ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ξεκινήστε με χιούμορ παρέα με το Σωκράτη μια επίσκεψη στην εταίρα Θεοδότη…
Nextdeal newsroom
Nextdeal newsroom,
1/9/2010 - 17:55

Ξεκινήστε με χιούμορ παρέα με το Σωκράτη μια επίσκεψη στην εταίρα Θεοδότη…

Nextdeal newsroom, 1/9/2010
Γράφει ο Ευάγγελος Γ. Σπύρου*, 

       Καλό φθινόπωρο αγαπητοί φίλοι!
       Για το δάσκαλό του το Σωκράτη, ο Ξενοφών έγραψε αρκετά στα «απομνημονεύματά» του μέσα από τα οποία οι αναγνώστες ανακαλύπτουν την πνευματική παρουσία του Σωκράτη με τις συμβουλές του αλλά και το χιούμορ του. «Και γαρ παίζων ουδέν ήττον ή σπουδάζων ελυσιτέλει τοις διατριβούσι».  Ο Σωκράτης «παίζει» και «σπουδάζει» με Αθηναίους πολίτες για ποικίλα θέματα και φιλοσοφικά αλλά και της καθημερινής ζωής. Έτσι εκτός των άλλων μαθαίνουμε και για τον τρόπο ζωής των Αθηναίων και για τα ιδιαίτερά τους αλλά και προβληματιζόμεθα για σύγχρονα «δικά μας» του 2010. Ένα χρήσιμο βιβλίο για τον «τρόπο ζωής και το χιούμορ των Αρχαίων Ελλήνων» μπορείτε να βρείτε στις εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ.
       Η ιστορία με την επίσκεψη του Σωκράτη στην εταίρα Θεοδότη και τις συμβουλές του για την αύξηση του επαγγελματικού της εισοδήματος ίσως φανεί χρήσιμη σε εταιρείες, ομάδες, γραφεία και άτομα που ενδιαφέρονται να «πουλήσουν» για να αυξήσουν το εισόδημά τους.
       Ίσως δεν είναι τολμηρό να πούμε ότι σε πολλά επαγγέλματα απαντώνται μέθοδοι της «εταίρας» Θεοδότης. Και σίγουρα στα 37 χρόνια ενασχόλησης με τις πωλήσεις κάπου-κάπου διέκρινα «εταίρες» υπεράνω υποψίας που αντί του «κορμιού» «διέθεταν» στην πελατεία τους υπηρεσίες «ιδεολογικής πορνείας» (αυτό είχαν, αυτό έδιδαν) με «δήθεν» πνευματικές του μυαλού «εξυπνάδες» κομματικές, πολιτικές, εθνικές, θρησκευτικές, ποδοσφαιρικές, εταιρικές, Αμερικανικές, κομμουνιστικές κλπ, κλπ.
       Εν πάσει περιπτώσει αφού όλοι πουλάμε κάτι, άλλοι καλύτερο άλλοι χειρότερο, άλλοι κάτι αποδεκτό, άλλοι μη αποδεκτό (πχ από τα κόμματα της Ελληνικής Βουλής την Ιδιωτική Ασφάλιση την απορρίπτουν ως ιδέα το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός-ΣΥΡΙΖΑ ενώ τα άλλα κόμματα ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ τη δέχονται με τις προϋποθέσεις τους), ας παρακολουθήσουμε την επίσκεψη του Σωκράτη στην εταίρα, τη χιουμοριστική διάθεση και τον «Ερωτύλο»Σωκράτη που κάπου-κάπου είναι σαν να μιλάει σε ασφαλιστικό συνέδριο:

Ι. Επίσκεψη του Σωκράτη στην εταίρα Θεοδότη και συμβουλές του για την αύξηση του επαγγελματικού της εισοδήματος (ΙΙΙ, ΙΙ, 1-18) (Τρόποι Ζωής και Χιούμορ των Αρχαίων Ελλήνων, Εκδόσεις Ζήτρος)

Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού του χιούμορ είναι η περιγραφή μιας επίσκεψης που φέρεται να έκαμε η Σωκράτης σε μια πολύ όμορφη και πλούσια εταίρα με το όνομα Θεοδότη ((ΙΙΙ, ΙΙ, 1-18). Η γνωστή από τους πλατωνικούς διαλόγους «μαιευτική» μέθοδος του Σωκράτη εφαρμόζεται και στην περίπτωση αυτή, όχι βέβαια για την εύρεση της αλήθειας, αλλά για το πώς η εταίρα θα προσελκύσει και θα κρατά κοντά της ευγενικούς και πλούσιους εραστές. Ο Σωκράτης δε διστάζει να ομολογήσει την έλξη που αισθάνεται για τα θέλγητρα της εταίρας, από την άλλη μεριά όμως αρνείται να μείνει κοντά της, επειδή έχει, όπως λέει, άλλες (δημόσιες ή ιδιωτικές) ασχολίες αλλά και αρκετές φίλες οι οποίες νύκτα και μέρα δεν τον αφήνουν να φύγει από κοντά τους , επειδή χρειάζονται τις συμβουλές του. Το γιατί και πώς ένας μαθητής με τον «συντηρητισμό» του Ξενοφώντος «εμπλέκει» σε τέτοια πράγματα τον δάσκαλό του Σωκράτη αποτελεί, ανεξάρτητα απ’ όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως για το σκοπό του έργου, πρόβλημα, το οποίο θα μπορούσε ίσως να απαντηθεί μόνο με την αναφορά στην «ευτραπελία» - το πηγαίο χιούμορ με την περισσή χάρη στην έκφραση που υπήρχε στην κλασσική Ελλάδα, και ιδιαίτερα στην Αθήνα.

«Ζούσε κάποτε στην πόλη μια όμορφη γυναίκα με το όνομα Θεοδότη, που πρόσφερε τη συντροφιά της μόνο σε όποιον την έπειθε. Κάποιος από τους παρευρισκομένους τη θυμήθηκε και είπε ότι η ομορφιά της γυναίκας είναι στην πραγματικότητα ανώτερη από τη φήμη της. Είπε ακόμη ότι γι’ αυτόν το λόγο την επισκέπτονται ζωγράφοι για να τη ζωγραφίσουν, στους οποίους δείχνει τα κάλλη της. «Ας πάμε λοιπόν να τη δούμε» είπε ο Σωκράτης. «Γιατί να μάθουμε ακριβώς την αλήθεια, ασφαλώς δεν είναι το καλύτερο να ακούμε μόνο λόγια». Και ο παρευρισκόμενος που μίλησε για τη γυναίκα είπε: «Να σπεύσετε, διότι αλλιώς δε θα προλάβετε ακολουθώντας». Όταν έφθασαν στη Θεοδότη, τη βρήκαν να στέκεται δίπλα σε κάποιον ζωγράφο που την ζωγράφιζε και την κοιτούσαν. Μόλις ο ζωγράφος σταμάτησε, είπε ο Σωκράτης: «Φίλοι μου σας ερωτώ: ποιο από τα δύο θεωρείται σωστό, εμείς να χρωστούμε ευγνωμοσύνη στη Θεοδότη, διότι μας έδειξε τα κάλλη της ή αυτή σε μας, επειδή γνωρίσαμε την ομορφιά της; Αν δηλαδή η επίδειξη είναι χρησιμότερη γι’ αυτήν θα πρέπει αυτή να μας ευγνωμονεί, αν όμως η θέαση ήταν ωφέλιμη για μας, θα πρέπει εμείς να την ευχαριστούμε. Ή όχι; «Η κυρία λοιπόν έχει κερδίσει την έκφραση της ευγνωμοσύνης μας και αν εμείς την κάνουμε γνωστή σε περισσότερους θα έχει περισσότερα οφέλη. Εμείς όμως έχουμε την επιθυμία να αγγίξουμε τα όσα είδαμε και φεύγουμε με τον ερεθισμό του πόθου και όταν είμαστε μακριά θα την ποθούμε. Για όλα αυτά είναι εύλογο εμείς να της προσφέρουμε τις περιποιήσεις μας και εκείνη να τις δέχεται». Και η Θεοδότη: «μα το Δία», είπε, «αν έτσι είναι, θα πρέπει εγώ να σας χρεωστώ ευγνωμοσύνη για τη θέαση».

Μετά από αυτά ο Σωκράτης βλέποντάς την με την πολυτελή εμφάνιση που είχε και την μητέρα της που ήταν κοντά της με φόρεμα και λοιπή περιποίηση κάθε άλλο παρά τυχαία και υπηρέτριες πολλές και όμορφες που και αυτές κάθε άλλο παρά ατημέλητες ήταν και την κατοικία να έχει αρκετές ανέσεις, είπε: «Πες μου, Θεοδότη, έχεις μήπως κάποιο χωράφι;» «Όχι, βέβαια», απάντησε εκείνη. «Μήπως κάποιο σπίτι που σου αποφέρει εισόδημα;». «Ούτε σπίτι» είπε. «Μήπως κάποια βιοτεχνία;». «Ούτε και βιοτεχνία». «Από πού λοιπόν έχεις αυτά που χρειάζεσαι για τη ζωή σου». «Εάν κάποιος» απάντησε εκείνη «αφού γίνει φίλος μου θέλει να κάνει καλό για μένα, τότε αυτός είναι το εισόδημά μου». «Μα την Ήρα, Θεοδότη» είπε ο Σωκράτης «είναι μια ωραία περιουσία και πολύ καλύτερη από πρόβατα, γίδια και βόδια να έχεις αποκτήσει ένα κοπάδι από φίλους. Όμως αφήνεις το πράγμα στην τύχη, μήπως σου πέση σαν μυίγα κάποιος φίλος ή εσύ επινοείς κάποιο δικό σου τέχνασμα;» «Πώς» είπε η Θεοδότη «θα μπορούσα εγώ να βρω κάποιο τέχνασμα;» «Μα το Δία», είπε ο Σωκράτης, «θα μπορούσες πολύ καλύτερα να το κάνεις από όσο οι αράχνες. Ξέρεις βέβαια πως εκείνες εξασφαλίζουν με το κυνήγι ό,τι χρειάζονται για να ζήσουν: αφού υφάνουν λεπτούς ιστούς, ό,τι πέσει εκεί, το έχουν για τροφή». «Συμβουλεύεις λοιπόν και μένα να υφάνω κάποιο ιστό για να τυλίξω τα θηράματά μου;». «Μη νομίσεις πως είναι τόσο απλό πράγμα το να πιάσεις το πιο πολύτιμο θήραμα, δηλαδή φίλους», είπε ο Σωκράτης. «Δε βλέπεις ότι και εκείνοι που κυνηγούν ένα μικρής αξίας θήραμα, τους λαγούς, χρησιμοποιούν πολλά τεχνάσματα; Αν πρόκειται για λαγούς που βόσκουν τη νύχτα, παίρνουν σκυλιά κυνηγετικά της νύχτας, και πιάνουν τους λαγούς με αυτά. Αν βγαίνουν από τη φωλιά τους την ημέρα, οι κυνηγοί έχουν άλλα σκυλιά, τα οποία, μόλις οι λαγοί από τη βοσκή φύγουν για τη φωλιά τους τους αντιλαμβάνονται από την οσμή τους και τους βρίσκουν. Αν δε οι λαγοί τρέχουν γρήγορα ώστε να μπορούν να διαφύγουν ακόμη και όταν γίνουν αντιληπτοί, χρησιμοποιούν για τη σύλληψή τους άλλα ταχύποδα σκυλιά. Επειδή όμως υπάρχουν λαγοί που διαφεύγουν και από αυτά, στήνουν δίχτυα (παγίδες) στα μονοπάτια απ’ όπου φεύγουν, ώστε οι λαγοί πέφτοντας σε αυτά να συλληφθούν». «Με ποιο λοιπόν παρόμοιο τέχνασμα θα μπορούσα εγώ να κυνηγήσω και να πιάσω φίλους;» ρώτησε η Θεοδότη. «Εάν, μα το Δία», είπε ο Σωκράτης, «αντί σκύλου έχεις κάποιον, ο οποίος μετά από κατάλληλη ανίχνευση θα βρει εκείνους που αγαπούν την ομορφιά και είναι πλούσιοι, και αφού τους βρή θα επινοήσει κάποιο τέχνασμα για να τους ρίξει στα δίχτυα σου». «Και ποια δίχτυα έχω εγώ;» είπε εκείνη. «Ένα οπωσδήποτε, και μάλιστα πολύ καλά περιπλεγμένο, δηλαδή το σώμα σου. Και μέσα σ’ αυτό την ψυχή, με την οποία καταλαβαίνεις με ποιες ματιές θα δίνεις υποσχέσεις και με ποια λόγια θα προκαλείς ευχαρίστηση. Καταλαβαίνεις ακόμη πως αυτόν που νοιάζεται για σένα θα πρέπει να τον δέχεσαι ευχαρίστως, αυτόν όμως που ενδιαφέρεται μόνο για την ευχαρίστησή του να τον διώχνεις. Και πως αν κάποιος φίλος αρρωστήσει πρέπει να τον επισκέπτεσαι δείχνοντας τη φροντίδα σου. Και πως αν κάτι σπουδαίο να χαίρεσαι μαζί του. Και πως σ’ αυτόν που φροντίζει πολύ για σένα να δείχνεις την ευγνωμοσύνη σου με όλη σου την ψυχή. Γνωρίζω πολύ καλά ότι και εσύ ξέρεις να αγαπάς όχι μόνο παθητικά, αλλά και από καλή διάθεση. και ότι οι φίλοι σου σε συμπαθούν, επειδή φροντίζεις να δείχνεις τη συμπάθειά σου όχι με λόγο, αλλά με πράξη».

«Μα το Δία», είπε η Θεοδότη, «εγώ δεν έχω σκεφθεί τίποτε από όλα αυτά». «Και όμως», είπε ο Σωκράτης, «είναι πολύ σημαντικό να συμπεριφέρεται κανείς προς τους ανθρώπους με φυσικό και σωστό τρόπο. Με τη βία βέβαια δε θα μπορούσες να κατακτήσεις ούτε να κρατήσεις κάποιον φίλο. Με την καλή έμπρακτη συμπεριφορά όμως και την ευχαρίστηση που προσφέρεις, το θηρίο αυτό και να κατακτηθεί μπορεί και κοντά σου πολύ χρόνο μένει». «Αλήθεια λες», είπε. «Πρέπει λοιπόν», είπε ο Σωκράτης, «πρώτα-πρώτα να ζητάς από εκείνον οι οποίοι ενδιαφέρονται για σένα τέτοιες χάρες που έχουν το μικρότερο κόστος, έπειτα δε να τις ανταποδίδεις με την ίδια διάθεση. Έτσι θα μείνουν και καλοί φίλοι και θα σε αγαπούν για μεγάλο διάστημα και θα σου προσφέρουν τη μέγιστη βοήθεια. Ο καλύτερος τρόπος να δείχνεις τη συμπάθειά σου είναι να προσφέρεις ό,τι έχεις τη στιγμή που το χρειάζονται. Διότι βλέπεις ότι και τα καλύτερα φαγητά, όταν προσφέρονται πριν να έλθη η όρεξη, φαίνονται αποκρουστικά, όταν δε προσφέρονται σε χορτάτους προκαλούν ακόμη και βδελυγμία. Αν όμως τα προσφέρει κάποιος, έχοντας αφήσει τους προσκεκλημένους να πεινάσουν, και αν ακόμη είναι ευτελή, φαίνονται πολύ ευχάριστα». «Πώς όμως θα μπορούσα εγώ να προσκαλέσω πείνα στους πλησίον μου;» ρώτησε η Θεοδότη. «Αν, μα το Δία», είπε ο Σωκράτης «πρώτα σε όσους έχουν κορεσθεί ούτε ‘προσφέρεις’ ούτε κάνεις κάποιο σχετικό υπαινιγμό, έως ότου μόλις τους περάσει ο κορεσμός έχουν πάλι την επιθυμία (για συνεύρεση), έπειτα σε όσους σε θέλουν δίνεις να καταλάβουν ότι πρέπει να σου φέρονται με πολλή ευπρέπεια. Και να μη φαίνεσαι ότι θέλεις να τους ευχαριστείς. Και να απομακρύνεσαι, μέχρις ότου πάλι σε επιθυμήσουν: διότι τα ίδια δώρα διαφέρουν πολύ όταν προσφέρονται πριν ή μετά την επιθυμία γι’ αυτά». Και η Θεοδότη είπε: «Γιατί λοιπόν εσύ Σωκράτη δε μου έγινες συνεργός στην εξεύρεση των φίλων;» «Θα το κάνω» είπε «μα το Δία, εάν εσύ με πείθεις γι’ αυτό». «Και πώς θα μπορούσα να σε πείσω;» είπε εκείνη. «Θα το σκεφθείς» είπε εκείνος «και κάτι θα βρεις, αν κάπου με χρειάζεσαι». «Να έρχεσαι λοιπόν εδώ συχνά». Ειρωνευόμενος την απραγμοσύνη του ο Σωκράτης είπε: «Όμως Θεοδότη, δε μου είναι εύκολο να βρω ελεύθερο χρόνο.  Διότι με απασχολούν πολλές υποθέσεις, προσωπικές και δημόσιες. Και έχω και μερικές φίλες που δε θα με αφήσουν ούτε μέρα ούτε νύχτα να φύγω, διότι μαθαίνουν από μένα τρόπους για να τις αγαπούν και λόγια σαγηνευτικά». «Και αυτά λοιπόν τα ξέρεις, Σωκράτη;» είπε η Θεοδότη. «Και βέβαια» είπε εκείνος: «για ποιον λόγο νομίζεις δε φεύγουν από κοντά μου ούτε αυτός εδώ ο Απολλόδωρος και ο Αντισθένης; Γιατί έρχονται σε μένα ο Κέβης και ο Σιμμίας από τη Θήβα; Πρέπει να ξέρεις ότι αυτά δε γίνονται χωρίς πολλούς τρόπους που κάνουν τους ανθρώπους να αγαπούν, χωρίς μαγικά λόγια και χωρίς μαγικούς τροχούς» (1). «Γύρισε λοιπόν για μένα», είπε η Θεοδότη «τον τροχό για να έχω πρώτα εσένα κοντά μου». «Όμως εγώ», είπε ο Σωκράτης, δεν θέλω να έλκομαι εγώ από σένα, αλλά εσύ να έρχεσαι σε μένα». «Θα έλθω», είπε, «αρκεί μόνο να με δέχεσαι εσύ». «Θα σε δέχομαι» είπε ο Σωκράτης, «εκτός εάν βρίσκεται μέσα κάποια που αγαπώ περισσότερο».

(1) «Ουκ άνευ πολλών φίλτρων τε και επωδών και ιύγγων». «Ίυγξ» είναι ο γνωστό πουλί σουσουράδα. Δενόταν σ’ ένα τροχό, η περιστροφή του οποίου (με το πουλί) είχε μαγική σημασία για την προσέλκυση προσώπων. Ιδιαίτερα στην αναφορά αυτών των μαγικών τρόπων, με τους οποίους (δήθεν) ο Σωκράτης προσείλκυε τους φίλους του, φαίνεται η χιουμοριστική διάθεση με την οποία έχει επινοηθεί και περιγράφεται η συνάντηση του Σωκράτη με την εταίρα. Εξ ίσου ενδεικτική είναι οπωσδήποτε και η εικόνα του ερωτύλου Σωκράτη στο τέλος της περιγραφής.

*Ο Ευάγγελος Γ. Σπύρου είναι εκδότης του περιοδικού "ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΝΑΙ" και της εφημερίδας NEXT DEAL και πτυχιούχος της Παντείου Σχολής Πολιτικών Επιστημών και της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .