Είναι ο καιρός που ευωδιάζουν τα βουνά μας από τα αυτοφυή βότανα που φυτρώνουν στις απάτητες κορυφές και τις πλαγιές τους. Οι περισσότεροι πια που τα ανεβαίνουν να μαζέψουν τσάι και ρίγανη αγνοούν σχεδόν τι είναι αυτό το πράγμα που πιάνουν στα χέρια τους και πολλοί το καταστρέφουν. Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν κάθε βοτάνι, όπως και κάθε σημείο του βουνού που αυτό φυτρώνει και το σέβονται κι αυτό και τον τόπο.
Έλενα Ναμίνι, με καταγωγή από τα ορεινά Τρίκαλα, μια δραστήρια γυναίκα στο χώρο της επιχειρηματικότητας και με προσφορά στον τόπο της γράφει για το «μπιτούνι», μια σπάνια πια και πολύτιμη ποικιλία τσαγιού και μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις της.
«Δύσκολο να το μαζέψεις μόνος σου και σχεδόν αδύνατον να το βρεις σε κάποιο κατάστημα του είδους. Ό,τι φιλοξενείται στα ράφια τους είναι από καλλιέργειες. Το άγριο, το αυτοφυές το εντοπίζουν μόνο λίγοι, έμπειροι και τολμηροί, ορειβάτες και ορεσίβιοι κτηνοτρόφοι που γνωρίζουν τα κατατόπια, αλλά και τους κινδύνους. Είναι από τα πιο σπάνια είδη τσαγιού της πατρίδας. Δεν ευδοκιμεί σε όλα τα βουνά, παρά μόνο στα ασβεστολιθικά πετρώδη εδάφη της Ν. Πίνδου, σε υψόμετρο έως 2000μ. Είναι ένα δυνατό φάρμακο της φύσης. Είναι το μπιτούνι, όπως το έμαθα πρώτα - πρώτα από τον μπάρμπα Χρήστο. Sideritis perfoliata το βοτανολογικό του όνομα, αλλά για μένα θα είναι πάντα το μπιτούνι. Ο Κόζιακας, το αρχαίο Κερκέτιο, είναι το αγαπημένο βουνό των Τρικαλινών και το μπιτούνι ή τσάι των βλάχων ή βοσκών είναι αυτοφυές της Ν. Πίνδου. Ολόκληρο το βουνό ήταν ο κήπος του Ασκληπιού, του πρώτου γιατρού της αρχαιότητας. Γεννήθηκε στην αρχαία Τρίκκη και είχε τον Κόζιακα ως ερευνητικό και παραγωγικό φυσικό πεδίο. Το μπιτούνι ήταν η κορωνίδα του Ασκληπιείου του, πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, αιθέρια έλαια και φλαβονοειδή.
Το μπιτούνι λοιπόν, θα είστε πολύ τυχεροί αν το βρείτε, από κάποιον φίλο ίσως, εκτός κι αν ανήκετε στους τολμηρούς που θα σκαρφάλωναν στις πετρώδεις απόκρημνες πλαγιές του Κόζιακα, για να το εντοπίσουν και μαζέψουν (μόνο με άδεια δασαρχείου). Δεν μοιάζει με κανένα άλλο άγριο τσάι. Έχει φαρδιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια, ενώ το άρωμά του είναι πολύ έντονο. Το αφέψημά του πολύ αρωματικό, με μια ελαφρά πικράδα, που το κάνει ασυναγώνιστο. Είναι ευαίσθητο σε ακραίες κλιματολογικές συνθήκες. Η υγρασία το μαυρίζει, ο δυνατός, συνεχής ήλιος το καίει.
Εγώ δεν ανήκω στους τόσο τολμηρούς που θα σκαρφάλωναν στα βράχια για να το μαζέψουν. Είμαι όμως από τους τυχερούς, μια και έχω καλούς φίλους, που ξεκαλοκαιριάζουν στα ορεινά βοσκοτόπια της Ν. Πίνδου. Γνωρίζω ότι το μαζεύουν νωρίς το πρωί, πριν ακόμη σηκωθεί εκείνη η διάφανη πάχνη που δροσίζει τα βουνά την νύχτα. Είναι ένα ευαίσθητο βότανο και λόγω της σπανιότητάς του απαιτεί προσοχή σε όλα τα στάδια. Ευγενικούς χειρισμούς, όπως μου αρέσει να λέω… Το κρεμάνε σε ματσάκια σε εξωτερικό, σκιερό μέρος, για να μην χάσει το πράσινο χρώμα του, για να στεγνώσει καλά μόνο με τον βουνίσιο αέρα. Τα πολύ μικρά σποράκια του πέφτουν στο χώμα και ο αέρας τα διασκορπίζει στον πλούσιο βιότοπο της Πίνδου. Ο μπάρμπα Χρήστος κρέμαγε τα ματσάκια κάτω απ’ τον έλατο. Τι ωραία εικόνα! «…κι αν πέσει και καμιά σταγόνα ρετσίνα πάνω τ΄, ντιπ δεν πράζει, θα γένει καλύτερο» έλεγε.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο μπάρμπα Χρήστος που αναφέρει η Έλενα Ναμίνι ήταν ο πατέρας της, ένας σπουδαίος άνθρωπος με άπειρες γνώσεις και εμπειρίες από τα βουνά που πέθανε πέρσι αλλά της άφησε πίσω μια βαριά κληρονομιά, την σοφία και την αγάπη για τον τόπο του.
