Την όγδοη έκδοση της «Παγκόσμιας Έκθεσης Πλούτου» (Global Wealth Report), δημοσιοποίησε η Allianz. Η έκθεση βάζει στο μικροσκόπιο την οικονομική κατάσταση -τα περιουσιακά στοιχεία και τα χρέη- των νοικοκυριών σε περισσότερες από 50 χώρες.

Σύμφωνα με την  Allianz, το 2016 ήταν ένα πολύ ταραχώδες έτος όσο αφορά τα πολιτικά γεγονότα, παρόλα αυτά ο ιδιωτικός πλούτος δεν επηρεάστηκε: Μετά από ένα ασθενέστερο 2015 (+4,7%), τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (περιλαμβάνουν μετρητά και τραπεζικές καταθέσεις, απαιτήσεις από ασφαλιστικές εταιρίες και συνταξιοδοτικά ιδρύματα, χρεόγραφα (μετοχές, ομόλογα και επενδυτικά κεφάλαια) και άλλες απαιτήσεις) αυξήθηκαν και πάλι κατά 7,1% πέρυσι, αγγίζοντας λίγο ή πολύ τον μετά-κρίσης μέσο όρο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία σημείωσαν νέο ρεκόρ ύψους σχεδόν 170 τρισ. ευρώ.

Οι χρηματιστηριακές αγορές συμβάλλουν στην ανάπτυξη - αλλά οι αποταμιευτές προτιμούν να βάζουν τα χρήματά τους σε τράπεζες

Οι καλές επιδόσεις του περασμένου έτους οφείλονται πολύ στο ράλι ανόδου των χρηματιστηριακών αγορών στο τέλος του έτους, ειδικότερα στις βιομηχανικές χώρες. Σχεδόν το 70% της αύξησης του ενεργητικού πέρυσι οφείλεται στις μεταβολές στην αξία των χαρτοφυλακίων, μόνο το 30% οφείλεται στις αρχικές αποταμιεύσεις, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, που έγινε το αντίθετο.

Η σύνθεση των νέων αποταμιεύσεων είναι αρκετά περίεργη. Οι ιδιώτες αποταμιευτές πούλησαν περισσότερα χρεόγραφα από αυτά που αγόρασαν, αλλά τοποθέτησαν σε τράπεζες μέχρι και τα δύο τρίτα των νέων κεφαλαίων, γεγονός που αποτελεί ένα νέο ρεκόρ. Ο Michael Heise, επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz ανέφερε μεταξύ άλλων ότι "ενώ τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των καλών επιδόσεων στις αγορές κινητών αξιών, τα περισσότερα χρήματα τοποθετούνται κυρίως σε τραπεζικούς λογαριασμούς, ιδιαίτερα στις βιομηχανικές χώρες". Τόνισε επίσης, ότι μόνο το 2016, οι αποταμιευτές εικάζεται ότι έχασαν περίπου 300 δισ. ευρώ λόγω του πληθωρισμού και ότι φέτος, με τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι διπλάσιος. Για τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, στην οικονομία και στην πολιτική, η επίλυση αυτού του παράδοξου, υποστηρίζει ο κ. Heise, είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις τα επόμενα χρόνια: Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κατάσταση όπου τα νοικοκυριά όχι μόνο θα αποταμιεύουν, αλλά θα επενδύουν, μακροπρόθεσμα και με ικανοποιητικές αποδόσεις;

Η αύξηση των περιουσιακών στοιχείων επιταχύνεται στις βιομηχανικές χώρες

Η επιτάχυνση της ανάπτυξης του περασμένου έτους οφείλεται κυρίως στις βιομηχανικές χώρες, όπου ο ρυθμός αύξησης του ενεργητικού διπλασιάστηκε στο 5,2%. Ωστόσο, η Ασία (εκτός από την Ιαπωνία) ήταν για άλλη μια φορά ο ηγέτης το 2016, με αύξηση 15%. Επιπλέον, η Ασία (εκτός της Ιαπωνίας) είναι η κυρίαρχη περιοχή, ιδιαίτερα όταν λαμβάνεται υπόψη ο πληθωρισμός. Τα ακαθάριστα κατά κεφαλήν χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία στην Ασία (εκτός της Ιαπωνίας) αυξήθηκαν σχεδόν κατά 11% ετησίως σε πραγματικούς όρους την τελευταία δεκαετία. Οι άλλες δύο αναδυόμενες περιφέρειες, η Λατινική Αμερική και η Ανατολική Ευρώπη, σημείωσαν αύξηση κατά 5%, η Βόρεια Αμερική +2,1% και η Δυτική Ευρώπη +1,4%.

Κατά συνέπεια, οι περιοχές της Λατινικής Αμερικής, της Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας (πλην της Ιαπωνίας) αντιπροσώπευαν μόλις το 23% των συνολικών ακαθάριστων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων το 2016. Το μερίδιο αυτό έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι αναδυόμενες αγορές έχουν ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα όσον αφορά την αύξηση των περιουσιακών στοιχείων, καθώς το 42% της ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας αποδίδεται σε αυτήν την ομάδα χωρών. Ωστόσο, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην ανάπτυξη της Κίνας, η οποία από μόνη της αντιπροσωπεύει το 30% περίπου της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2006.

Το χρέος αυξάνεται ταχύτερα από ό, τι η οικονομία

Οι παγκόσμιες οικονομικές υποχρεώσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 5,5% το 2016, σημειώνοντας το υψηλότερο ποσοστό αύξησης από το 2007. Αυτό σημαίνει ότι το χρέος αυξήθηκε επίσης ταχύτερα από την ονομαστική οικονομική παραγωγή για πρώτη φορά από το 2009 και ο δείκτης παγκόσμιου χρέους αυξήθηκε σχεδόν κατά 1 εκατοστιαία μονάδα στο 64,6% . Η εικόνα ποικίλλει ευρέως μεταξύ μεμονωμένων περιοχών.

Η αύξηση των ποσοστών επιταχύνθηκε ελαφρά - ξεκινώντας από ένα μέτριο επίπεδο - στη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Η Λατινική Αμερική παρουσίασε περαιτέρω μείωση στα ποσοστά αύξησης του χρέους. Στην Ασία (εξαιρουμένης της Ιαπωνίας), από την άλλη πλευρά, ο ρυθμός αύξησης του χρέους μεγάλωσε κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες στο 17% περίπου. Στην κορυφή βρίσκονται τα κινεζικά νοικοκυριά που αύξησαν τα χρέη τους κατά 23%.

"Η κατάσταση του χρέους στην Κίνα πρέπει να παρακολουθείται στενά", σχολίασε η Michaela Grimm, μία από τους συγγραφείς της έκθεσης. "Παρά το γεγονός ότι ο δείκτης χρέους των νοικοκυριών δεν βρίσκεται ακόμη στην επικίνδυνη ζώνη, η δυναμική είναι ανησυχητική: ο ρυθμός αυξήθηκε κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία πενταετία και κατά σχεδόν 6 μονάδες μόνο το 2016 - και οι δύο αριθμοί είναι αξιοπρόσεκτοι", συμπλήρωσε η κ Grimm.

Παρά την απότομη άνοδο του χρέους, τα καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία - ακαθάριστα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία μείον τα χρέη - έφθασαν στο τέλος του 2016 σε νέο παγκόσμιο ρεκόρ ύψους 128,5 τρισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 7,6% σε ετήσια βάση. Αν και είναι ελαφρώς κάτω από τον μετα-κρίσης μέσο όρο, το ποσοστό είναι αρκετά υψηλότερο από το 4,8% που σημειώθηκε το προηγούμενο έτος.

ΗΠΑ στην κορυφή για πρώτη φορά

Το 2016 σημειώθηκε αλλαγή στην κορυφή της λίστας των 20 πλουσιότερων χωρών (καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ανά κάτοικο), με τις Ηνωμένες Πολιτείες να μετακινούν από την πρώτη θέση την Ελβετία. Ωστόσο, το προβάδισμα είναι μικρό. Η Ιαπωνία κατόρθωσε να διατηρήσει την τρίτη θέση ενώ στη λίστα κυριαρχούν σκανδιναβικές και ασιατικές χώρες. Στην πραγματικότητα, μόνο μία χώρα από την ευρωζώνη, οι Κάτω Χώρες εξακολουθούν να συμπεριλαμβάνονται στο Top 10 και στους δύο καταλόγους (καθαρά και ακαθάριστα).

Η παγκόσμια κατανομή του πλούτου εξομαλύνεται αργά

Η ανάπτυξη της παγκόσμιας κατανομής του πλούτου από την αρχή της χιλιετίας έχει καθοριστεί από ένα συγκεκριμένο φαινόμενο: τη μεγάλη ανάπτυξη της μεσαίας τάξης. Ο αριθμός των ανθρώπων που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία έχει υπερδιπλασιαστεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, από περίπου 450 εκατ. το 2000 σε πάνω από ένα δισ. σήμερα, με 600 εκατ. ανθρώπους να έχουν αλλάξει τάξη από το 2000.
Παρά την ανάπτυξη της μεσαίας τάξης, ο κόσμος στο σύνολό του απέχει πολύ από μια "δίκαιη" κατανομή του πλούτου. Σύμφωνα με την Allianz, το πλουσιότερο 10% του κόσμου κατέχει το 79% των καθαρών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων. Παρ 'όλα αυτά, η συγκέντρωση του πλούτου ήταν ακόμα υψηλότερη το 2000, όπου άγγιζε το 91%.

Όσο αφορά την Ελλάδα, τα συνολικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία για το έτος 2016 μειώθηκαν στα 255 δισ. ευρώ (σε σχέση με τα 259 δισ. ευρώ που καταγράφηκαν το 2015) με τα κατά κεφαλή χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία να κυμαίνονται στα 22.780 ευρώ.

Τα συνολικά καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία παρουσίασαν μια μικρή αύξηση το 2016 αγγίζοντας τα 140 δισ. ευρώ (137 δισ. ευρώ το 2015) ενώ τα κατά κεφαλή καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία κυμάνθηκαν στα 12.560 ευρώ.

Οι οικονομικές υποχρεώσεις μειώθηκαν επίσης, στα 114 δισ. ευρώ (122 δισ. ευρώ το 2015) και οι κατά κεφαλή οικονομικές υποχρεώσεις κυμάνθηκαν στα 10.220 ευρώ.

Τέλος, η ασφάλιση και οι συντάξεις αποτελούν μόλις το 5% του συνόλου των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, οι καταθέσεις αποτελούν το 66% και τα χρεόγραφα το 25%.

Δείτε παρακάτω τον συγκριτικό πίνακα χωρών σχετικά με τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων ως ποσοστό του συνόλου των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων:

Βρείτε την έκθεση (στα αγγλικά) στα "Συνημμένα αρχεία".