Εγκαινιάστηκε από το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα η  νέα περιοδική έκθεση του Μουσείου της Τράπεζας της Ελλάδος με τίτλο «e-Πληρωμές: ένας οδικός χάρτης». 

Η έκθεση είναι αφιερωμένη στις ηλεκτρονικές πληρωμές λιανικής, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινότητάς μας, και προσφέρει την ευκαιρία στον επισκέπτη να ανακαλύψει όλες τις σύγχρονες δυνατότητες που του παρέχει η τεχνολογία για να κάνει τις συναλλαγές του με ευκολία και προπαντός με ασφάλεια, μέσα σε ένα περιβάλλον που εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Η έκθεση παρουσιάζει τα διαθέσιμα μέσα πληρωμών, καθώς και τους μηχανισμούς και τα συστήματα που υποστηρίζουν την ομαλή και ασφαλή διεκπεραίωσή τους. Φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εγχειρίδιο χρήσης για τις ηλεκτρονικές πληρωμές και να βοηθήσει τον επισκέπτη να λύσει τις απορίες του σχετικά με αυτές. Εντάσσεται δε στη συνδρομἠ της Τράπεζας της Ελλάδος στην προώθηση της οικονομικής εκπαίδευσης του πληθυσμού της χώρας. 

Όπως αναφέρει στον πρόλογο του καταλόγου της έκθεσης ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, «στην έκθεση, οι πληρωμές παρουσιάζονται από την οπτική γωνία της κεντρικής τράπεζας της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι, πέρα από τα διαθέσιμα μέσα πληρωμών, αναδεικνύονται παράλληλα οι μηχανισμοί και τα συστήματα που λειτουργούν πίσω από τις πληρωμές. Συγχρόνως, αναδεικνύεται και ο ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος στην εν λόγω διαδικασία.»

Λίγα λόγια για τις πληρωμές 

Η εξέλιξη και η ταχύτατη διάδοση της ψηφιακής τεχνολογίας είχε ως αποτέλεσμα και την έντονη αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Τόσο η χρήση των καρτών όσο και η χρήση εφαρμογών που παρέχουν πρόσβαση στον λογαριασμό πληρωμών, μέσω του διαδικτύου ή/και του δικτύου κινητής τηλεφωνίας, παρουσιάζουν αξιοσημείωτη αύξηση. Χαρακτηριστικά για τη χώρα μας, το 2013 οι πληρωμές με κάρτα ήταν 78 εκατ., ενώ το 2018 ανήλθαν σε 629 εκατ. Αντίστοιχα, οι πληρωμές με μεταφορά πίστωσης που εκκινούν με ηλεκτρονικό τρόπο, το 2013 ήταν 122 εκατ., ενώ το 2018 ανήλθαν σε 297 εκατ. Ο αριθμός των πληρωμών με τα παραπάνω μέσα, αθροιστικά για το 2018, αποτελεί το 97% του συνόλου των ηλεκτρονικών πληρωμών (63% του όγκου αφορά τις πληρωμές με κάρτες και 34% τις μεταφορές πίστωσης). Οι πληρωμές με άμεση χρέωση, αν και διπλασιάστηκαν σχεδόν σε αριθμό από το 2013 (14 εκατ. πληρωμές το 2013, 29 εκατ. πληρωμές το 2018), αποτελούν μόλις το 2,5% του συνόλου των ηλεκτρονικών πληρωμών. Παράλληλα, οι επιταγές, οι οποίες αποτελούν επίσης μέσο για πληρωμές χωρίς τη χρήση μετρητών, εμφανίζουν σημαντική κάμψη στη χρήση τους τα τελευταία χρόνια (από 11 εκατ. το 2013 σε 6 εκατ. το 2018). 

Η έκθεση 

Η έκθεση ξεκινάει από τον λογαριασμό πληρωμών, που αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για να πραγματοποιηθεί μια πληρωμή, και στη συνέχεια παρουσιάζει τα τέσσερα μέσα με τα οποία μπορούμε σήμερα να πραγματοποιήσουμε πληρωμές: 

• μεταφορά πίστωσης 
• κάρτα πληρωμών 
• επιταγή 
• άμεση χρέωση. 

Ταυτόχρονα εξηγεί τις βασικές έννοιες που σχετίζονται με τη δομή και τη λειτουργία τους. Επίσης παρουσιάζει τους μηχανισμούς και τα συστήματα που λειτουργούν πίσω από αυτές. 

Μια high tech διαδραστική εμπειρία

Μια έκθεση για τις ηλεκτρονικές πληρωμές δεν θα μπορούσε παρά να αξιοποιεί τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Τα εκθέματα και το υλικό που την απαρτίζουν έχουν διαδραστικό χαρακτήρα και ο επισκέπτης καλείται να συμμετάσχει ενεργά και να διευρύνει το γνωστικό του υπόβαθρο, αποκτώντας μια σφαιρική εικόνα των λύσεων που έχει στη διάθεσή του ως προς τα μέσα πληρωμών. Η έκθεση περιλαμβάνει έναν διαδραστικό χάρτη πληρωμών, με τη διαδρομή που ξεκινάει από τον εντολέα και καταλήγει στον δικαιούχο. Περιλαμβάνει ακόμη εκπαιδευτικά βίντεο, ένα video game, κουίζ και τη «φωτεινή» πορεία της εξουσιοδότησης μιας πληρωμής με πιστωτική κάρτα. 

Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα πρωτοποριακό περιβάλλον, που διασφαλίζει ότι η εμπειρία του επισκέπτη θα είναι ευχάριστη, την ίδια στιγμή που η προσωπική του εμπλοκή εξασφαλίζει ότι θα μάθει από πρώτο χέρι τις δυνατότητες που έχει στη διάθεσή του, αλλά και τις αφανείς διαδρομές τις οποίες ακολουθούν οι πληρωμές στον δρόμο προς την υλοποίησή τους. 

Η έκθεση αναπτύσσεται δίπλα στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου της Τράπεζας της Ελλάδος, με τα παραδοσιακά μέσα πληρωμής, δηλαδή τα τραπεζογραμμάτια, τα νομίσματα και τα άλλα τεκμήρια της οικονομικής μας ιστορίας, σε έναν πολύ ενδιαφέροντα «διάλογο» μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. 

Ένα app για τις ηλεκτρονικές πληρωμές

Η έκθεση παρουσιάζει και την πρώτη εφαρμογή της Τράπεζας της Ελλάδος για κινητό τηλέφωνο. Προσομοιάζει ένα ψηφιακό πορτοφόλι, ενώ, μέσα από ένα διασκεδαστικό παιχνίδι ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών, ο επισκέπτης μαθαίνει να κάνει μια πληρωμή με τον καλύτερο τρόπο. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη δωρεάν από το App Store για συσκευές με iOS και από το Google Play για συσκευές Android.

Ένα συλλεκτικό μετάλλιο τριών όψεων 

Με αφορμή την έκθεση, το Ίδρυμα Έκδοσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών (ΙΕΤΑ) της Τράπεζας της Ελλάδος δημιούργησε το αναμνηστικό μετάλλιο του Μουσείου για το 2019, στο οποίο εφάρμοσε μία πρωτοποριακή μέθοδο εκτύπωσης, που επιτρέπει, υπό διαφορετική γωνία θέασης, να εμφανίζεται και άλλη μία εικόνα. Πρόκειται για ένα μετάλλιο με τρεις όψεις και δύο πλευρές, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. 

Στην μία όψη του μεταλλίου είναι τυπωμένη μια λανθάνουσα εικόνα (latent image). Αυτό σημαίνει ότι, όταν κοιτά κάποιος το μετάλλιο από δύο διαφορετικές γωνίες, εμφανίζονται αντίστοιχα δύο διαφορετικά σχέδια. Αυτό ίσως δεν είναι κάτι νέο στις εικαστικές τέχνες, άλλα πάνω σε νομίσματα λίγες απόπειρες έχουν γίνει παγκοσμίως, λόγω των τεχνικών δυσκολιών που υπαγορεύει το μικρό μέγεθος. Το ένα σχέδιο είναι το λογότυπο του Μουσείου της ΤτΕ και το άλλο είναι το ανθέμιο, το λογότυπο του ΙΕΤΑ). Η άλλη δε όψη του νομίσματος απεικονίζει σε ελεύθερη απόδοση Στατήρα Χίου με παράσταση Σφίγγας. 

Η εκτύπωση αυτού του μεταλλίου είναι προσπάθεια πολλών δοκιμίων, που ξεκίνησαν εδώ και πολύ καιρό, πριν πάρουμε ένα ομολογουμένως άριστο αποτέλεσμα. Είναι φανερό ότι, πέρα από τα υψηλής εικαστικής αξίας προϊόντα του ΙΕΤΑ, υπάρχει συγχρόνως και η πολύ μεγάλη τεχνική και τεχνολογική δυνατότητα που διαθέτει το ΙΕΤΑ και είναι αποτέλεσμα του υψηλά καταρτισμένου προσωπικού του. 

Ο κατάλογος 

Η έκθεση συνοδεύεται από έγχρωμο κατάλογο 104 σελίδων που θα διανέμεται δωρεάν στους επισκέπτες.

Συντελεστές

Η έκθεση σχεδιάστηκε και οργανώθηκε από τη Διεύθυνση Συστημάτων Πληρωμών και Διακανονισμού και από το Τμήμα Μουσείου και Συλλογών του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος, με την πολύτιμη συμβολή της Διεύθυνσης Πληροφορικής και της Διεύθυνσης Τεχνικής και Διοικητικής Υποστήριξης της Τράπεζας. 

Ακολουθεί ο χαιρετισμός του κ. Στουρνάρα: 

«H Τράπεζα της Ελλάδος πάντοτε επιδιώκει να ενθαρρύνει και να προάγει τη χρηματοοικονομική καινοτομία, διασφαλίζοντας την ισορροπία ανάμεσα στους ενδεχόμενους κινδύνους και τις διαφαινόμενες ευκαιρίες. Δεδομένων των τεχνολογικών εξελίξεων που έχουν βρει εφαρμογή και στους τομείς της οικονομίας, με χαρά εγκαινιάζουμε σήμερα τη νέα περιοδική έκθεση στο Μουσείο της Τράπεζας, η οποία είναι αφιερωμένη στις ηλεκτρονικές πληρωμές λιανικής. 

Οι ηλεκτρονικές πληρωμές είναι πλέον αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινής ζωής όλων μας και η έκθεση αυτή επιτρέπει στον επισκέπτη να ανακαλύψει όλες τις δυνατότητες που διαθέτει σχετικά με αυτές, αξιοποιώντας την τεχνολογία και το διαδίκτυο, σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Η ασφάλεια δεν είναι μόνο ανάγκη, είναι δικαίωμα, όπως και η καινοτομία. Το να γνωρίζουμε καλά τους τρόπους που διαθέτουμε για να υλοποιήσουμε κάτι στο οποίο εμπλεκόμαστε καθημερινά, δεν είναι απλώς απαραίτητο, είναι επιτακτικό. Ιδίως τη στιγμή που η τεχνολογία καλπάζει και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες: όσο περισσότερο εξοικειωμένοι με τα νέα εργαλεία είμαστε, τόσο πιο αποτελεσματικά και προς όφελός μας μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε. 

Κι αν οι ηλεκτρονικές πληρωμές είναι η κυρίως σκηνή της έκθεσης, ο επισκέπτης δεν θα μείνει μόνο σε αυτήν. Θα μπει και στο παρασκήνιο, για να δει επίσης την αθέατη πλευρά των πληρωμών: τους μηχανισμούς και τα συστήματα που λειτουργούν πίσω από αυτές. Η έκθεση προσφέρει μια άνωθεν οπτική των διαδικασιών που εμπλέκονται στη διεκπεραίωση των ηλεκτρονικών πληρωμών, η οποία δεν είναι άλλη από την οπτική της κεντρικής τράπεζας της χώρας που ρυθμίζει και εποπτεύει τις συναφείς διαδικασίες. Έτσι, ο επισκέπτης μπορεί να αντιληφθεί τον ρόλο που διαδραματίζει η Τράπεζα της Ελλάδος στις πληρωμές τις οποίες διενεργεί ο ίδιος καθημερινά, κάτι που πιθανώς ούτε καν φανταζόταν. 

Οι άνθρωποί μας που σχεδίασαν και επιμελήθηκαν την έκθεση, τόσο από τη Διεύθυνση Συστημάτων Πληρωμών και Διακανονισμού όσο και από το Τμήμα Μουσείου και Συλλογών του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης, προσπάθησαν πολύ να μετατρέψουν τις τυποποιημένες και κάπως άχαρες διαδικασίες σε κάτι ενδιαφέρον και διαδραστικό για το κοινό. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη συμβολή της Διεύθυνσης Πληροφορικής και της Διεύθυνσης Τεχνικής και Διοικητικής Υποστήριξης στην όλη προετοιμασία. 

Ο επισκέπτης λοιπόν μπορεί να βρει στην έκθεση οδικό χάρτη με την πορεία των συναλλαγών, εκπαιδευτικά βίντεο, εφαρμογή για κινητό τηλέφωνο (την πρώτη του είδους που αναπτύσσει η Τράπεζα μέσω της Διεύθυνσης Πληροφορικής της), κουίζ και εικονικές πληρωμές. Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα πρωτοποριακό περιβάλλον, που διασφαλίζει ότι η εμπειρία του επισκέπτη θα είναι ευχάριστη, την ίδια στιγμή που η προσωπική του εμπλοκή εξασφαλίζει ότι θα μάθει από πρώτο χέρι τις δυνατότητες που έχει στη διάθεσή του, αλλά και τις αφανείς διαδρομές τις οποίες ακολουθούν οι πληρωμές στον δρόμο προς την υλοποίησή τους. 

Και φυσικά όλα αυτά δίπλα στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου, η οποία προβάλλει μια συλλογή των παραδοσιακών μέσων πληρωμής, δηλαδή των τραπεζογραμματίων, των νομισμάτων και των λοιπών ιστορικών μέσων. Η παράλληλη προβολή των δύο τα φέρνει σε διάλογο μεταξύ τους, τονίζει το παρόν και προοιωνίζεται – όσο αυτό είναι εφικτό σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον – το πολύ ενδιαφέρον μέλλον της συνάντησης της τεχνολογίας με τα οικονομικά και την τραπεζική. 

Ο διάλογος αυτός έδωσε την αφορμή στο ΙΕΤΑ, δηλαδή το Ίδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών που αποτελεί Διεύθυνση της Τράπεζας της Ελλάδος, να τυπώσει συλλεκτικό μετάλλιο στο οποίο για πρώτη φορά έγινε δοκιμή μιας πρωτοποριακής μεθόδου εκτύπωσης, όπου υπό διαφορετική γωνία θέασης παρουσιάζεται και διαφορετική εικόνα: είτε το λογότυπο του Μουσείου είτε το ανθέμιο του ΙΕΤΑ, στην ίδια όψη. Πρόκειται δηλαδή για συλλεκτικό μετάλλιο με τρεις όψεις – άλλη μια καινοτομία – και το μετάλλιο αυτό θα δοθεί σήμερα σε όλους τους επισκέπτες της έκθεσης. 

Καλώς ήρθατε λοιπόν στη νέα περιοδική έκθεση του Μουσείου μας για τις ηλεκτρονικές πληρωμές! Σας ευχαριστώ πολύ»

^{Από αριστερά ο προϊστάμενος του Τμήματος Μουσείου και Συλλογών Μάνος Κορδάκης, ο προϊστάμενος του Τμήματος Μελέτης Θεμάτων Μεταφοράς Κεφαλαίων και Λειτουργίας Υποδομών Γιώργος Κορφιάτης, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Συστημάτων και Διακανονισμού Μιχαήλ Μιχαλόπουλος, ο κ. Διοικητής και ο Διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παναγιώτης Παναγάκης}