Απ’ όλα τα κηπευτικά, αυτά που έχουν τις περισσότερες απαιτήσεις και θέλουν προσοχή όλο το διάστημα, από την σπορά ως τη βλάστηση, την καρποφορία και τη συλλογή είναι τα κλαρωτά φασόλια, τόσο για αυτούς που το καλλιεργούν συστηματικά αλλά περισσότερο για τους ευκαιριακούς κηπουρούς που τολμούν να τα βάλουν στα κηπάριά τους. Ειδικά από τους τελευταίους, αν κάποιος κάτσει και υπολογίσει το κόστος τους, σε χρόνο κυρίως, θα διαπιστώσει πως αγγίζουν την τιμή των εξωτικών προϊόντων. Παρ’ αυτά όμως αρκετοί είναι εκείνοι που βάζουν μερικές φωλιές γιατί η νοστιμιά τους, ειδικά όταν προέρχεται από τον δικό σου κήπο είναι ασύγκριτη, είτε χλωρά καταναλώνονται αυτά, είτε όταν ξηραθούν.
Παλιότερα που ο χρόνος δεν υπολογίζονταν όπως σήμερα και ήταν πιο απλωμένος στη διάρκεια της ημέρας και πολύ στενός τις νύχτες (του καλοκαιριού εννοείται) η καλλιέργεια των κλαρωτών φασολιών ήταν η δεσπόζουσα σε κάθε χωριό που είχε άφθονα νερά και μάλιστα λένε ότι όσο πιο κρύα είναι αυτά, τόσο καλύτερη είναι η ποιότητά τους. Στα μέρη που αντιμετώπιζαν ελλείψεις νερού, προτιμούσαν να βάζουν κοντά φασόλια που ωρίμαζαν γρήγορα και έτσι όταν πλάκωνε ξηρασία, δεν μετρούσαν τη σταγόνα να τα διατηρήσουν. Πάντως και τα κοντά και τα κλαρωτά ήταν εξαιρετικής ποιότητας και έμπαιναν στο τσουκάλι συχνότερα από κάθε άλλο προϊόν μέσα στην εβδομάδα. Για τούτο αποκαλούσαν την φασολάδα, εθνικό φαγητό και έχουν γραφτεί πολλά γύρω απ’ αυτή!
Γνωρίζοντας ασφαλώς τις υποχρεώσεις που έχει η σπορά των κλαρωτών φασολιών, τόλμησα φέτος και λίγο καθυστερημένα μάλιστα λόγω του κρύου που επικρατεί στα ορεινά μέρη μου να βάλω καμιά πενηνταριά φωλιές από δύο είδη, άσπρα και μπαρμπούνια, όπως λένε τα χρωματιστά τα οποία είναι και απαιτητικά αλλά ασύγκριτα σε ποιότητα. Άλλες τόσες φωλιές έβαλα κοντά καθώς και μετά την περσινή επιτυχία, μαυρομάτικα. Γίγαντες δεν τόλμησα γιατί είναι πολύ αργά και θα ωριμάσουν σιμά – κοντά στα Χριστούγεννα.
Η πρώτη πράξη των κλαρωτών φασολιών παίχθηκε χθες, όχι για την συμβολική πρώτη ημέρα του μήνα αλλά γιατί με συμβούλευσαν να αφήσω να περάσει η πανσέληνος της προηγούμενης εβδομάδας. Τα επηρεάζει αρνητικά και μπορεί να μην φυτρώσουν καθόλου, μου είπαν. Για την καθυστέρηση όμως τόσων ημερών κυριότερο λόγο έπαιξε το κρύο αλλά αυτό δεν μπορούσε να κρατήσει άλλο, αν ήθελα να τα μαζέψω μέσα στον Σεπτέμβριο και μην τα βρει ο Οκτώβριος πάνω στις κλάρες.
Ο κήπος που τα έσπειρα οργώθηκε φέτος βαθιά, με υνί και όχι φρέζα και έτσι βγήκε στην επιφάνεια καλό, ξεκούραστο χώμα που έμεινε αρκετό καιρό εκτεθειμένο στη βροχή και τον ήλιο και έγινε σχεδόν σκόνη, πράγμα που με διευκόλυνε πολύ στις φωλιές και τα αυλάκια. Οι φωλιές γίνονται να φυτρώσουν σε αφράτο χώμα τα φασόλια να αναπτύξουν εύκολα ρίζες ενώ παράλληλα μπορούν να συγκεντρώσουν περισσότερο νερό και να διατηρήσουν υγρασία για αρκετές ημέρες. Τα αυλάκια έγινα πρόχειρα αυτή τη στιγμή αλλά όταν έρθει η ώρα του ποτίσματος θα αποκτήσουν την τελική μορφή και θα αναλάβουν καίριο ρόλο. Η αδυναμία των αυλακιών πάντως είναι ότι την πρώτη φορά που θα περάσει νερό απ’ αυτά πρέπει να είναι πολύ για να ρουπώσουν και να δημιουργηθεί μια κρούστα ώστε να μην απορροφάται αμέσως από το χώμα και αργεί να κυλήσει ως τα φασόλια. Μια αδυναμία πάλι είναι οι ποντικότρυπες που άμα υπάρχουν τραβάνε το πολύτιμο νερό και το εξαφανίζουν και πρέπει με κάποιο τρόπο να κλειστούν για να μην πηγαίνει αυτό χαμένο.
Μου άρεσε, γιατί σε αυτόν τον κήπο που είχε παραπάνω από 20 χρόνια να καλλιεργηθεί, οι γονείς μου αλλά και οι παλιότεροι έβαζαν πάντα φασόλια και καλαμπόκι και όπως ανέβαινε ο χώμα από το υνί στην επιφάνεια του, ανέβαιναν και οι αναμνήσεις από τα παλιά χρόνια, στιγμές από τα παιδικά χρόνια όταν άρχιζε να θεμελιώνεται η γνώση πάνω στις πρακτικές της επιβίωσης και ο κόπος, να παίρνει την σημασία που έχει στη ζωή.
Εν μπορούσα να μην σκύψω πάνω από κάθε φωλιά, να σπρώξω με τα χέρια το χώμα να σκεπάσει τα φασόλια που δεν καλύφθηκαν ως να είναι το τελευταίο τους ταξίδι στον κόσμο, αλλά να βρουν εκεί μέσα, την ανάλογη υγρασία και θερμοκρασία να βλαστήσουν. Το λίγο κρύο που επικρατεί ακόμη τις νύχτες μπορεί να τα καθυστερήσει κάνα - δυο μέρες αλλά μόλις βγουν στο φως, τρυφερά και ευάλωτα θα αρχίσουν αμέσως να παίρνουν δυνάμεις για να υψωθούν και να αποτελέσουν για τρεις - τέσσερις μήνες το αντικείμενο της προσοχής του κήπου. Μια απαλή βροχή θα ήταν το καλύτερο δώρο της φύσης γι’ αυτά αλλά και να μην συμβεί, οι στέρνες έχουν μπόλικο ακόμη για να φτάσει στις ρίζες τους.
Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.
*Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω
