Από το φορολογικό έτος 2020 και εφεξής, οι δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ., που πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι, πρέπει να καταβάλλονται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης. Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών ενημερώνει την πελατεία των τραπεζών μελών της, με 13 συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις για τα θέματα που άπτονται της μείωσης του φόρου εισοδήματος για δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

1. Ποια είναι τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, προκειμένου να επωφεληθώ από τη μείωση του φόρου εισοδήματος για δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών;

Σύμφωνα με την απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών αριθμ. Α. 1163 (ΦΕΚ Β’ 3119/28.7.2020) ως ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, νοούνται:

• οι κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες [χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες (prepaid cards)],
• η πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 4537/2018 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές),
• η πληρωμή μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet), paypal κ.λπ., καθώς και
• η καταβολή μετρητών προς Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 4537/2018 (σε γκισέ ή σε μηχάνημα easy-pay).
•  

2. Πως υπολογίζεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και ποιες είναι οι καλυπτόμενες κατηγορίες δαπανών;

Το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για κάθε φορολογικό έτος ορίζεται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του πραγματικού εισοδήματος, που προκύπτει στην ημεδαπή ή/και στην αλλοδαπή και προέρχεται από μισθωτή εργασία και συντάξεις, από επιχειρηματική δραστηριότητα και από ακίνητη περιουσία και μέχρι είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ δαπανών.

Επιπλέον, οι καλυπτόμενες κατηγορίες δαπανών προκύπτουν από τις ομάδες δεικτών που τηρεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ), οι οποίες περιλαμβάνονται στον ακόλουθο πίνακα:

• Ομάδα 1 (Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά)
• Ομάδα 2 (Αλκοολούχα ποτά και καπνός)
• Ομάδα 3 (Ένδυση και υπόδηση)
• Ομάδα 4 (Στέγαση), εξαιρουμένων των ενοικίων
• Ομάδα 5 (Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες)
• Ομάδα 6 (Υγεία)
• Ομάδα 7 (Μεταφορές), εξαιρουμένης της δαπάνης για τέλη κυκλοφορίας και της αγοράς οχημάτων, πλην των ποδηλάτων
• Ομάδα 8 (Επικοινωνίες)
• Ομάδα 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών
• Ομάδα 10 (Εκπαίδευση)
• Ομάδα 11 (Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια)
• Ομάδα 12 (Άλλα αγαθά και υπηρεσίες)

3. Πώς υπολογίζεται το πραγματικό εισόδημα βάσει του οποίου ορίζεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής;

Στον υπολογισμό του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνονται το ποσό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτό προκύπτει κατά την έκδοση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου του οικείου φορολογικού έτους, το ποσό της διατροφής που δίδεται από τον φορολογούμενο στον/στην διαζευγμένο/-η σύζυγο ή σε μέρος συμφώνου συμβίωσης ή/και σε εξαρτώμενο τέκνο του, εφόσον αυτό καταβάλλεται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Επιπλέον, στην έννοια του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνεται το εισόδημα, το οποίο προκύπτει από την προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων που προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία.

4. Υπάρχουν περιπτώσεις μείωσης του απαιτούμενου ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής;

Ναι. Στην περίπτωση που οι δαπάνες, που έχουν πραγματοποιηθεί εντός του εκάστοτε φορολογικού έτους αφορούν σε

(α) καταβολές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσης αυτών,
(β) δανειακές υποχρεώσεις προσωπικές ή επαγγελματικές προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό), καθώς και
(γ) για ενοίκια,

Και υπερβαίνουν το εξήντα τοις εκατό (60%) του πραγματικού εισοδήματος,  τότε το απαιτούμενο ποσοστό δαπανών περιορίζεται στο είκοσι τοις εκατό (20%), υπό την προϋπόθεση ότι οι ανωτέρω δαπάνες έχουν καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Στα ενοίκια περιλαμβάνεται το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κύριας ή/και δευτερεύουσας κατοικίας του φορολογούμενου, επαγγελματικής στέγης, καθώς και το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κατοικίας των εξαρτώμενων τέκνων του που φοιτούν σε άλλη πόλη.

5. Μπορώ να επωφεληθώ από τη μείωση του φόρου εισοδήματος σε περίπτωση που έχουν κατασχεθεί οι τραπεζικοί μου λογαριασμοί;

Ναι. Εντούτοις, το όριο των δαπανών που πρέπει να καταβληθούν με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής εντός του φορολογικού έτους περιορίζεται στις πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ.

6. Η υποχρέωση πραγματοποίησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ισχύει για όλους τους φορολογούμενους;

Όχι. Οι ακόλουθες κατηγορίες φορολογουμένων απαλλάσσονται από την υποχρέωση πραγματοποίησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και δεν απαιτείται να προσκομίσουν αποδείξεις:

(α) Φορολογούμενοι που ως το τέλος του εκάστοτε φορολογικού έτους έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70ό) έτος της ηλικίας τους.
(β) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.
(γ) Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
(δ) Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
(ε) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή. Στην έννοια της αλλοδαπής περιλαμβάνονται τόσο τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ., όσο και οι τρίτες χώρες (π.χ. ΗΠΑ).
(στ) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
(ζ) Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
(η) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
(θ) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
(ι) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι (6) μηνών).
(ια) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
(ιβ) Οι φυλακισμένοι.

7. Τι ισχύει στην περίπτωση κοινής δήλωσης συζύγων ή των μερών ενός συμφώνου συμβίωσης;

Σε περίπτωση κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, όπου καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δύο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά τον προσδιορισμό του φόρου εισοδήματος να μεταφερθεί στον άλλον σύζυγο ή στο άλλο μέρος ενός συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών.

Στην κοινή δήλωση, όταν ένας εκ των δυο συζύγων ή των μερών ενός συμφώνου συμβίωσης ανήκει στα πρόσωπα των περιπτώσεων για τα οποία δεν απαιτείται η πραγματοποίηση δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και εφόσον πραγματοποιεί δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, τότε το δηλωθέν ποσό των δαπανών του δύναται κατά τον προσδιορισμό του φόρου να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστα απαιτούμενου ποσού δαπανών.

8. Σε περίπτωση που δεν καλυφθεί το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, θα υπάρχουν επιπτώσεις στον φόρο εισοδήματός μου;

Ναι. Σε περίπτωση που δεν καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, τότε ο φόρος που προκύπτει, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενης με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%).

 9. Η τράπεζα μου αποστέλλει στην ΑΑΔΕ τις δαπάνες που έχω εξοφλήσει εντός εκάστου φορολογικού έτους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής;

Ναι. Οι τράπεζες αποστέλλουν  στην ΑΑΔΕ τις δαπάνες που έχουν εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εντός εκάστου φορολογικού έτους όλοι οι πελάτες τους φυσικά πρόσωπα.

Ειδικότερα, οι τράπεζες αποστέλλουν:

(α) Όλες τις συναλλαγές με πιστωτικές, χρεωστικές και προπληρωμένες κάρτες, με εξαίρεση τις προπληρωμένες κάρτες στις οποίες πιστώνεται το Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), για αγορά αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πραγματοποιούνται προς επαγγελματικούς λογαριασμούς στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις περιπτώσεις των πιστωτικών καρτών, εάν η συναλλαγή έχει γίνει σε δόσεις, λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία εκκαθάρισης του ποσού της κάθε δόσης.
(β) Όλες τις συναλλαγές για αγορά αγαθών και λήψη υπηρεσιών που, με χρέωση του τραπεζικού τους λογαριασμού και πίστωση του επαγγελματικού λογαριασμού επιχείρησης ή ελεύθερου επαγγελματία, εφόσον ο συγκεκριμένος λογαριασμός έχει δηλωθεί από την επιχείρηση ή τον ελεύθερο επαγγελματία στην ειδική εφαρμογή της ΑΑΔΕ που είναι διαθέσιμη εδώ.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες υποχρεούνται να δηλώσουν το σύνολο των επαγγελματικών λογαριασμών τους.

Ειδικά για τις πληρωμές μέσω τραπεζικού λογαριασμού, τα στοιχεία που αποστέλλονται υπολογίζονται με βάση τους επαγγελματικούς λογαριασμούς που έχουν καταχωρηθεί στη σχετική εφαρμογή της ΑΑΔΕ και αφορούν αναδρομικά όλες τις συναλλαγές του έτους αναφοράς, εφόσον ο δικαιούχος έχει δηλώσει στην εφαρμογή της ΑΑΔΕ ότι ο επαγγελματικός λογαριασμός ισχύει για όλη την οικονομική χρήση του έτους αναφοράς (π.χ. 2020, 2021, κ.λπ).

Η μείωση του φόρου (γνωστή και ως ‘χτίσιμο αφορολόγητου’) επιτυγχάνεται με συναλλαγές που κάνετε ηλεκτρονικά σε επιχειρήσεις ή ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν δηλώσει τον/τους επαγγελματικό/ους λογαριασμό/ους του στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εξόδων (ΑΑΔΕ), σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. 

Εάν κάποια επιχείρηση ή ελεύθερος επαγγελματίας δεν έχει δηλώσει τον/τους επαγγελματικό/ους λογαριασμό/ους του στην ΑΑΔΕ, όλες οι συναλλαγές για αγορά αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα, με χρέωση του τραπεζικού σας λογαριασμού και πίστωση του επαγγελματικού λογαριασμού επιχείρησης ή ελεύθερου επαγγελματία δεν θα περιλαμβάνονται στις πληροφορίες που αποστέλλουν οι τράπεζες στην ΑΑΔΕ. Ωστόσο, μπορούν να προσμετρηθούν για την μείωση του φόρου σας εφόσον τις δηλώσετε με δική σας πρωτοβουλία  στα σχετικά πεδία της φορολογικής δήλωσης (βλέπε αναλυτικότερα την απάντηση στην ερώτηση 10). Το ίδιο ισχύει και για όλες τις συναλλαγές για αγορά αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πραγματοποιούνται με χρήση τραπεζικής επιταγής ή μέσω της καταβολής μετρητών προς Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 4537/2018 (σε γκισέ ή σε μηχάνημα easy-pay) αφού οι τράπεζες δεν γνωρίζουν σε αυτές τις περιπτώσεις τον ΑΦΜ του πληρωτή/δικαιούχου της μείωσης του φόρου.

10. Θα μπορώ να δηλώσω στην ΑΑΔΕ επιπλέον δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών, οι οποίες έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής;

Ναι, τα σχετικά πεδία στη Δήλωση του Ε1 (049 και 050) θα είναι «ανοικτά», προκειμένου ο φορολογούμενος να μπορεί να δηλώσει επιπλέον δαπάνες.

Για παράδειγμα, συναλλαγές με μετρητά ή τραπεζικές επιταγές ή για αγορά αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα ή με χρέωση του τραπεζικού λογαριασμού του φορολογούμενου και πίστωση του λογαριασμού επιχείρησης ή ελεύθερου επαγγελματία, ο οποίος όμως δεν έχει δηλωθεί στην ειδική εφαρμογή επαγγελματικών λογαριασμών της ΑΑΔΕ. Επίσης, για συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν σε επιχειρήσεις ή οργανισμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση (π.χ. πληρωμή διδάκτρων σε πανεπιστήμιο).

11. Εάν τρίτος πραγματοποιεί πληρωμές για δικές μου δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών, είναι δυνατό να το εντοπίσει η τράπεζα;

Η τράπεζα είναι αδύνατον να το εντοπίσει. Τα στοιχεία που θα στείλει στην ΑΑΔΕ θα εμφανίζουν ως δικαιούχο της μείωσης του φόρου εισοδήματος το φυσικό πρόσωπο που συνδέεται με το ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής, δηλαδή το δικαιούχο και χρήστη του ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής.

12. Που πρέπει να απευθυνθώ σε περίπτωση που εκτιμώ ότι τα στοιχεία που έχουν υπολογιστεί και αποσταλεί στην ΑΑΔΕ δεν είναι σωστά ή λείπουν κινήσεις;

Είναι πιθανό να λείπει μία ή περισσότερες κινήσεις, ειδικά αν πρόκειται για πληρωμές που έχουν γίνει προς λογαριασμούς που δεν έχουν δηλωθεί από τον δικαιούχο ως επαγγελματικοί στην ειδική εφαρμογή της ΑΑΔΕ.  

Προτείνεται να απευθυνθείτε στο λογιστή σας για να επιβεβαιώσετε ότι η κίνηση που λείπει όντως έχει γίνει προς δικαιούχο πληρωμής που θα έπρεπε να έχει δηλώσει το σχετικό λογαριασμό στην εφαρμογή.

Στη συνέχεια μπορείτε να προβείτε σε αντίστοιχη διόρθωση του πεδίου που θα έχει διαμορφωθεί από τα στοιχεία των τραπεζών (βλέπε επίσης ερώτηση 10).

Σημειώνεται ότι οι τράπεζες δεν δικαιούνται να επεμβαίνουν στα στοιχεία και άρα δεν μπορούν να προβούν σε διορθωτικές ενέργειες. 

13. Τι παραστατικά χρειάζεται να έχω ή να προσκομίσω ως δικαιολογητικά για το ποσό που έχει διαμορφωθεί με χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών;

Για την απόδειξη της εξόφλησης με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής των εν λόγω δαπανών, γίνεται δεκτό κάθε πρόσφορο μέσο όπως, κατάσταση κίνησης τραπεζικού λογαριασμού (bank statement) ή αντίγραφο κίνησης τραπεζικού λογαριασμού, αποδεικτικά κατάθεσης ή εξόφλησης, αντίγραφο εκτύπωσης της συναλλαγής από το τερματικό μηχάνημα (POS) κ.λπ, δίχως να απαιτείται η συλλογή αποδείξεων.

Τα έγγραφα (π.χ. κατάσταση κίνησης τραπεζικού λογαριασμού) που αποδεικνύουν την εξόφληση της δαπάνης για απόκτηση αγαθών και λήψη υπηρεσιών, φυλάσσονται από τους φορολογούμενους μέχρι την παραγραφή του δικαιώματος της ΑΑΔΕ για έλεγχο της αρχικής δήλωσης.