Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα στο φάκελο της ευρωπαϊκής πολιτικής, αν όχι το κυριότερο. Έχει επανειλημμένα προκαλέσει εντάσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη, έχει πυροδοτήσει αναταράξεις στις τοπικές κοινωνίες, έχει εργαλειοποιηθεί από διάφορους λαϊκιστές και ακραίους προς άγραν ψήφων και συνεχίζει να δημιουργεί πονοκέφαλο στην ηγεσία όχι μόνο των εθνικών κυβερνήσεων, αλλά και των ευρωπαϊκών θεσμών. Η Ευρώπη, εφόσον βέβαια υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση του ζητήματος, διαθέτει τα κατάλληλα μέσα και τους απαραίτητους πόρους για να το αντιμετωπίσει πιο δραστικά και να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η διαρκής προσαρμογή στα νέα δεδομένα, τα οποία αλλάζουν πλέον σε εβδομαδιαία βάση, είναι αναπόφευκτη και η ολιστική διαχείριση της νέας πραγματικότητας συνιστά αδήριτη ανάγκη. Ποια είναι το νέο αυτό status quo; Οι ραγδαίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, η κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων και ο ξεριζωμός χιλιάδων πολιτών από τις εστίες τους, επιφέρει ή πρόκειται να επιφέρει ακόμα περισσότερο τους επόμενους μήνες ραγδαία αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς την Ε.Ε. Παράλληλα, η ενίσχυση των δεικτών φτώχειας σε χώρες της κεντρικής και της δυτικής Αφρικής, απόρροια και του ρωσικού εμπάργκο στη μεταφορά ουκρανικών προϊόντων οδηγεί στη μετακίνηση πληθυσμών προς στην Ευρώπη.
Οι χώρες πρώτης υποδοχής ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, θα κληθούν, εφόσον καταγράφονται τα παραπάνω δεδομένα και συνεχίζονται οι εχθροπραξίες στο Λίβανο, να "αναχαιτίσουν" ένα δεύτερο ισχυρό κύμα προσφύγων και μεταναστών, ίσως και πιο ισχυρό από εκείνο του 2015! Δεν είμαι πολύ βέβαιος, αν η συνήθως βραδυκίνητη γραφειοκρατία των Βρυξελλών έχει ήδη αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος και τι συνθήκες μπορούν να δημιουργηθούν στις ακτές της Ελλάδας, της Ιταλίας και άλλων χωρών του νότου. Τι ακριβώς κάνουν οι πολυδιαφημισμένες υπηρεσίες Foresight στη βελγική πρωτεύουσα; Υπάρχει ήδη ένα Σύμφωνο Ασύλου και Μετανάστευσης που πήρε το πράσινο φως από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2023, αλλά μάλλον το έχουν ξεπεράσει οι εξελίξεις. Ειδικά δε όταν χώρες, όπως η Γερμανία, τρέχει πίσω από την ακροδεξιά, ενεργεί μονομερώς και κλείνει τα σύνορα της, ενώ επενδύει πλέον όχι στους εταίρους στην Ενωμένη Ευρώπη, αλλά στον «περιφερειακό παίχτη» Ερντογάν για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα που "χτυπάει" για πολλούς λόγους το μαλακό υπογάστριο της κοινής ευρωπαϊκής οντότητας. Στα ανώτερα κλιμάκια της Κομισιόν, αλλά και στο Βερολίνο οφείλουν επιτέλους να αντιληφθούν ότι η φύλαξη των εξωτερικών συνόρων συνιστά την καλύτερη δυνατή λύση για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και όχι η καταστρατήγηση συνθηκών, όπως η Σένγκεν, που αποτελούν ανεκτίμητα κεκτημένα στο δρόμο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Μία γενναία επιπρόσθετη χρηματοδότηση για δράσεις και υποδομές (π.χ φράχτης στον Έβρο) είναι όχι μόνο επιθυμητή, αλλά και επιβεβλημένη. Επιπλέον, η διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας και η εμβάθυνση της συνεργασίας με άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για ολόκληρη την Ευρώπη και όχι μόνο για τους MED9, μία εξαιρετική πρωτοβουλία που έχει συμβάλλει τα μέγιστα και έχει αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα, με την ουσιαστική συνδρομή και της ελληνικής Κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια. Οι γεωπολιτικές αναταράξεις σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, πολύ δε περισσότερο η πρόσφατη κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων επιβάλλει εγρήγορση, σχέδιο και αποφασιστικότητα. Τα δύσκολα είναι μπροστά. Η Ε.Ε οφείλει να αντιληφθεί το προφανές: ότι η περαιτέρω οικονομική στήριξη των χωρών πρώτης υποδοχής καθίσταται αναπόδραστη, ώστε η κατάσταση να μην τεθεί εκτός ελέγχου. Στις 17-18 Οκτωβρίου πραγματοποιείται ένα κρίσιμο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες. Εκεί θα συζητηθούν και οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από το μεταναστευτικό. Ας ενεργοποιήσουν επιτέλους οι Ευρωπαίοι ηγέτες το ξυπνητήρι της ευθύνης και ας δουν πρόβλημα στην ολότητα του. Χθες, γιατί αύριο ίσως να είναι πολύ αργά.
