Δεν νοούνταν μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες σπίτι στο χωριό που να μην είχε κοτέτσι, με λίγες ή πολλές κότες ακόμα και άλλα πουλερικά, αναλόγως πάντα των δυνατοτήτων που είχε ο νοικοκύρης να τις συντηρήσει γιατί η διατροφή τους στηρίζονταν αποκλειστικά σε ότι έβγαζε ο κήπος και το χωράφι. Συμπλήρωμά της ήταν τα υπόλοιπα του μαγειριού καθώς αυτά τα πλάσματα έπαιζαν και το ρόλο τους στην ανακύκλωση των σκουπιδιών καθώς και του αέναου καθαρισμού της αυλής από έντομα, μικρά ερπετά και διάφορα σκουλήκια.
Με αυτά τα απλά πράγματα τρέφονταν οι κότες εκείνα τα χρόνια και έτσι καλλιεργήθηκε η φήμη των χωριάτικων αυγών που όπως και να’ χει, είναι καλύτερα απ’ αυτά που παράγονται σε βιομηχανικά κοτέτσια όπου οι συνθήκες διαβίωσης των πουλερικών δεν είναι και οι καλύτερες και η τροφή τους, γεμάτη φάρμακα και στοιχεία που τρομάζουν. Τα κοτέτσια εκείνης της εποχής ήταν δίπλα στο σπίτι και οι κότες κυκλοφορούσαν στην αυλή ή στον κοντινό κήπο όταν αυτός δεν ήταν στην παραγωγική περίοδο για να καταναλώνουν ότι έβγαινε από το μαγειριό αλλά για λόγους ασφαλείας γιατί πάντα ήταν στο στόχαστρο των αλεπούδων που σκαρφίζονταν απίστευτα πράγματα να τις κάνουν γεύμα τους, των γερακιών και των κουναβιών που εσχάτως έχουν πλημμυρίσει την ελληνική ύπαιθρο.
Πρώτη κίνηση το πρωί κάθε νοικοκυράς, γιατί το κοτέτσι ήταν χρεωμένο πάντα σε αυτές, ήταν να το ανοίξει και το σούρουπο, να το κλείσει αφού πρώτα βεβαιωθεί ότι δεν λείπει καμιά. Η νοικοκυρά πάλι ήταν εκείνη που μάζευε τ’ αυγά και φυσικά αυτή που με το μαχαίρι στο χέρι έμπαινε στο κοτέτσι και διάλεγε μια κότα για να σφάξει όταν έρχονταν Κυριακή ή στο σπίτι έμπαινε κάποιος μουσαφίρης και για να τον περιποιηθούν στο τραπέζι. Οι κότες και καμιά φορά τα κοκόρια ήταν το κρέας που έτρωγε η οικογένεια στην ελληνική ύπαιθρο και γι’ αυτό έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στα κοτέτσια ώστε να είναι ασφαλή για κάθε λόγο και συχνά μάλιστα πολύ κοντά τους ήταν δεμένος και το σκυλί του σπιτιού.
Κάνω μια μικρή αναδρομή στα κοτέτσια που ήξερε ο κόσμος παλιά για φτάσουμε στο σήμερα που για να συντηρήσει κάποιος ένα τέτοιο δίπλα στο σπίτι είναι εξαιρετικά δύσκολο. Η αχρονολόγητη περίοδος που η επάρκεια αγαθών οπουδήποτε στην Ελλάδα και τον κόσμο βεβαίως ήταν το ζητούμενο για κάθε νοικοκυριό μέσα στον κύκλο του χρόνου, έχει λήξει και η ευκολία που προσφέρει η «αγορά» πλέον, είναι αδιαφιλονίκητα πιο δελεαστική από την φροντίδα των οικόσιτων πουλερικών και μάλιστα εκείνων που τρέφονται με ότι παράγει ο κήπος και ότι περισσεύει από το μαγειριό. Οι περισσότεροι που διαθέτουν σήμερα ένα κοτέτσι ταΐζουν τα πουλερικά με καλαμπόκι του σωρού, πιθανόν μεταλλαγμένο ή άλλες ύποπτες ζωοτροφές ενώ ελάχιστοι είναι εκείνοι που το ανανεώνουν με κλώσες γιατί δεν έχουν την υπομονή να δουν αυτό το θαύμα που μπορεί να κάνει μια κότα και αρκούνται με τις στείρες που προμηθεύονται από ειδικά μαγαζιά.
Έτσι βρήκα μετά από 40 χρόνια αφ’ ότου έφυγα από το χωριό. Το κοτέτσι μόνο με τρεις κότες και επιλογή της μάνας μου χωρίς κόκορα. Είχε τα προηγούμενα χρόνια αλλά καθώς οι ορμές του, από τη φύση δοσμένες σε αυτό το υπέροχο πλάσμα περίσσευαν, την πλήρωναν με πληγές στη ράχη του οι κότες που αναγκάζονταν να κρύβονταν όταν τον έβλεπαν. Προκειμένου λοιπόν να γλιτώσει τις κότες από τον κόκορα που ήθελε να βατεύει όλη τη μέρα, τον έστειλε στην κατσαρόλα πράγμα που είχε σαν αποτέλεσμα να μαζεύει πότε δύο ή τρία αυγά την ημέρα συμφιλιωμένη με την ιδέα πως αυτά δεν επρόκειτο ποτέ να βγάλουν πουλάκια. Ήταν μια σύμβαση για τον κόσμο που ήξερε και αυτόν που αναγκάζεται να ζήσει όσα χρόνια της απομένουν ακόμη, που δεν τολμώ να την συζητήσω μαζί της γιατί όσο και αν θεωρώ τον εαυτό μου ικανό για μια τέτοια κουβέντα, σίγουρα θα έχω πάλι αποριες.
Το θέμα τέθηκε προχθές και όταν ένα πρωί, όταν πήγαμε να ανοίξουμε το κοτέτσι που βρίσκεται μέσα στην περίφραξη του παλιού αχυρώνα είδαμε και τις τρεις κότες νεκρές. Ένα κουνάβι, από τα δεκάδες που κυκλοφορούν πια στην περιοχή κατάφερε και άνοιξε μια τρύπα στο απόρθητο κοτέτσι που είχε φτιάξει πριν από τριάντα χρόνια ο πατέρας μου με τσιμέντο, πλέγματα και τοίχους από τσιμεντόπλιθρα. Έτσι το νομίζαμε αλλά δεν υπολογίσαμε πως σκάψε – σκάψε τα κουνάβια, κατάφεραν να ανοίξουν μια τρύπα στα τσιμεντόπλιθρα που δεν είναι δα και κανένα υλικό που ζει αιώνια και αποσαθρώνονται πολύ έυκολα και έτσι μπούκαραν στο κοτέτσι και κατά την συνήθειά τους, έπνιξαν όσες κότες βρήκαν μέσα. Οι δικές μας ήταν τρεις, αλλά και δέκα και είκοσι να ήταν, όλες θα τις βρίσκαμε πνιγμένες απ’ αυτό το αιμοβόρο, ακόρεστο πλάσμα.
Μέσα στην ίδια μέρα όλο το χωριό το έμαθε τι έγινε στο κοτέτσι μας, ο καθένας θυμήθηκε ανάλογες περιπτώσεις και όλοι εξέφρασαν την λύπη του για τη ζημιά που έγινε ενώ στις συζητήσεις που ακολούθησαν η ιδέα να πάμε στο Καρπενήσι να πάρουμε άλλες κότες ήταν αυτή που έβγαινε από κάθε στόμα. Το συζητήσαμε με τη μάνα και ενώ απέκλειε ένα τέτοιο πράγμα, ο απόηχος από τα λόγια της έμοιαζε σαν ένα υστερόγραφο για μια εποχή που πια λίγοι θα μπορούν να την καταλάβουν και θα τους φαίνεται πολύ φυσικό να υπάρχει ένα κοτέτσι χωρίς κόκορα και το κουνάβι με πλήρη δικαιώματα να ορίζει την ύπαρξή του. Κάτι τέτοιο για την μάνα μου και λίγες ακόμη της ηλικίας της γερόντισσες στο χωριό είναι αδιανόητο αλλά η σειρά τους να ορίζουν τον κόσμο έχει περάσει εδώ και πολλά χρόνια…
ΥΓ. Οι φωτογραφίες με τις τρείς κότες είναι τραβηγμένες λίγες μέρες πριν τις πνίξει το κουνάβι και ο σκοπός τους άλλος, πιο αισιόδοξος. Μας πρόλαβε όμως το κουνάβι...
Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.
*Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω
