Ιδιαίτερα σημαντικές διακρίσεις επιφύλαξε το καλοκαίρι του 2018 για το ΕΚΠΑ, σε σημαντικούς πίνακες διεθνών κατατάξεων πανεπιστημίων που ακολουθούν αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια.

Όπως ανακοίνωσε ο Πρύτανης ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, οι εν λόγω κατατάξεις αποτιμούν την ποιότητα της εκπαίδευσης των φοιτητών, το κύρος των μελών ΔΕΠ και την ποιότητα της έρευνάς τους, χωρίς να στηρίζονται σε έρευνες, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις  και υποβολές στοιχείων από τα ίδια τα Πανεπιστήμια. Αντλούν στοιχεία από το διαδίκτυο και από εγκεκριμένες και αξιόπιστες βάσεις ερευνητικών άρθρων και δεδομένων. Επίσης αποφεύγουν «έρευνες φήμης» οι οποίες στηρίζονται σε ερωτηματολόγια, όπου είναι φυσικό να ευνοούνται μεγάλα ιστορικά Πανεπιστήμια τα οποία διαφημίζονται συνεχώς.

Ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση των διακρίσεων του ιδρύματος:

Α) Άνοδος 24 θέσεων για το ΕΚΠΑ στην κατάταξη Πανεπιστημίων Webometrics Ranking of World Universities για το 2ο εξάμηνο του 2018
(http://www.webometrics.info/en/world)

Δημοσιεύτηκε στις 28 Ιουλίου η νέα παγκόσμια κατάταξη του Webometrics Ranking of World Universities για το 2ο εξάμηνο του 2018 (http://www.webometrics.info/en). Η συγκεκριμένη κατάταξη συντάσσεται από τη Cybermetrics (CCHS), μια μονάδα του Ισπανικού Εθνικού Κέντρου Ερευνών (Spanish National Research Council – CSIC), που αποτελεί και το κύριο ερευνητικό ίδρυμα της Ισπανίας. Δίνει πληροφορίες για περισσότερα από 18.000 πανεπιστήμια σύμφωνα με την παρουσία τους στο διαδίκτυο και την απήχηση του ερευνητικού τους έργου. Τα πανεπιστήμια κατατάσσονται με κριτήρια τα οποία αφορούν κυρίως την παρουσία και τη δημοτικότητά τους στον παγκόσμιο ιστό, την επίδραση του ερευνητικού τους έργου όπως αυτή αποτυπώνεται στον συνολικό αριθμό ετεροαναφορών των άρθρων και των δημοσιεύσεων των καθηγητών και των ερευνητών τους αλλά και στο ποσοστό των δημοσιεύσεών τους που βρίσκεται στο 10% των πλέον «διαβασμένων» και σημαντικών δημοσιεύσεων παγκοσμίως.

Θεωρείται από τους πλέον έγκυρους πίνακες κατάταξης παγκοσμίως διότι στηρίζεται σε στοιχεία άμεσα επαληθεύσιμα στο διαδίκτυο, και όχι σε δείκτες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια και «έρευνες γνώμης» οι οποίες εμφορούνται σε κάποιες περιπτώσεις από μεροληψία ή υποκειμενισμό. Βασική αρχή της συγκεκριμένης κατάταξης είναι ότι στη σημερινή εποχή η πλειονότητα των σημαντικότερων δραστηριοτήτων ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος πρέπει να αντανακλάται  κατ’ ανάγκη στον παγκόσμιο ιστό. Η κατάταξη δημοσιεύεται από το 2004 και ανανεώνεται δύο φορές το χρόνο κάθε Ιανουάριο και Ιούλιο.

Στην κατάταξη που δημοσιεύτηκε πριν από μερικές μέρες περιλαμβάνονται περίπου 12.000 Πανεπιστήμια παγκοσμίως. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται και 76 Ελληνικά Πανεπιστήμια, ΑΤΕΙ και Ιδιωτικοί Φορείς παροχής υπηρεσιών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. 

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ανέβηκε  24 θέσεις σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2018 και βρίσκεται πλέον στη θέση 247 παγκοσμίως. Μάλιστα θα πρέπει να επισημανθεί ότι την τριετία 2015-2018 το ΕΚΠΑ βρίσκεται σε συνεχή ανοδική πορεία έχοντας ανέβει 54 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη. Ακολουθεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στη θέση 273, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στη θέση 343, ενώ την πρώτη πεντάδα κλείνουν το Πανεπιστήμιο Πατρών στη θέση 510 και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στη θέση 552. 

Η κατάταξη κάθε Πανεπιστημίου βασίζεται στους εξής τέσσερις επιμέρους δείκτες:

1.    Παρουσία (Presence Rank) 5%: Ο συνολικός όγκος περιεχομένου (ιστοσελίδων, εγγράφων, κλπ) που δημοσιεύεται από τον δικτυακό τομέα του ιδρύματος. Η μέτρηση παρέχεται από τη μηχανή αναζήτησης Google. 

2.    Απήχηση – Ορατότητα (Impact Rank) 50%: Η ποιότητα του περιεχομένου αξιολογείται από τη δημοτικότητά του, δηλαδή από τον αριθμό των εξωτερικών δικτυακών συνδέσμων σε περιεχόμενο του ιδρύματος. Υπολογίζει ουσιαστικά τα «backlinks» δηλαδή τους συνδέσμους που έχουν άλλες σελίδες προς την ιστοσελίδα του Ιδρύματος που αξιολογείται. Η δημοτικότητα του περιεχομένου θεωρείται ότι αναγνωρίζει την αξία του ιδρύματος, την ακαδημαϊκή του επίδοση, την αξία και τη χρησιμότητα της δημοσιευμένης πληροφορίας ή υπηρεσίας που παρέχει το ίδρυμα.

3.    Ανοιχτό Επιστημονικό Περιεχόμενο (Openness Rank) 10%. Αξιολογείται η συμμετοχή του ιδρύματος στα ανοιχτά επιστημονικά πρότυπα του παγκόσμιου ιστού μέσω του πλήθους των εγγράφων που καταλογογραφούνται στο Google Scholar και των αριθμό των ετεροαναφορών σε αυτά. Πρακτικά η μελέτη των ετεροαναφορών θεωρείται το εγκυρότερο κριτήριο αποτίμησης του επιστημονικού – ερευνητικού έργου ενός Πανεπιστημίου. Στο κριτήριο αυτό δεν ενδιαφέρει το πόσα άρθρα έχουν γραφτεί από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου αλλά πόσες αναφορές του ονόματος και του έργου τους έχουν γίνει σε άρθρα και έρευνες άλλων συγγραφέων και καθηγητών άλλων Πανεπιστημίων. Ο αριθμός ετεροαναφορών υπολογίζεται με βάση το άθροισμα των 10 καλύτερων προφίλ ΔΕΠ ερευνητών του κάθε Πανεπιστημίου από τα 12.000, εκτός του πρώτου  προφίλ  για να υπάρχει αντιπροσωπευτικότητα.

4.    Αριστεία (Excellence Rank) 35%. Ποσοστό των δημοσιεύσεων του ιδρύματος που ανήκει στο 10% των περισσότερο αναφερόμενων δημοσιεύσεων σε κάθε επιστημονικό πεδίο. Ο δείκτης αυτός προέρχεται από τη SCImago και περιλαμβάνει στοιχεία της πενταετίας 2012-2016 σε 26 διαφορετικά επιστημονικά πεδία. 

Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στο γεγονός ότι στο τρίτο κριτήριο, αυτό του ανοιχτού επιστημονικού περιεχομένου, το ΕΚΠΑ βρίσκεται πλέον στην 36η θέση  παγκοσμίως μεταξύ των 12.000 Πανεπιστημίων. Η θέση αυτή είναι η καλύτερη θέση που έλαβε ποτέ ελληνικό Πανεπιστήμιο  ως συνολικό ίδρυμα σε οποιαδήποτε παγκόσμια κατάταξη. 

Δείτε εδώ τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και Ιδρύματα παροχής Σπουδών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης σύμφωνα με τον πίνακα WEBOMETRICS για το 2018 (β΄ εξάμηνο)

Β) Νέα Διάκριση του ΕΚΠΑ στην παγκόσμια  κατάταξη του Center for World University Rankings - CWUR 
(http://cwur.org/2018-19.php)

Το Κέντρο Παγκόσμιων Πανεπιστημιακών Κατατάξεων - Center for World University Rankings (CWUR) δημοσίευσε για το έτος 2018/2019  την  κατάταξη των 1.000 καλύτερων πανεπιστημίων παγκοσμίως.  Η φετινή κατάταξη επιφύλαξε άλλη μια σημαντική διάκριση για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο καταλαμβάνει τη 305ηη θέση ανάμεσα στα 1.000 καλύτερα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, και την 1η θέση στην Ελλάδα μεταξύ των έξι ελληνικών Πανεπιστημίων που περιλαμβάνονται στον εν λόγω πίνακα.  

Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην κορυφή του πίνακα με 213 πανεπιστήμια, ακολουθούμενη από την Κίνα (108), το Ηνωμένο Βασίλειο (62), τη Γαλλία (58) και την Ιαπωνία (56). Η Γερμανία (54), η Ιταλία (45), η Ισπανία (38), η Νότια Κορέα (35) και ο Καναδάς (28) συμπληρώνουν την κορυφαία δεκάδα των χωρών Συνολικά, 61 χώρες έχουν εκπροσώπους στα 1.000 καλύτερα Πανεπιστήμια της κατάταξης. Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι για να προκύψει ο πίνακας των 1.000 καλύτερων Πανεπιστημίων εξετάστηκαν διεξοδικά 18.000 Πανεπιστήμια παγκοσμίως.

Το CWUR είναι ένας κορυφαίος οργανισμός παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κυβερνήσεις, δημόσιους οργανισμούς  και πανεπιστήμια για τη βελτίωση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών τους αποτελεσμάτων. Δημοσιεύει αξιόλογες παγκόσμιες κατατάξεις πανεπιστημίων, γνωστές για την αντικειμενικότητα, την διαφάνεια και την συνέπεια τους, τις οποίες εμπιστεύονται φοιτητές, ακαδημαϊκοί, διοικήσεις πανεπιστημίων και κυβερνητικοί αξιωματούχοι από όλο τον κόσμο.

Ορισμένα δεδομένα που συνεγγυώνται την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία της εν λόγω κατάταξης είναι τα εξής:

(α) Ορισμένοι πίνακες κατάταξης όπως η ARWU (Πίνακας της Σαγκάης) επικεντρώνονται σε  ιδρύματα των οποίων φοιτητές ή απόφοιτοι έχουν κερδίσει το βραβείο Νόμπελ και άλλα βραβεία σε συγκεκριμένα πεδία , αλλά αγνοούν άλλα σημαντικά βραβεία, μετάλλια και προσωπικές τιμές. Ο πίνακας της CWUR περιλαμβάνει ένα ολόκληρο κατάλογο βραβείων και τιμών ο οποίος συνεχώς εμπλουτίζεται. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής βραβεία που λαμβάνονται υπόψη από την CWUR: Abel Prize, Balzan Prize, Berggruen Prize, Breakthrough Prize, Charles Stark Draper Prize, Crafoord Prize, Dan David Prize, Fields Medal, Gruber Prize, Holberg International Memorial Prize, Japan Prize, Johan Skytte Prize, Kavli Prize,Kluge Prize, Kyoto Prize, Millennium Technology Prize, Praemium Imperiale, Pritzker Prize, Queen Elizabeth Prize for Engineering, Shaw Prize, Schock Prize, Stockholm Prize in Criminology, Templeton Prize, Turing Award, Vautrin Lud Prize, Vetlesen Prize, Wolf Prize, and World Food Prize.

(β) Ορισμένοι πίνακες  κατάταξης  όπως αυτός της QS βασίζουν το 50% της αξιολόγησής τους σε «έρευνες φήμης» οι οποίες στηρίζονται σε ερωτηματολόγια, όπου είναι φυσικό να ευνοούνται μεγάλα ιστορικά Πανεπιστήμια τα οποία διαφημίζονται συνεχώς. Αντίστοιχο ζήτημα υπάρχει και στον πίνακα Times Higher Education, όπου πάνω από το 1/3 της αξιολόγησης βασίζεται σε αντίστοιχες έρευνες.

(γ) Σε ορισμένους πίνακες κατάταξης δεν λαμβάνονται υπόψη οι δημοσιεύσεις του τομέα των Ανθρωπιστικών Σπουδών και Τεχνών. 

Η μεθοδολογία της CWUR έχει ενισχυθεί για την έκδοση 2018/19 της κατάταξης, με την «έρευνα» να αντιπροσωπεύει πλέον το 70% της συνολικής βαθμολογίας (από 50% μέχρι πέρυσι), καλύπτοντας πέντε από τους επτά δείκτες. Η ποιότητα της εκπαίδευσης λαμβάνει το 15% (έναντι 25% μέχρι πέρυσι) και η απασχολησιμότητα των αποφοίτων το 15% (έναντι 25% μέχρι πέρυσι).

Πιο συγκεκριμένα η CWUR χρησιμοποιεί τους κάτωθι επτά δείκτες για την κατάταξη των κορυφαίων 1.000 πανεπιστημίων του κόσμου:

1) Η ποιότητα της εκπαίδευσης, η οποία μετριέται από τον αριθμό των αποφοίτων οι οποίοι έχουν κερδίσει σημαντικά διεθνή  βραβεία, έπαθλα, και μετάλλια σε σχέση με το μέγεθος του Πανεπιστημίου [15%]. 

2) Η απασχόληση των αποφοίτων (Alumni Employment), η οποία μετριέται από το συνολικό αριθμό των αποφοίτων που κατέχουν θέση  CEO στις κορυφαίες εταιρίες παγκοσμίως σε σχέση με το μέγεθος του Πανεπιστημίου [15%]. 

3) Η Ποιότητα της Σχολής (Quality of Faculty), η οποία μετριέται από τον αριθμό των καθηγητών και ερευνητών  οι οποίοι έχουν κερδίσει σημαντικά διεθνή  βραβεία, έπαθλα, και μετάλλια [15%]. 

4) Το ερευνητικό προϊόν , το οποίο αποτυπώνει τον συνολικό αριθμό των ερευνητικών άρθρων [15%].

5) Η Ποιότητα των Δημοσιεύσεων, η  οποία μετριέται από τον αριθμό των ερευνητικών άρθρων που βρίσκονται σε περιοδικά κορυφαίας βαθμίδας [15%].

6) Η επιρροή, μετρώμενη από τον αριθμό των ερευνητικών εργασιών  που εμφανίζονται σε υψηλής επίδρασης περιοδικά [15%]. 

7) Ετεροαναφορές, που μετρώνται από τον αριθμό των υψηλής επίδρασης ερευνητικών άρθρων [10%]. 

Δείτε εδώ τη Θέση και Επίδοση των έξι (6) Ελληνικών Πανεπιστημίων που βρίσκονταν στον πίνακα των 1.000 καλύτερων Πανεπιστημίων του κόσμου σύμφωνα με τον Πίνακα Κατάταξης Center for World University Rankings (2018).

Γ) Η κατάταξη του National Taiwan University (Performance ranking of Scientific Papers) 
(http://nturanking.lis.ntu.edu.tw/ranking/OverallRanking)

Την 228η θέση καταλαμβάνει για το 2018 το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ανάμεσα στα 800 καλύτερα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, από τις τέσσερις χιλιάδες (4.000) Ανώτατων Ιδρυμάτων των οποίων τα στοιχεία εξετάσθηκαν αρχικώς, σύμφωνα με τον διεθνώς αναγνωρισμένο κατάλογο που δημοσιεύει το National Taiwan University (Performance ranking of Scientific Papers). Η επιλογή των 800 πανεπιστημίων για ένταξη στον εν λόγω πίνακα-σύστημα κατάταξης βασίστηκε στις πληροφορίες που προέρχονται από τους βασικούς δείκτες επιστήμης (Essential Science Indicators ESI).

Το ΕΚΠΑ, βρίσκεται στην 1η Θέση μεταξύ των έξι (6) Ελληνικών Πανεπιστημίων που συμπεριλαμβάνονται στον συγκεκριμένο πίνακα κατάταξης.

Η αξιολόγηση του National Taiwan University βασίζεται κυρίως στο ερευνητικό έργο που παράγεται και δημοσιεύεται σε κάθε Ίδρυμα, στην απήχηση που επιτυγχάνουν οι δημοσιευμένες εργασίες, καθώς και στην τελική ιδιαίτερη διάκρισή τους. Τέτοιου είδους κατάταξη είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι δεν επηρεάζεται από τους πόρους που διατίθενται σε ερευνητικούς σκοπούς, από τις υποδομές εκπαίδευσης και τα μεμονωμένα επιτεύγματα μελών ΔΕΠ αλλά από τη διαχρονική  και υψηλού επιπέδου και συνέπειας  επιστημονική έρευνα που λαμβάνει χώρα σε Πανεπιστήμια όπως το Πανεπιστήμιο Αθηνών. 

Τελεί υπό την αιγίδα της αντίστοιχης ΑΔΙΠ της Taiwan και κατατάσσει τα 800 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου από το 2007, βασιζόμενη αποκλειστικά στις επιστημονικές τους δημοσιεύσεις και στην απήχηση που αυτές έχουν στην διεθνή επιστημονική κοινότητα. 

Επιπρόσθετα της συνολικής κατάταξης, ο συγκεκριμένος κατάλογος περιλαμβάνει κατατάξεις σε 6 ευρύτερα επιστημονικά πεδία (fields), καθώς και σε 14 συγκεκριμένα επιλεγμένα θεματικά πεδία (subjects). 

Τα κριτήρια αξιολόγησης για το 2018 αποτελούνται από οκτώ δείκτες. Αυτοί οι δείκτες αντιπροσωπεύουν και ενσωματώνουν τρία διαφορετικά κριτήρια απόδοσης των επιστημονικών δημοσιεύσεων: την παραγωγικότητα της έρευνας, τον αντίκτυπο της έρευνας και την αριστεία της έρευνας.  

Η αξιολόγηση, δηλαδή, του National Taiwan University βασίζεται κυρίως στο ερευνητικό έργο που παράγεται και δημοσιεύεται σε κάθε Ίδρυμα, στην απήχηση που επιτυγχάνουν οι δημοσιευμένες εργασίες, καθώς και στην τελική ιδιαίτερη διάκρισή τους.

Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει τους δείκτες αξιολόγησης και  τις αντίστοιχες σταθμίσεις για κάθε δείκτη.

^{Πηγή: National Taiwan University: http://nturanking.lis.ntu.edu.tw/methodoloyg/indicators}

Πίνακας 2: Η θέση του ΕΚΠΑ στον Πίνακα Κατάταξης National Taiwan University

^{Πηγή: Πίνακας Κατάταξης National Taiwan University 
http://nturanking.lis.ntu.edu.tw/bySchoolName/University%20of%20Athens} 

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι σε επιμέρους Τομείς η κατάταξη για το ΕΚΠΑ είναι ακόμα υψηλότερη, π.χ. 94η θέση στην Φαρμακολογία και Τοξικολογία, 140η θέση στην Ιατρική,  στη 229η θέση στις Επιστήμες της Ζωής, στη 206η θέση στη Φυσική, στη 265η θέση στις Κοινωνικές Επιστήμες, στην 163η θέση στην Πληροφορική, στην  186η θέση στη Μηχανική.