Νεοφανείς Άγιοι και μάλιστα από εκείνους που μαρτύρησαν σχεδόν αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη. Η μνήμη των νεοφανών αυτών αγίων οι οποίοι μαρτύρησαν αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης τιμάται κάθε χρόνο την Τρίτη της Διακαινησίμου, εφέτος 22 Απριλίου 2025.
Οι πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη των Αγίων ιστορούνται από το 1959. Από μία ανασκαφή που έγινε στη Θερμή της Λέσβου, ανακαλύφθηκε ο τάφος ενός αγνώστου προσώπου, που όπως αποκαλύφθηκε σε συνεχή οράματα, ανήκε στον Άγιο Ιερομάρτυρα Ραφαήλ, ο οποίος μαρτύρησε μαζί με τον Άγιο Οσιομάρτυρα Νικόλαο και την Αγία Ειρήνη την Τρίτη της Διακαινησίμου, 9 Απριλίου 1463. Ο τάφος και το λείψανο του Αγίου Νικολάου ανακαλύφθηκε στις 13 Ιουνίου 1960.
Γεννημένος το 1410 στο Περαχώρι της Ιθάκης, ο κατά κόσμον Γεώργιος Λάσκαρης ή Λασκαρίδης ήταν χωρικός. Ο Άγιος Ραφαήλ είχε γονείς τον Διονύσιο και τη Μαρία που του έδωσαν χριστιανική ανατροφή. Κοντά τους έμαθε πολλά, όμως όταν ήταν 13 χρονών έφυγε για τον Μυστρά με προτροπή του συζύγου της αδερφής του. Εκεί σπούδασε δυτική και ελληνική φιλοσοφία και ιατρική, κάτι που τον ευχαριστούσε πολύ.
Κατατάχθηκε με μεγάλο βαθμό αξιώματος στον βυζαντινό στρατό και αργότερα, σε ηλικία 35 ετών, έγινε κληρικός. Ο ιερέας που τον προέτρεψε να πάρει αυτό τον δρόμο ονομαζόταν Ιωάννης και ήταν ιδιαίτερα σεβαστός και ευλαβής. Τούτο συνέβη ως εξής: Ήταν Χριστούγεννα και ο πατήρ Ιωάννης κοινώνησε τους στρατιώτες κηρύττοντας τον λόγο του Θεού. Ο Γεώργιος εντυπωσιάστηκε τότε, αλλά δεν έκανε τίποτα. Όταν ήρθαν κάποια Θεοφάνια εγκατέλειψε τη θέση του και ακολούθησε τον δρόμο του Θεού.
Κατάφερε να χειροτονηθεί και πρεσβύτερος αφότου είχε γίνει μοναχός και αξιώθηκε με το οφφίκιο του πρωτοσύγκελλου και του αρχιμανδρίτη. Αναφέρεται ακόμα πως στάλθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στη Μορλαί της Γαλλίας προκειμένου να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, λίγο πριν από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ο Άγιος Ραφαήλ έχει αποκαλύψει με τον γνωστό θαυμαστό του τρόπο ότι έβγαζε λόγους στην Αθήνα και συγκεκριμένα στον λόφο του Φιλοπάππου (στον ναό του Αγίου Δημητρίου Μυροβλύτη που μετέπειτα ονομάστηκε Λουμπαρδιάρης) με τις ιδιότητες του εφημέριου και του ιεροκήρυκα. Το 1450 πήγε στη Μακεδονία έχοντας πάντα στο πλευρό του τον Νικόλαο, ο οποίος εκάρη μοναχός και στη συνέχεια διάκονος..
Λίγα χρόνια πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, περί το έτος 1450, ο Ραφαήλ βρέθηκε μετά από περιπλανήσεις στην περιοχή της Μακεδονίας και μόναζε εκεί. Κοντά στον Ραφαήλ βρισκόταν εκείνο το διάστημα ως υποτακτικός του ο Νικόλαος, ο οποίος εκάρη μοναχός και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος. Αναφέρεται ότι γεννήθηκε στους Ράγους της Μικράς Ασίας, αλλά μεγάλωσε και ανδρώθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Μόλις έπεσε η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Τούρκων, ο φόβος για γενικούς διωγμούς κατά των Χριστιανών στάθηκε ως αφορμή να καταφύγει ο Ραφαήλ με τη συνοδεία του στη Μυτιλήνη. Εκεί εγκαταστάθηκε μαζί με άλλους μοναχούς στην παλαιά μονή του Γενεσίου της Θεοτόκου, η οποία στο παρελθόν ήταν γυναικεία και ήταν χτισμένη στο λόφο Καρυές, κοντά στο χωριό Θέρμη.
Όταν η Λέσβος έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1463, ο Ραφαήλ, που ήταν ηγούμενος της μονής, συνελήφθη μαζί με τον Νικόλαο τη Μεγάλη Πέμπτη του ιδίου χρόνου. Ακολούθησαν σκληρά και ανηλεή βασανιστήρια και ο Ραφαήλ μαρτύρησε με πολύ σκληρό τρόπο. Τον έσυραν βιαίως, τραβώντας τον από τα μαλλιά και τη γενειάδα, τον κρέμασαν από ένα δένδρο, τον χτύπησαν βάναυσα, τον τρύπησαν με τα πολεμικά τους όργανα, αφού προηγουμένως τα πυράκτωσαν σε δυνατή φωτιά και τελικά τον έσφαξαν, πριονίζοντάς τον από το στόμα.
Ο Νικόλαος πέθανε μετά από βασανισμούς, από ανακοπή καρδιάς, δεμένος σε ένα δέντρο. Μαζί με τους Αγίους μαρτύρησαν ο προεστός της Θέρμης Βασίλειος, η σύζυγός του Μαρία, τα δύο ανήλικα παιδιά τους Ειρήνη (12 ετών) και Ραφαήλ (5 ετών), η ανηψιά τους Ελένη, ο δάσκαλος Θεόδωρος και ο ιατρός Αλέξανδρος.
Τα λείψανα των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης εκτίθενται στο γυναικείο μοναστήρι, αφιερωμένο στο Γενέθλιο της Θεοτόκου, που είναι κτισμένο στην τοποθεσία Καρυές της Θέρμης Λέσβου. Είναι από τα δημοφιλέστερα μοναστήρια του ελλαδικού χώρου και κάθε χρόνο προσελκύει χιλιάδες προσκυνητές από κάθε γωνιά της Γης.
Στο σημείο του μαρτυρίου, σύμφωνα με μαρτυρίες, έχει εμφανιστεί πολλές φορές ένας καλόγερος. Οι εμφανίσεις των Αγίων όλο και πληθαίνουν σε Ελλάδα, Αμερική και Αυστραλία, στον ύπνο ή στο ξύπνιο πιστών και απίστων. Οι Άγιοι αποκάλυψαν όχι μόνο τα μαρτύριά τους αλλά και τη δύναμη του Θεού, θεραπεύοντας ανθρώπους από σοβαρές ασθένειες, ακόμη και ανίατες. Έχουν γίνει και μεταστροφές απίστων. Ο Άγιος Ραφαήλ αποκάλυψε μια εικόνα του Χριστού και ένα αγίασμα που συνέβαλλαν σε πολλά θαύματα.
