο ρίσκο ενώ για τον ηλικιωμένο που πλησιάζει στη σύνταξη και έχει χαμηλό ορίζοντα στις επενδύσει το ταμείο θα συστήνει επενδυτική επιλογή χαμηλού ρίσκου.
Από το 2025 οι επιλογές των ασφαλισμένων θα διευρυνθούν και πέρα του προεπιλεγμένου προϊόντος
Το 2027 το ταμείο θα προχωρήσει στη σύσταση μητρώου επαγγελματιών διαχειριστών επενδύσεων .
Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα είναι υποχρεωτικό για το σύνολο των μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2022 και είναι υπόχρεοι επικουρικής ασφάλισης. Πρόκειται για τους μισθωτούς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, τους δικηγόρους και τους μηχανικούς.
Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει. Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα. Τα έσοδα από τις εισφορές έχουν προϋπολογιστεί 36 εκ. ευρώ για το 2022, 165 εκ. για το 2023, 207 εκ. για το 2024 και 240 εκ. ευρώ για το 2025.
Τα ποσά αυτά , όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί που εκφράζουν ενστάσεις για τη βιωσιμότητα του νέου συστήματος , θα εκλείψουν από το δημόσιο επικουρικό. Πάντως προς το παρόν το ταμείο δεν εμφανίζει ελλείμματα ούτε θα χρειαστεί έως το τέλος του έτους ενέσεις ρευστότητας.
Από την 1/1/ 2023 μπορούν να ενταχθούν προαιρετικά στο νέο ταμείο οι ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών οι οποίοι είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση (π.χ. ένας λογιστής), είτε είναι ήδη ασφαλισμένοι στο υφιστάμενο σύστημα. Θα έχουν δηλαδή στη διάθεσή τους σχεδόν δύο χρόνια για να αποφασίσουν ποια επιλογή είναι η πιο συμφέρουσα.
Βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι ότι δημιουργούνται ατομικοί λογαριασμοί («κουμπαράδες») στους οποίους θα κατευθύνονται οι εργοδοτικές και εργατικές εισφορές για επικουρική ασφάλιση που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη για τον μισθωτό ή από τον ίδιο τον εργαζόμενο -εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο- καθώς και οι αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του.
Από το 2025 οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν το επενδυτικό «προφίλ» (συντηρητικό, ισορροπημένο, επιθετικό) με το οποίο επιθυμούν να επενδυθούν τα κεφάλαια του «ασφαλιστικού κουμπαρά» τους.
Ανά τακτά χρονικά διαστήματα (5ετία) αν επιθυμούν θα μπορούν να αλλάζουν το προφίλ. Επιπλέον θα έχουν τον πλήρη έλεγχο των εισφορών και των αποδόσεών τους μέσω πρόσβασης από το κινητό ή τον υπολογιστή τους ανά πάσα στιγμή, όπως συμβαίνει και με το e-banking. Δηλαδή, θα βλέπουν τις εισφορές και τις αποδόσεις που σωρεύονται στον ατομικό κουμπαρά προκειμένου να «χτιστεί» το κεφάλαιο που θα χρηματοδοτήσει την επικουρική τους σύνταξη.
Από τις μελέτες και τις προβολές που έχουν γίνει προκύπτει ότι το νέο σύστημα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά υψηλότερες επικουρικές συντάξεις σε σχέση με το υφιστάμενο.
Πιο συγκεκριμένα ,σύμφωνα με τα παραδείγματα του υπουργείου εργασίας ενώ αυτή τη στιγμή το ύψος της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης για μέσο μισθό 1.400 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης ανέρχεται σε 235 ευρώ, με το νέο σύστημα η επικουρική σύνταξη μπορεί να φτάσει στα 326 ευρώ με βάση την επαγγελματική διαχείριση των κεφαλαίων του ΕΦΚΑ και στα 479 ευρώ με βάση τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ που έχουν τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα με τις υψηλότερες αποδόσεις.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, η μηνιαία επικουρική σύνταξη εργαζόμενου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (650 ευρώ) και διαθέτει 40 χρόνια ασφάλισης διαμορφώνεται με το υφιστάμενο σύστημα στα 153 ευρώ. Με το νέο κεφαλαιοποητικό σύστημα η σύνταξη μπορεί να ανέλθει στα 219 ευρώ, να αυξηθεί δηλαδή κατά 43%, με αποδόσεις ίσες με τον μέσο όρο των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων. Μπορεί δε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, στα 257 ευρώ (+68% σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα) εάν επιτευχθούν αποδόσεις ίσες με τη μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μικτό Αμοιβαίο Κεφαλαίο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών.
Σύμφωνα με το νόμο οι λειτουργικές δαπάνες του ταμείου για τα πρώτα 5 χρόνια θα καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για το 2022 θα διατεθούν από τον προϋπολογισμό του υπουργείου εργασίας περίπου 3 εκ. ευρώ.
« Αγκάθι» της μεταρρύθμισης είναι το υψηλό κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα, πάνω από 70-80 δις σε βάθος 50ετίας. Ωστόσο σύμφωνα με το υπουργείο εργασίας που απαντά στις ενστάσεις της αντιπολίτευσης , το κόστος δεν ξεπερνά τα 120 εκατ. ευρώ τον χρόνο ενώ θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το λεγόμενο «μέρισμα ανάπτυξης», δηλαδή οι επενδύσεις που θα προκύψουν από τις αποταμιεύσεις και τα έσοδα που θα δημιουργηθούν.
Το νέο ταμείο ξεκινά τη λειτουργία του παρέχοντας στους ασφαλισμένους τέσσερις δικλείδες ασφαλείας.
Πρώτον, το κράτος εγγυάται την καταβολή των συντάξεων του υφισταμένου συστήματος με υπολογισμό τους ωσάν στο σύστημα να συμμετείχαν όλοι οι ασφαλισμένοι (παλαιοί και νέοι).
Δεύτερον, ακόμα και στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που οι σωρευτικές αποδόσεις των επενδύσεων του ατομικού λογαριασμού του ασφαλισμένου στο νέο σύστημα είναι αρνητικές, το κράτος εγγυάται ότι η επικουρική του σύνταξη θα αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε ο ασφαλισμένος σε πραγματικούς όρους. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι του νέου συστήματος θα είναι προστατευμένοι από τυχόν ακραίες διακυμάνσεις των αγορών.
Τρίτον το σύστημα θα προβλέπει ελάχιστο ποσό κατώτατης επικουρικής σύνταξης σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή θανάτου του ασφαλισμένου πριν χτιστεί ο ατομικός κουμπαράς, δηλαδή το κράτος θα συμπληρώνει μέχρι του ποσού των ελάχιστων ορίων.
Τέταρτον προβλέπεται επιστροφή εισφορών ακόμη κι αν ο ασφαλισμένος δεν θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης, δηλαδή έχει λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης στο σύστημα, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.
