Ηλίας Προβόπουλος, 26/7/2022 - 08:58 facebook twitter linkedin Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Ο μύθος του Φαέθωντα και ο καύσωνας Ηλίας Προβόπουλος, 26/7/2022 facebook twitter linkedin Παρατηρώντας τους χάρτες που δημοσιεύουν παγκόσμιας εμβέλειας οργανισμοί, όπως η ΝΑΣΑ που δείχνουν πως ο καύσωνας πλήττει την Ευρώπη και διαβάζοντας σχετικά άρθρα με δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον, μου ήρθε στο μυαλό ο μύθος του Φαέθωντα. Πως αυτός οδηγώντας το άρμα του Ήλιου κόντεψε να κάψει τη γη και για να την σώσει, ο Δίας τον σταμάτησε ρίχνοντάς του έναν κεραυνό. Πανάρχαιος ο μύθος, ή μάλλον σύμφωνα με τους φιλολόγους πολλοί μύθοι ήταν αυτοί που ενέπνευσαν τον μέγιστο τραγωδό Ευριπίδη να γράψει το έργο «Φαέθων» του οποίου σπαράγματα σώζονται και απασχολούν τους μελετητές ως προς την προέλευση και την συγγένεια με άλλα έργα των τραγωδών. Στη μακρινή ανατολή, εκεί κοντά που είναι το παλάτι του Ήλιου και οι στάβλοι της Αυγής, στα πέρατα του κόσμου, στα σύνορα με τη χώρα των Αιθιόπων ζούσαν ο βασιλιάς Μέροπας και η σύζυγός του Κλυμένη η οποία όταν απόκτησε ένα γιο από τον θεό Ήλιο, τον Φαέθοντα, τον παρουσίασε στον θνητό σύζυγό της ως νόμιμο τέκνο. Στην αρχή του έργου, η Κλυμένη ανάστατη από τον επικείμενο γάμο του Φαέθοντα με μια από τις ετεροθαλείς αδερφές του τις Ηλιάδες αποκαλύπτει στον γιο της ποιος είναι ο πραγματικός του πατέρας. Η ίδια μάλιστα, μετά τις αμφιβολίες που εκφράζει ο Φαέθων, τον παρακινεί να ταξιδέψει στο παλάτι του Ήλιου και ζητώντας την πραγματοποίηση μιας επιθυμίας του, να επικυρώσει την θεϊκή καταγωγή του. Ο Ήλιος, δεσμευμένος από τον παλιό όρκο που είχε δώσει στην Κλυμένη, επιτρέπει στον γιό του να οδηγήσει το ηλιακό άρμα. Ο Φαέθων άπειρος οδηγεί το άρμα κοντά στη γη και κατακαίει τα δάση ενώ ξεραίνονται τα ποτάμια. Ο Δίας όταν βλέπει τις καταστροφές που σπέρνει με ένα αστροπελέκι τον γκρεμίζει από τον ουρανό και πέφτει στις όχθες του Ηριδανού ποταμού, στην Ιβηρία ενώ οι αδελφές του μεταμορφώθηκαν σε λεύκες που τα φύλλα τους έσταζαν κεχριμπάρι, σαν να δακρύζουν... Αυτή είναι πάνω - κάτω η υπόθεση του έργου του Ευρυπίδη το οποίο έχει βάλει σε μπελά τους φιλολόγους και κατά καιρούς έχουν γίνει αρκετές απόπειρες να ανεβεί στη σκηνή. Δεν είναι όμως αυτός ο στόχος του παρόντος κειμένου. Επιστρατεύω τον Φαέθωντα, μέσω του Ευρυπίδη φυσικά να θυμίσω πως από την αυγή του χρόνου (γι’ αυτό και μύθος) οι διαταραχές της κανονικότητας της φύσης ήταν αρκετά συχνές και επηρέαζαν δραματικά την ζωή των ανθρώπων και για την αποκατάσταση των πραγμάτων παρέμβαιναν με τον τρόπο τους οι Θεοί και επανέρχονταν η τάξη. Ποιος άλλος εκτός από τον Δία θα μπορούσε να σταματήσει τον γιο του Ήλιου να καίει τη γη επειδή ήθελε να δοκιμάσει τις ικανότητές του με το φλεγόμενο άρμα του πατέρα του; Μια άλλη παραλλαγή του μύθου που αναφέρετε στον Ησίοδο θέλει τον Δία μετά το κεραυνοβόλημα του Φαέθωντα να δημιουργεί ένα τεράστιο κύμα από τη θάλασσα να σβήσουν οι φωτιές στη γη και από αυτόν τον κατακλυσμό να σώζονται μόνο ο Δευκαλίων και η Πύρρα, οι γενάρχες των Ελλήνων. Πέρα όμως από τον μύθο και τα γραμματολογικά στοιχεία που αφορούν τους φιλολόγους και φυσικά διαβάζονται και απ’ όποιον άλλον έχει μια σχετική παιδεία πάνω στην αρχαία ελληνική φιλολογία, για τον πολύ κόσμο που τρομάζει όχι τόσο με τις ανακοινώσεις των επιστημόνων αλλά με τον τρόπο που τις προβάλλουν τα ΜΜΕ, ο «Φαέθων» έχει ένα μήνυμα. Ότι όσες καταστροφές υποστεί το ανθρώπινο γένος, κάτι θα συμβεί και κάποιοι θα μείνουν για να ξαναφτιάξουν τον κόσμο αλλά επειδή ο άνθρωπος δεν βάζει μυαλό, τούτο θα γίνεται στο διηνεκές αφού κανένας Θεός δεν θα μας δίνει πια σημασία… ΥΓ. Περισσότερα για τον Φαέθωντα στο βιβλίο «Ευρυπίδη Φαέθων - Όλα τα σωζόμενα αποσπάσμα» με εισαγωγή, μετάφραση, ερμηνευτικές σημειώσεις του Γιώργου Σαμπατακάκη που κυκλοφορεί από τις «Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου» και είναι και ελεύθερο στο διαδίκτυο. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος, 04/04/2021 - 16:51 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μια στάση των πελαργών στην Ιστορία
Ηλίας Προβόπουλος, 02/04/2021 - 11:18 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το πουρνάρι είναι στη θέση του!
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Ο Καραγκιόζης διδάσκει ιστορία Ότι φέτος θα γιορτάζαμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 ήταν γνωστό από χρόνια και ο καθένας και... Ηλίας Προβόπουλος, 27/03/2021 - 15:21
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: 300 χρόνια ως το ψηφιακό 2121 Διακόσια χρόνια από την Επανάσταση των Ελλήνων το 1821 δεν είναι και λίγα για να έχουμε κατασταλάξει ακόμη τι ήταν,... Ηλίας Προβόπουλος, 26/03/2021 - 08:20
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Όταν το χωριό γιόρταζε την 25η Μαρτίου Για μια τόσο σημαντική επέτειο, όπως τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 που γιορτάζουμε αυτές τις ημέρες, επόμενο... Ηλίας Προβόπουλος, 24/03/2021 - 10:41
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου πριν από 50 χρόνια Στην προηγούμενη (στρογγυλή) επέτειο της επανάστασης του 1821, τα 150 χρόνια της πριν από μισό αιώνα, το 1971, οι συνθήκες... Ηλίας Προβόπουλος, 23/03/2021 - 09:32
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Καλώς ήρθες Άνοιξη με τα χιόνια σου Η πρώτη ημέρα της άνοιξης, όπως η χθεσινή υπήρξε ένα από τα πιο αγαπημένα θέματα των καλλιτεχνών, ιδιαίτερα ζωγράφων και... Ηλίας Προβόπουλος, 22/03/2021 - 08:35
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Όταν μας ακολουθεί μια σκιά Κάτω από μια συγκεκριμένη γωνία του φωτός και εφ’ όσον υπάρχει μια επιφάνεια πίσω, μπροστά ή δίπλα να μη χυθεί... Ηλίας Προβόπουλος, 19/03/2021 - 11:26