Αποθετική Ζημία Φοιτητή - Μέλλουσα για επαγγελματική δραστηριότητα που θα ασκούσε στο μέλλον συναφή με τις σπουδές του (1)

Με την κατωτέρω δημοσιευόμενη απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου κρίθηκε ότι το δευτεροβάθμθιο δικαστήριο με το να κρίνει βάσιμο το σχετικό κονδύλιο αποθετικής ζημίας φοιτητή ο οποίος υπέστη, εξ αιτίας του ενδίκου τραυματισμού του, σοβαρές βλάβες στις ψυχοδιανοητικές του λειτουργίες που καθιστούν αδύνατη την ολοκλήρωση των σπουδών του και την δυνατότητα άσκησης στο μέλλον, του βιοποριστικού επαγγέλματος της ειδικότητας που φοιτά, έλαβε υπόψη του επαρκείς και χωρίς αντίφαση αιτιολογίες και δεν στέρησε αυτήν νόμιμης βάσης, απορριπτομένου του σχετικού εξ αρθρ. 559 αριθ. 19 Κ.Πολ.Δ λόγω αναιρέσεως.

Συγκεκριμένα το δευτεροβάθμιο δικαστήριο στην απόφασή του με εκτενή αναφορά περιγράφει ότι ο παθών φοιτούσε στο πρώτο έτος του Τμήματος Μηχανικών Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, υπήρξε άριστος μαθητής, βραβευμένος σε όλες τις τάξεις με αριστείο προόδου και συνεπώς κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, όταν θα τελείωσε τις σπουδές του και μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, θα αποκτούσε σημαντική πελατεία λόγω της μεγάλης δυνατότητας εξεύρεσης εργασίας και των ικανοποιητικών εισοδημάτων που αποφέρει η απασχόληση στον κλάδο των μηχανολόγων – μηχανικών (σύμφωνα με σχετική μελέτη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος). Κρίθηκε δε και επιδικάσθηκε ως αποθετική του ζημία ποσό 2.000 ευρώ μηνιαίως (προσαυξανόμενο κατά ποσοστό περίπου 10% κατ' έτος).

Αποζημίωση επί Μονίμου Αναπηρίας – ΑΚ 931
Επιδικάζεται άνευ συνδέσεως με περιουσιακή Ζημία (2) συνεκτιμώντας το ποσοστό συνυπαιτιότητας του παθόντος στην πρόκληση του ατυχήματος και ΟΧΙ κατά το ποσοστό συνυπαιτιότητάς του στην έκταση του τραυματισμού του (έλλειψη κράνους)

Η κατωτέρω δημοσιευόμενη απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου στην μείζονα σκέψη της δέχεται ότι για τον υπολογισμό της χρηματικής παροχής της διάταξης του άρθρου 931 Α.Κ. δεν έχουν εφαρμογή τα ισχύοντα για την αξίωση του άρθρου 929 Α.Κ., όπου για τον καθορισμό αυτής προσδιορίζεται πρώτα το ύψος της θετικής και αποθετικής ζημίας αυτού που έπαθε βλάβη του σώματος ή της υγείας και το ποσό αυτής μειώνεται κατά το ποσοστό της συνυπαιτιότητάς του, αφού η χρηματική παροχή της πρώτης διάταξης δεν αποτελεί αποζημίωση, αλλά δίδεται για το γεγονός και μόνο της αναπηρίας ή παραμόρφωσης που καθορίζεται κατά την εύλογη κρίση του δικαστηρίου, με βάση του αναφερόμενους προσδιοριστικούς παράγοντες.

Συνεπώς η επιδίκαση σχετικού εξ ΑΚ 931 κονδυλίου γίνεται χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία, το ύψος δε του επιδικαζόμενου εύλογου χρηματικού ποσού καθορίζεται με βάση το είδος και τις συνέπειες της αναπηρίας ή παραμόρφωσης, την ηλικία του παθόντος, καθώς και με τη συνεκτίμηση του ποσοστού συνυπαιτιότητας του τελευταίου στην πρόκληση της αναπηρίας ή της παραμόρφωσης, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της κατά τη διάταξη του άρθρου 932 Α.Κ.
Στη συνέχεια

Ενταύθα το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έκρινε ως εύλογη αποζημίωση εξ ΑΚ 931 το ποσό των 170.000,00 ευρώ συνολικά (90.000,00 ευρώ καταψηφιστικά και 80.000,00 ευρώ αναγνωριστικά). Στη συνέχεια συνεκτιμώντας και το ποσοστό συνυπαιτιότητας του ενάγοντος στην πρόκληση του ένδικου ατυχήματος σε ποσοστό (65%), μείωσε κατ΄αντιστοιχία τα ανωτέρω ποσά.

Στη συνέχεια Άρειος Πάγος δέχεται ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο ορθά τον νόμο ερμήνευσε με το να μειώσει, όπως προεκτέθηκε ανωτέρω, την επιδικασθείσα ιδιαίτερη αποζημίωση εκ του άρθρου 931 Α.Κ. κατά το ποσοστό συνυπαιτιότητας του παθόντος στην πρόκληση του ατυχήματος και όχι στην επέλευση της εκ του τραυματισμού του αναπηρίας, απορριπτομένου ως αβασίμου του σχετικού εκ του άρθρ. 559 αρ. 1 λόγου αναιρέσεως.

Σύγκρουση Καθέτως Κινουμένων ΙΧΦ και μοτοσυκλέτας
Παραβίαση Φωτεινού Σηματοδότη
Ελλιπής Σηματοδότηση (2)

Υπαιτιότητα 65% του οδηγού ΙΧΦ ο οποίος έχοντας ένδειξη πράσινου φωτός στον ευρισκόμενο στην πορεία του σηματοδότη, ( η οποία όμως αφορούσε την πορεία των οδηγών του κινούντο ΜΟΝΟ σε ευθεία) κινήθηκε προοδευτικά στο άκρο αριστερό της λωρίδας του, διακόπτοντας την πορεία του δύο μέτρα μετά το σηματοδότη, περιμένοντας να ανάψει κόκκινο φως στο σηματοδότη του αντίθετου ρεύματος κυκλοφορίας. Στη συνέχεια αφού άναψε το κόκκινο και σταμάτησαν την πορεία τους τα αντιθέτως κινούμενα οχήματα, αυτός έλεγξε στα δεξιά του στο σημείο αυτό την κάθετα διασταυρούμενη οδό και λίγο πριν ξεκινήσουν τα οχήματα αυτά για τα οποία άναψε το πράσινο φανάρι, πιστεύοντας ότι προλάβαινε να κινηθεί πρώτος, έστριψε αριστερά, με συνέπεια να συγκρουστεί με την αντιθέτως κινούμενη μοτοσυκλέτα (παράβαση των άρθρων 12 παρ. 1 εδ. α', 23 παρ. 2 και 26 παρ. 1 του Κ.Ο.Κ.).

Συνυπαιτιότητα 35% του οδηγού μοτοσυκλέτας ο οποίος εισήλθε στην διασταύρωση, παραβιάζοντας ερυθρό φωτεινό σηματοδότη σε σχέση με την πορεία του (παράβαση των άρθρων 12 παρ. 1, 26 παρ. 1 και 6 παρ. 1 περ. β' του Κ.Ο.Κ.).

(ΣΣ Βλ. Κατωτέρω σχόλια – παρατηρήσεις μας)


Σχόλια – Παρατηρήσεις

1)Αποθετική Ζημία Φοιτητή για συναφή με τις σπουδές του επαγγελματική δραστηριότητα που θα ασκούσε στο μέλλον

Βλέπε ομοίως
Αναιρείται Εφετειακή απόφαση που απέρριψε ως αόριστο το κονδύλιο της αποθετικής ζημίας δευτεροετή φοιτητή Σχολής Οινολογίας ο οποίος λόγω της μετατραυματικής επιληψίας, που εμφάνισε μετά τον τραυματισμό του από το ατύχημα, περιήχθη σε αδυναμία - μετά την αποφοίτησή του - να ανοίξει γραφείο προς παροχή πληροφοριών στους αγρότες της περιοχής του για σωστή καλλιέργεια των αμπελώνων, κρίνοντας ότι ο ενάγων δεν εκθέτει στην αγωγή του τα προπαρασκευαστικά μέτρα (πέραν των σπουδών του που αποτελούν το θεωρητικό μόνο υπόβαθρο) που είχε λάβει και τις ειδικές περιστάσεις που θα καθιστούσαν πιθανό το φερόμενο ως διαφυγόν αυτού κέρδος από την επαγγελματική του δραστηριότητα. Κρίνοντας όμως έτσι το Εφετείο υπέπεσε στην πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθμός 1 Κ.Πολ.Δ., αφού παραβίασε τις διατάξεις των άρθρων 92 και 298 Α.Κ. τις οποίες εσφαλμένα ερμήνευσε. ΑΠ 721/2008 ΕΣυγκΔ 2010/23

Ομοίως ,
Αποθετική Ζημία ανηλίκου μαθητή - Αποδείχθηκε ότι ο 17ετής ενάγων, κατέστη ολικά ανίκανος προς εργασία μέχρι την 31-8-1994 (επί 11 έτη). Αν δεν ετραυματίζετο, αυτός, με πιθανότητα και σύμφωνα με τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων, θα τέλειωνε το Λύκειο στις .... θα στρατευόταν στις…, και θα απολυόταν, στις ... και ακολούθως θα εργαζόταν στα κτήματα των γονέων του και τα δικά του (εκτάσεως που αποτελούνταν κυρίως από περιβόλια με βερυκοκιές και εσπεριδοειδή, κλπ,κλπ θα πραγματοποιούσε τόσα μεροκάματα της τάδε περιόδου, προς δρχ ... (και ούτω καθεξής). Εφ.Ναυπλ. 489/1999 ΣΕΣυγκΔ 2001/157

Αποθετική Ζημία Μεταπτυχιακού Φοιτητή - Επιδικάσθηκε το σχετικό κονδύλιο απώλειας εισοδήματος εκ της αδυναμίας του ως μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Παν/μίου Πατρών να συμμετάσχει σε διάφορα προγράμματα. Εφ.Πατρ. 710/2008 ΕΣυγκΔ 2010/568

Αποθετική ζημία παθόντος ΦΟΙΤΗΤΟΥ, (εργαζομένου παραλλήλως για να σπουδάσει). Ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του συναπεία του ατυχήματος ακρωτηριασμού του και της εκ τούτου καθυστερήσεως των σπουδών του και της ανικανότητος να εργασθεί ως και πρότερον. Δικαιούται τα απωλεσθέντα εκ της εργασίας του εισοδήματα ΚΑΙ τα εισοδήματα που θα είχε ως ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, μετά την αποφοίτηση του, η οποία καθυστέρησε κατά ένα έτος. ΑΠ1349/1993ΣΕΣυγκΔ 1996/52

Αποθετική Ζημία Μέλλουσα Στρατιώτου δια επαγγελματική δραστηριότητα την οποία ναι μεν λόγω ανηλικιότητας δεν ασκεί κατά τον χρόνο της αδικοπραξίας, προβλέπεται όμως ότι θα μπορούσε να ασκήσει στο μέλλον. Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 297, 298, 929 ΑΚ προκύπτει η δυνατότητα, για τον παθόντα, να ασκήσει από τούδε είτε αναγνωριστική μόνο είτε καταψηφιστική αγωγή για την επιδίωξη μέλλουσας ζημίας του, δηλαδή διαφυγόντων εισοδημάτων, την οποία ναι μεν λόγω ανηλικιότητας δεν ασκεί κατά το χρόνο της αδικοπραξίας, όμως προβλέπεται ότι θα ασκούσε στο μέλλον με πιθανότητα και κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, όμως λόγω του τραυματισμού του από την αδικοπραξία δεν θα μπορούσε να πράξει τούτο. ΑΠ 549/2002 ΣΕΣυγκΔ 2003/32

Αποθετική Ζημία - Μέλλουσα φοιτήτριας νοσηλευτικής για το επάγγελμα της νοσοκόμου που θα ασκούσε στο μέλλον. Δικαιούται τους μισθούς που θα ελάμβανε όταν μετά το πέρας των σπουδών της θα διοριζόταν στο Νομαρχιακό Νοσοκομείο ως αδελφή νοσοκόμος, εφόσον λόγω της μειωμένης ικανότητας προς εργασία από βλάβη του σώματος ή της υγείας της , χάνει τα εισοδήματα από την εργασία την οποία κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων θα ασκούσε στο μέλλον. Δεν απαιτείται γι'αυτό βεβαιότητα, αλλά αρκεί πιθανότητα κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων. ΑΠ 122/2006 ΣΕΣυγκΔ 2006/533

Βλ. CONTRA Νομολογία
Η παθούσα κατά τον χρόνον του τραυματισμού της, ήταν 4-ετης Φοιτήτρια της Κνηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσ/κης. Διάρκεια σπουδών 5 έτη. Ο τραυματισμός της καθυστέρησε την λήψη του Πτυχίου της, και την βεβαία μετά ταύτα έναρξη του επαγγέλματος του Κτηνιάτρου, μηνιαίος μισθός τόσος, και για τόσο χρόνο, τόσα τα οποία ζητεί από τους εναγομένους. Ομως το αίτημα τούτο, (είπε η παρούσα Εφετ Θεσ/κης 215/2000), παρίσταται νομικά αβάσιμο, γιατί η ως άνω μέλλουσα ζημία, εξαρτάται και από άλλους αστάθμητους από τώρα παράγοντας. Εφ.Θες. 215/2000 ΣΕΣυγκΔ 2000/405

2)Αποζημίωση επί Μονίμου Αναπηρίας – ΑΚ 931 - Επιδικάζεται άνευ συνδέσεως με περιουσιακή Ζημία

Ορθώς μεν εκρίθη ότι η σχετική εκ του άρθρ. 931 αξίωση δεν συνδέεται με περιουσιακή ζημία, και συνεπώς το οποιοδήποτε ποσοστό συνυπαιτιότητας του παθόντος στην πρόκληση του ατυχήματος ΣΥΝΕΚΤΙΜΑΤΑΙ για τον προσδιορισμό του ύψους της αποζημίωσης αυτής, (όπως και με την αποζημίωση εκ του άρθ. ΑΚ 932 ) και δεν ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ κατά το αντίστοιχο ποσοστό συνυπαιτιότητος όπως συμβαίνει με την αποζημίωση (θετική και αποθετική ζημία) εκ άρθρ. ΑΚ 929.

Στην προκειμένη όμως περίπτωση κρίνοντας το εφετείο συνυπαίτιο τον παθόντα στην πρόκληση του ατυχήματος σε ποσοστό 65%, μείωσε αντίστοιχα κατά το ίδιο ποσοστό την εξ ΑΚ 931 αποζημίωση.

ΣΣ Άλλη είναι η έννοια της «συνεκτίμησης» και άλλο η έννοια «της μείωσης», που στην προκειμένη περίπτωση εξισούται με πλήρη αφανισμό της αποζημίωσης, κατ΄ωφέλεια των εις ολόκληρον προς αποζημίωση υποχρέων του ζημιωθέντος παθόντος αναπήρου, (συμπεριλαμβανομένου του ασφαλιστή).

Επιπρόσθετα, ως εκ περισσού υπενθυμίζουμε ότι, κατά την πάγια κρατούσα άποψη στη θεωρία αλλά και την νομολογία, το «ΜΕΛΛΟΝ» του αναπήρου παθόντος αφορά όχι μόνο το οικονομικό (όπως αναφέρει στην μείζονα σκέψη της η κατωτέρω απόφαση του Αρείου Πάγου) αλλά και το κοινωνικό, οικογενειακό, επαγγελματικό. Ιδιαίτερα για την επιδίκαση της εκ του άρθρ. 931 αποζημίωσης λαμβάνεται υπόψη η υγεία, του προσώπου ως ενός αυτοτελούς εννόμου αγαθού, που απολαύει και συνταγματικής προστασίας, σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος, όχι μόνο στις σχέσεις των πολιτών προς το Κράτος, αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις, χωρίς αναγκαίως η προστασία αυτή να συνδέεται με αδυναμία πορισμού οικονομικών ωφελημάτων ή πλεονεκτημάτων. Απ 670/2006 ΣΕΣυγκΔ 2006/135

Συνεπώς κρίνεται ορθότερη η ερμηνεία της διατάξεως εξ Α.Κ. 931 που την καθιστά εφαρμόσιμη χωρίς σύνδεσής της με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία. ΑΠ 634/2007 ΣΕΣυγκΔ 2007/472,
ΑΠ 1874/2006 ΣΕΣυγκΔ 2007/20, ΑΠ 514/2007 ΣΕΣυγκΔ 2007/481, ΑΠ 1909/2007 ΣΕΣυγκΔ 2007/540, ΑΠ 433/2008 ΣΕΣυγκΔ 2008/150, ΑΠ 605/2008 ΕΣυγκΔ 2008/165, ΑΠ 1216/2008 ΕΣυγκΔ 2008/428 ΑΠ 1174/2009 ΕΣυγκΔ 2009/429, ΑΠ 1545/2010 ΕΣυγκΔ 2011/182,

(Σ.Σ Για την πληρότητα του δικογράφου της αγωγής δεν απαιτείται πλέον να αναφέρεται στην αγωγή κατά τρόπο σαφή και ορισμένο ποία και πόση είναι η ζημία που παθαίνει αυτός εξαιτίας της αναπηρίας ή της παραμορφώσεώς του). "Ως αναπηρία" θεωρείται κάποια έλλειψη της σωματικής, νοητικής ή ψυχικής ακεραιότητας του προσώπου, ενώ ως "παραμόρφωση" νοείται κάθε ουσιώδης αλλοίωση της εξωτερικής εμφανίσεως του προσώπου , η οποία καθορίζεται ΟΧΙ αναγκαίως κατά τις απόψεις της ιατρικής, αλλά κατά τις αντιλήψεις της ζωής.

3) Ελλιπής σηματοδότηση

Η επιδίκαση ποσοστού υπαιτιότητας 65% στην προκειμένη περίπτωση φρονούμε ότι είναι υπερβολική, αφού μάλιστα το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη του ότι ο υπαίτιος οδηγός του ΙΧΦ εισήλθε σε ισόπεδο οδικό κόμβο πραγματοποιώντας αριστερή στροφή, η οποία δεν απαγορευόταν από κατάλληλη σήμανση. Αντιθέτως η επιδίκαση ποσοστού συνυπαιτιότητας 35% στον οδηγό της αντιθέτως κινουμένης μοτοσυκλέτας δεν συνάδει με την παραβίαση εκ μέρους του, του ερυθρού σηματοδότη, παράβαση που πρέπει να θεωρείται κύρια γενεσιουργός αιτία του επελθόντος ατυχήματος.

Στην συγκεκριμένη διασταύρωση, η μη απαγόρευση της κίνησης των οχημάτων αριστερά και η ελλιπής σηματοδότηση σε συνάρτηση με την ανυπαρξία βοηθητικής λωρίδας για τυχόν αριστερή στροφή υποχρεώνουν τους οδηγούς να ακροβατούν, εφόσον θέλουν στη συγκεκριμένη περίπτωση να στρίψουν αριστερά στον ισόπεδο οδικό κόμβο, γεγονός που πιθανόν επισύρει την διερεύνηση τυχόν ευθύνης δημοσίου για τις ανωτέρω παραλήψεις.

Διαβάστε εδώ την απόφαση, όπως δημοσιεύθηκε στην Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου.