Η εικονογραφία των θεών και των μύθων της Μακεδονίας δείχνουν ότι προδόθηκαν και Έλληνες και χριστιανοί!

Είναι γνωστό ότι οι Μακεδόνες, όπως και όλοι οι άλλοι Έλληνες, λάτρευαν τους Ολύμπιους θεούς και οι ανασκαφές των τελευταίων χρόνων έφεραν στο φως πολλά ιερά αφιερωμένα σ’ αυτούς, παρότι τα θρησκευτικά κτίρια είναι ακόμη αρκετά σπάνια σε σύγκριση με τα ανάκτορα και τις πόλεις που έχουν ανακαλυφθεί.

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε τη συμβολή των ανασκαφών στο Δίον, όπου τα Ολύμπια, μεγάλες γιορτές προς τιμήν του Διός, φαίνεται ότι ετελούντο από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος συνέχισαν αυτή την παράδοση και το γνωστό σύνταγμα του Λυσίππου, με τους είκοσι πέντε εταίρους του Αλεξάνδρου που έπεσαν στη μάχη του Γρανικού, εκεί στήθηκε το χάλκινο αγαλματίδιο (Εικ. 96) Ποσειδώνα του τύπου του Ποσειδώνα του Λατερανού που αποδίδεται στο διάσημο γλύπτη Λύσιππο.

Γνωρίζουμε επίσης σήμερα ότι, τουλάχιστον από το τέλος της αρχαϊκής εποχής, η Δήμητρα ετιμάτο στο Δίον σε ιερό που έδωσε πλήθος ευρημάτων, τα παλαιότερα των οποίων χρονολογούνται γύρω στο 500 π.Χ. Ένα παριστάνει ίσως μια μικρόσωμη Δήμητρα, ενώ άλλο  Αφροδίτη που φέρει Έρωτα στον αριστερό ώμο της. Τα δύο γλυπτά είναι του Γ’ αιώνα π.Χ. Η παρουσία της Αφροδίτης δεν εκπλήσσει, αφού και αυτή (θέμα στο οποίο θα επανέλθομε) είναι κουροτρόφος θεότητα που μεριμνά για την παιδική ηλικία καθώς και για τον ζωικό και φυτικό κόσμο, και επομένως συγγενής με τη Δήμητρα.

Άλλες ανασκαφές επιβεβαίωσαν τη λατρεία αυτών των αγροτικών και κουροτρόφων θεοτήτων που αναδεικνύονται τόσο σημαντικές σε μια κοινωνία, όπου η γεωργία και η κτηνοτροφία έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο. Στη Μακεδονία, η πιο σεβαστή ήταν ίσως η Άρτεμις, όπως δείχνουν οι πρόσφατες ανακαλύψεις. Η σημαντικότερη έγινε στη Βεργίνα, όπου από το 1982 έχει ανασκαφεί το ιερό της Εύκλειας, μία από τις επικλήσεις που συχνά αποδίδονται στην Αρτέμιδα.