Μπορεί και να αγνοούν τι ημέρα ξημέρωσε σήμερα και ποιος άγιος εορτάζεται· ο κερδώος Βαλεντίνο των δυτικών που έγινε και δικός μας γιατί έχει τρόπο και κινεί περισσότερο την αγορά παρά τα αισθήματα που πάντα δοκιμάζονταν αλλά στην εποχή μας έχουν φτάσει στα όρια τους από την μόνιμη κρίση που έχει επιδεινωθεί με την εξέλιξη της πανδημίας.
Ο λόγος για μια σειρά ζευγαριών Ελλήνων που έχουν ξεπεράσει τα πενήντα χρόνια γάμου και ζουν ακόμη στο σπίτι που έχτισαν σαν ξεκίνησαν την κοινή ζωή τους. Δεν είναι πολλοί· οι περισσότεροι έζησαν ως παιδιά τον ελληνικό εμφύλιο, μεγάλωσαν στα κατοπινά δύσκολα χρόνια, παντρεύτηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 ωρίμασαν σαν ζευγάρια, γέννησαν παιδιά και μεγάλωσαν την οικογένειά τους μέσα στη δίνη της ελπιδοφόρας δεκαετίας του ’60, εργάστηκαν σκληρά και δημιούργησαν στη μακρά, ατέλειωτη πορεία της μεταδικτατορικής Ελλάδας, έκλεισαν αισίως το ερωτικό κύκλο τους στην ανατολή του 21ου αιώνα και τώρα πορεύονται ήσυχα προς το βιολογικό τέλος τους γεμάτοι εμπειρίες ο ένας από τον άλλον και κατά συνέπεια πιο μονιασμένοι και ειλικρινείς με τον εαυτό τους.
Αυτή την υπέροχη, μοναδική πρώτη μεταπολεμική γενιά οι επόμενοι, τα παιδιά τους και τα εγγόνια δεν την τίμησαν όσο θα έπρεπε. Η βιασύνη της εξέλιξης που έγινε στόχος όλων δεν άφησε περιθώρια για την αναγνώρισή της παρά μόνο σαν φύλακες των έρημων χωριών. Εκεί έζησαν μέχρι που απόκαμαν και όταν είδαν ότι δεν μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα, χωρίς γείτονες και με αδύναμους τους υπόλοιπους χωριανούς, βρέθηκαν φιλοξενούμενοι στα σπίτια των παιδιών τους στην καλύτερη περίπτωση ή στα γηροκομεία κι απ’ εκεί φεύγουν πλέον για το τελευταίο μεγάλο ταξίδι της ζωής τους στο χώμα της γενέτειρας.
Τα τελευταία χρόνια στις περιπλανήσεις μου στην Ελλάδα γνώρισα πολλά ζευγάρια που ζουν μόνιμα στα χωριά τους και κουβέντιασα μαζί τους τα του βίου τους. Όχι τόσο για την δουλειά που έριξαν τόσα χρόνια, αλλά περισσότερο για την κοινή τους ζωή. Για τις στιγμές που τους ένωναν κι εκείνες που τους απομάκρυναν και σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, εκείνο που κέρδιζε ήταν ο κοινός δρόμος που είχαν χαράξει και μαζί έπρεπε να τον περπατήσουν, με όσα βάρη κι αν σήκωνε ο ένας ή ο άλλος. Και τις περισσότερες φορές, η πλάτη του ενός ήταν πολύτιμη για τον άλλον κι έτσι ο κόπος και οι αγωνίες μοιράζονταν και έτσι ξεχνιόνταν οι όποιες πίκρες προέκυπταν. Φυσικά στον κόσμο που ζούσαν, οι υπενθυμίσεις των ιδιαίτερων ημερών, όπως σαν σήμερα του Αγίου Βαλεντίνου, δεν είχαν καμιά θέση γιατί η πείρα της ζωής και οι κανόνες της κοινότητας που ανήκαν, είχαν φροντίσει έτσι ώστε οι λίγες χαρές να είναι ουσιαστικές και τις χαιρόντουσαν όλοι. Φυσικά τα ζευγάρια που αναφέρομαι, δεν περίμεναν μια ημέρα του χρόνου να δείξουν την αγάπη τους ο ένας στον άλλον. Κάθε μέρα ζούσαν ο ένας για τον άλλον και με ένα σωρό πράξεις το αποδείκνυαν
Στη φωτογραφία (2013) οι τελευταίοι των ελληνικών παραδοσιακών ζευγαριών, όπως για παράδειγμα ο Σεραφείμ και η Μαγδαληνή Γάκη από τα Σαραντάπορα της Καρδίτσας που μπορούν να λένε μετά από 65 χρόνια γάμου συνεχίζουν ακόμη τον κοινό δρόμο τους. Την ημέρα που συναντηθήκαμε, ο Σεραφείμ ο οποίος ήταν και καλός τεχνίτης του ξύλου κράτησε συμβολικά μια φλογέρα με την οποία παίζει ωραίους σκοπούς και η Μαγδαληνή, μια ρόκα φτιαγμένη από τον άντρα της θυμίζοντας έτσι τον ρόλο του καθενός στο ζευγάρι.
Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.
*Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω
