Η ευρωπαϊκή οικονομία διανύει πλέον το έβδομο έτος μιας αδιάλειπτης αναπτυξιακής πορείας και η μεγέθυνση της οικονομίας προβλέπεται να συνεχιστεί το 2020 και το 2021, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές οικονομικές εκθέσεις του 2019 που δημοσίευσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αναλυτικά, η Επιτροπή αναφέρει ότι οι αγορές εργασίας παραμένουν ισχυρές και η ανεργία συνεχίζει την πτωτική πορεία της. Ωστόσο, το εξωτερικό περιβάλλον έχει καταστεί πολύ λιγότερο υποστηρικτικό και η αβεβαιότητα αυξάνεται. Αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα τον τομέα της μεταποίησης, ο οποίος υφίσταται επίσης διαρθρωτικές αλλαγές. Ως εκ τούτου, η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται να βαδίζει προς μια παρατεταμένη περίοδο πιο υποτονικής ανάπτυξης και ήπιου πληθωρισμού.

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της ζώνης του ευρώ προβλέπεται πλέον να αυξηθεί κατά 1,1 % το 2019 και κατά 1,2 % το 2020 και το 2021. Σε σύγκριση με τις θερινές οικονομικές προβλέψεις του 2019 (που δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο), οι προβλέψεις για την ανάπτυξη αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες το 2019 (από 1,2 %) και κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2020 (από 1,4 %). Για την ΕΕ συνολικά, το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,4 % το 2019, το 2020 και το 2021. Οι προβλέψεις για το 2020 αναθεωρήθηκαν επίσης προς τα κάτω σε σύγκριση με το καλοκαίρι (από 1,6 %).

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε σχετικά: «Μέχρι σήμερα, η ευρωπαϊκή οικονομία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα μέσα σε ένα λιγότερο υποστηρικτικό εξωτερικό περιβάλλον: η οικονομική ανάπτυξη συνεχίστηκε, η δημιουργία θέσεων εργασίας υπήρξε εύρωστη και η εγχώρια ζήτηση είναι ισχυρή. Ωστόσο, μπροστά μας διαφαίνεται μια πιο ταραγμένη περίοδος: μια περίοδος υψηλής αβεβαιότητας λόγω εμπορικών συγκρούσεων, αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, χρόνιων αδυναμιών στον τομέα της μεταποίησης, καθώς και λόγω του Brexit. Καλώ όλες τις χώρες της ΕΕ με υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους να ασκήσουν συνετές δημοσιονομικές πολιτικές και να εξασφαλίσουν ότι τα επίπεδα του χρέους τους θα ακολουθούν πτωτική πορεία. Από την άλλη πλευρά, τα κράτη μέλη που έχουν δημοσιονομικά περιθώρια θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουν τώρα.»

Ο Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος οικονομικών και δημοσιονομικών υποθέσεων, φορολογίας και τελωνείων, δήλωσε σχετικά: «Όλες οι οικονομίες της ΕΕ αναμένεται να συνεχίσουν να επεκτείνονται τα επόμενα δύο χρόνια, παρά τις όλο και πιο αντίξοες συνθήκες. Τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας της ΕΕ είναι εύρωστα: μετά από έξι χρόνια ανάπτυξης, η ανεργία στην ΕΕ βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδό της από τις αρχές του αιώνα και το συνολικό έλλειμμα είναι κάτω από το 1 % του ΑΕΠ. Ωστόσο, οι προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα πολιτικής για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης και τη στήριξη της ανάπτυξης.»

Η ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από τους τομείς εγχώριου προσανατολισμού

Οι συνεχιζόμενες εμπορικές εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας και ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας όσον αφορά τις πολιτικές, ιδίως στον τομέα του εμπορίου, έχουν επηρεάσει αρνητικά τις επενδύσεις, τη μεταποίηση και το διεθνές εμπόριο. Με τη συνεχιζόμενη υποτονική αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ, η ανάπτυξη στην Ευρώπη θα εξαρτηθεί από τον δυναμισμό των τομέων με περισσότερο εγχώριο προσανατολισμό. Αυτοί, με τη σειρά τους, θα στηριχθούν στην ώθηση της αγοράς εργασίας για την αύξηση των μισθών, στην εξασφάλιση ευνοϊκών όρων χρηματοδότησης και, σε ορισμένα κράτη μέλη, στη θέσπιση υποστηρικτικών δημοσιονομικών μέτρων. Ενώ αναμένεται ότι θα συνεχιστεί η επέκταση των οικονομιών όλων των κρατών μελών, θεωρείται ότι οι εγχώριες κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης δεν είναι αρκετές από μόνες τους για την τροφοδότηση μιας ισχυρής ανάπτυξης.

Οι αγορές εργασίας προβλέπεται να παραμείνουν υγιείς παρά την επιβράδυνση των βελτιώσεων

Η δημιουργία θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ διατήρησε έναν απροσδόκητο δυναμισμό. Αυτό οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι οι οικονομικές εξελίξεις επηρεάζουν συνήθως με κάποια καθυστέρηση τις θέσεις εργασίας, όσο και στη στροφή που παρατηρείται στην απασχόληση προς τους τομείς των υπηρεσιών. Η απασχόληση βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ και η ανεργία στην ΕΕ καταγράφει το χαμηλότερο επίπεδό της από τις αρχές του αιώνα. Αν και η καθαρή δημιουργία θέσεων απασχόλησης είναι πιθανόν να επιβραδυνθεί, το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται από 7,6 % κατά το τρέχον έτος σε 7,4 % το 2020 και σε 7,3 % το 2021. Στην ΕΕ, το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί στο 6,3 % κατά το τρέχον έτος και να διαμορφωθεί σε 6,2 % το 2020 και το 2021.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει συγκρατημένος

Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ παρουσιάζει μέχρι στιγμής επιβράδυνση κατά το τρέχον έτος αφενός λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας, και αφετέρου διότι οι επιχειρήσεις επέλεξαν εν γένει να απορροφήσουν το κόστος των υψηλότερων μισθών στα κέρδη τους και να μην το μετακυλίσουν στους πελάτες. Οι πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να παραμείνουν ήπιες την επόμενη διετία. Ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ (εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή) προβλέπεται να ανέλθει σε 1,2 % κατά το τρέχον και το επόμενο έτος και στη συνέχεια να αυξηθεί σε 1,3 % το 2021. Για την ΕΕ, ο πληθωρισμός προβλέπεται να ανέλθει σε 1,5 % κατά το τρέχον και το επόμενο έτος και στη συνέχεια να αυξηθεί στο 1,7 % το 2021.

Τα επίπεδα του δημόσιου χρέους προβλέπεται να μειωθούν για πέμπτο κατά σειρά έτος, ενώ τα ελλείμματα θα παρουσιάσουν ελαφρά άνοδο

Τα δημόσια οικονομικά της Ευρώπης αναμένεται να συνεχίσουν να επηρεάζονται θετικά από τα πολύ χαμηλά επιτόκια που βαρύνουν το ανεξόφλητο χρέος. Παρά τη χαμηλότερη αύξηση του ΑΕΠ, ο δείκτης του συνολικού δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του πορεία για πέμπτο κατά σειρά έτος και να διαμορφωθεί σε 86,4 % το τρέχον έτος, 85,1 % το 2020 και 84,1 % το 2021. Οι ίδιοι παράγοντες ισχύουν και για την ΕΕ, όπου ο δείκτης του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί σε 80,6 % το τρέχον έτος, 79,4 % το 2020 και 78,4 % το 2021.

Αντίθετα, τα ισοζύγια των εθνικών λογαριασμών αναμένεται να παρουσιάσουν μικρή επιδείνωση λόγω του αντίκτυπου της χαμηλότερης ανάπτυξης και των κάπως χαλαρότερων δημοσιονομικών πολιτικών που εφαρμόζονται κατά διακριτική ευχέρεια σε ορισμένα κράτη μέλη. Το συνολικό έλλειμμα της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να αυξηθεί από το ιστορικό χαμηλό του 0,5 % του ΑΕΠ το 2018 σε 0,8 % κατά το τρέχον έτος, 0,9 % το 2020 και 1,0 % το 2021, με την παραδοχή αμετάβλητων πολιτικών. Ωστόσο, ο συνολικός δημοσιονομικός προσανατολισμός της ζώνης του ευρώ, δηλαδή η συνολική μεταβολή του διαρθρωτικού δημοσιονομικού ισοζυγίου των 19 κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, αναμένεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές ουδέτερος. Το συνολικό έλλειμμα της ΕΕ αναμένεται επίσης να αυξηθεί από 0,7 % του ΑΕΠ το 2018 σε 0,9 % το τρέχον έτος, 1,1 % το 2020 και 1,2 % το 2021.

Εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι κυρίως για δυσμενέστερη εξέλιξη των προοπτικών

Ορισμένοι κίνδυνοι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε χαμηλότερη ανάπτυξη σε σχέση με τις προβλέψεις. Η περαιτέρω αύξηση της αβεβαιότητας ή η επιδείνωση των εμπορικών και των γεωπολιτικών εντάσεων θα μπορούσε να περιορίσει την ανάπτυξη, όπως και μια εντονότερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα λόγω των ασθενέστερων επιπτώσεων από τα μέτρα πολιτικής που έχουν τεθεί σε εφαρμογή μέχρι σήμερα. Στα καθ' ημάς, οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν ένα άτακτο Brexit και το ενδεχόμενο οι αδυναμίες του τομέα της μεταποίησης να έχουν σοβαρότερες δευτερογενείς επιπτώσεις στους τομείς εγχώριου προσανατολισμού.

Σε ό, τι αφορά το ενδεχόμενο ευνοϊκότερης εξέλιξης των προοπτικών, η χαλάρωση των εμπορικών εντάσεων, η ισχυρότερη ανάπτυξη στην Κίνα και η μείωση των γεωπολιτικών πιέσεων θα μπορούσαν να στηρίξουν την ανάπτυξη. Στη ζώνη του ευρώ, η ανάπτυξη θα μπορούσε να ενισχυθεί εάν τα κράτη μέλη με δημοσιονομικά περιθώρια επιλέξουν πιο επεκτατικό προσανατολισμό για τις δημοσιονομικές πολιτικές σε σχέση με τις προβλέψεις. Συνολικά, ωστόσο, το ισοζύγιο των κινδύνων παραμένει αναμφισβήτητα αρνητικό.

Για το Ηνωμένο Βασίλειο, μια καθαρά τεχνική παραδοχή

Λαμβανομένης υπόψη της διαδικασίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, οι προβλέψεις βασίζονται σε μια καθαρά τεχνική παραδοχή για διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης όσον αφορά τη διάρθρωση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ της ΕΕ των 27 και του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό γίνεται μόνο για τους σκοπούς των προβλέψεων και δεν επηρεάζει τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη στο πλαίσιο του άρθρου 50.

"Δημοσιονομική εξισορρόπηση για την ενίσχυση της συνεχιζόμενης ανάκαμψης" προβλέπει για την ελληνική οικονομία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ειδικότερα, το ελληνικό ΑΕΠ θα κυμανθεί στο 1.8% το 2019, στο 2,3% το 2020 και στο 2,0% το 2021, το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται στο 1,3% το 2019, στο 1,0% το 2020 και στο 1,1% το 2021 ενώ αναμένεται και αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους από 175,2% το 2019 σε 169,3% το 2020 και 163,1% το 2021. Η ανεργία θα σημειώσει πτώση, από το 17,3% το 2019, στο 15,4% το 2020 και στο 14,0% το 2021.  Τέλος, ο πληθωρισμός θα κυμανθεί στο 0,5% το 2019, στο 0,6% το και στο 0,9% το 2021. Δείτε εδώ αναλυτικά την πρόβλεψη για την Ελλάδα.