Οι Ολυμπιακοί αγώνες που θα γίνουν στο Ρίο της Βραζιλίας, Αύγουστο 2016, είναι η αφορμή να θυμηθούμε στο ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΝΑΙ, τη σημασία και ιστορία κάποιων ελληνικών λέξεων σχετικών με τον αθλητισμό, τα βραβεία και τη σχέση τους με τον πολιτισμό, την πρόοδο ατόμων και εθνών αλλά και με τον τρόπο ζωής μας. Σύμφωνα με την παράδοση, η θεσμοποίηση των Ολυμπιακών αγώνων έγινε το 776 π.Χ. αλλά οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων όπως μαθαίνουμε στην ιστορία της Μυκηναϊκής περιόδου που ήταν γεμάτη από αγωνιστικό πνεύμα, στην ιστορία της Μινωϊκής Κρήτης αλλά και όλου του Αιγαίου. Οι αγώνες των Ελλήνων εξυπηρετούσαν κάποιο ιδανικό πάνω στο οποίο πάτησε η Ολυμπιακή ιδέα. Θεοί, ήρωες και θνητοί άνθρωποι θέλουν να έρθουν πρώτοι, να νικήσουν τους άλλους και να γευθούν το βραβείο που ο Ιππόλοχος είπε στον γιο του Γλαύκο: «αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων»!
Όλη η μυθολογία και ιστορία των Ελλήνων ήταν πρότυπο για κάθε σύγκρουση. Όλοι ήθελαν να είναι μετά τους αγώνες οι νικητές, οι αγαθοί, οι άριστοι! Η αγωνιστική του σώματος αρετή βασίζεται στο μέγεθος, την ισχύ και το τάχος όπως τα έγραψε ο Αριστοτέλης στην “Ρητορική” (Α 1361 b) και τα αντέγραψαν οι Λατίνοι και “Ευρωπαίοι” σε CITIUS, ALTIUS, FORTIUS (citius από το Ελληνικό κίω = κινώ, πορεύομαι ταχέως, altius = ψηλότερα από την ελληνική λέξη άλω – ALO – αυξάνω, αναπηδώ, fortius από την ελληνική λέξη φόρτος = βάρος, ισχυρός, ισχυρότερος). Αυτό του Αριστοτέλους επιδιώκουν οι σύγχρονοι αθλητές, που έχει τις ρίζες στην ελληνική μυθολογία των Γιγαντομαχιών, στον αγώνα Ποσειδώνα – Αθηνάς, στην Αργοναυτική εκστρατεία, στους άθλους του Ηρακλή και Θησέα, στη νίκη του Οδυσσέα με τη μάχη εναντίον των μνηστήρων για την Πηνελόπη, στο Πένταθλο του Ιάσωνα και την πυγμή του Απόλλωνα, στους αγροτικούς αγώνες θερισμού, τρύγου, στους αγώνες για εκλογή γαμπρού, για διαδοχή στο θρόνο, στους επιτάφιους αγώνες κ.λπ.! «Αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων» (πάντα να είσαι ο πιο καλός και να ξεπερνάς τους άλλους) ήταν προτροπή και του Πηλέα στον γιο του Αχιλλέα την ώρα που κινούσε για τον Τρωικό Πόλεμο.
Στην Ιλιάδα διαβάζουμε για τους ήρωες πολεμιστές που “αριστεύουν” κάθε μέρα ασκώντας την πολεμική αρετή και ανδρεία τους. Αγώνες έγιναν από τον Αχιλλέα και για να τιμηθεί ο νεκρός φίλος Πάτροκλος. Και στην Οδύσσεια διαβάζουμε ότι στο νησί των Φαιάκων ο λαός παρακολουθούσε αθλητική επίδειξη νέων που συναγωνίζονταν για τη χαρά της νίκης! Ο Ησίοδος σε ταφικούς αγώνες κέρδισε βραβείο, πρώτος αυτός στην ιστορία της τέχνης πνεύματος. Με διαγωνισμό γίνονταν και κατασκευές καλλιτεχνημάτων όπως πολλές μαρτυρίες αναφέρουν για την επιλογή του Φειδία. Μέσα από αγώνες πνευματικούς (Διονύσια) παρουσιάστηκαν τα κορυφαία πνευματικά έργα των τραγικών ποιητών Αισχύλου, Ευριπίδη, Σοφοκλή που περίμεναν με αγωνία την απόφαση των κριτών για βράβευση. Μουσικοί, ποιητές, φιλόσοφοι, ρήτορες, ζωγράφοι, γλύπτες συναγωνίσθηκαν με τα έργα τους για την “αριστεία” όπως και οι αθλητές στο στίβο. Σε όλους τους τομείς της ζωής οι Έλληνες προσπαθούν για το άριστο! Έχει δημοκρατική αντίληψη αυτή η άποψη επειδή ΟΛΟΙ μπορούν με την αξία τους να διεκδικήσουν τιμή και πρωτεία και όχι με “ξένες πλάτες”, με “μέσον” κομματικό ή πολιτικό ή συγγενικό… Πάνω απ’ όλα ο Έλληνας που δόξασε την Ελλάδα έθετε την υπεροχή και αριστεία της αξίας του σώματος ή του πνεύματος.
Στους Πανελλήνιους αγώνες μετείχαν αθλητές και άνθρωποι του πνεύματος από όλη την Ελλάδα και Ελληνισμό χωρίς καμιά διάκριση για να κερδίσουν τιμές, βραβεία και φήμη με την αξία τους. Καμιά θρησκευτική γιορτή και κανένα μεγάλο ιερό δεν υπήρχε που να μη συνδύαζε τη λατρεία με την οργάνωση αγώνων με θεατές θεούς και ανθρώπους. Και από όλους τους αγώνες, σπουδαιότεροι και αρχαιότεροι πανελληνίως οι Αγώνες στο Ιερό της Ολυμπίας όπου πριν και μετά απαγορευόταν κάθε πολεμική σύγκρουση. Το πένταθλο οδηγούσε στην ισόρροπη ανάπτυξη όλων των μελών και ικανοτήτων του σώματος και εθεωρείτο ιδανικό αγώνισμα. Κύρια αποστολή των αγώνων η ομοίωση του ανθρώπου με θεούς και ήρωες.
Στην Ολυμπία πήρε υλικά η Ελλάδα και έφτιαξε τους Ήρωες του Μαραθώνα, των Θερμοπύλων, της Σαλαμίνας με τους αγώνες δρόμου, το άλμα, το δίσκο, το ακόντιο, την πάλη, το πένταθλο (άλμα, δρόμος, ακόντιο, δίσκος, πάλη), την πυγμή (πυγμαχία), το παγκράτιο, τα ιππικά αγωνίσματα, τόξευση, οπλομαχία, λαμπαδηδρομία, παιγνίδια με σφαίρα μπάλα, κολύμπι και κωπηλασία. Αθλητές που έμειναν στην ιστορία ήταν ο Λεωνίδας ο Ρόδιος (δρομεύς), ο Θεαγένης ο Θάσιος (παγκρατιστής), ο παλαιστής Μίλων ο Κροτωνιάτης, ο πυγμάχος Διαγόρας ο Ρόδιος, Πολυδάμας ο Σκοτουσσαίος (παγκράτιο), ο Άστυλος Κροτωνιάτης (σταδιοδρόμος), ο Ηρόδωρος Μεγαρεύς (σαλπιγκτής), ο Μελαγκόμας ο Κάριος (πυγμάχος) κ.λπ. Κυκλοφορεί κατάλογος με όλους τους αρχαίους Ολυμπιονίκες.
Οι αγαθοί (καλοί, έξοχοι, δυνατοί, εξαίρετοι) και Άριστοι (αυτοί που πρωτεύουν, που διακρίνονται, οι καλύτεροι σε δεξιότητα και ανδρεία) έφτιαξαν την Ελλάδα του Πολιτισμού που σεβάστηκαν παγκοσμίως οι πάντες εντός – εκτός Ελλάδος. Όσοι δεν υπηρετούν τους αγαθούς και άριστους είναι εκτός ελληνικού πνεύματος και φυσικά οι… ηττημένοι, οι εκτός βραβείου και νίκης. Με απλά λόγια δεν καταλαβαίνουν και τι σημαίνει «αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων». Η ιστορία ευτυχώς τους ξεχνά και τους διαγράφει.
*Το άρθρο είναι αναδημοσίευση απο το τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 2016 του περιοδικού "Ασφαλιστικό ΝΑΙ", που κυκλοφόρησε αρχές Ιουλίου.
