Σήμερα, 25 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη και περίπου 350.000 στην Ελλάδα χρησιμοποιούν φακούς επαφής, συνήθως σε καθημερινή βάση. Πόσοι όμως από αυτούς γνωρίζουν τους κανόνες για την ορθή αγορά, αλλά και την ασφαλή χρήση και την φροντίδα τους, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες επιπτώσεις στα μάτια τους.

Για τον σκοπό αυτό η Πανελλήνια Ένωση Οπτικών και Οπτομετρών (ΠΕΟΟ), ο Σύνδεσμος Οπτικών και Οπτομετρών Βορείου Ελλάδος (ΣΟΟΒΕ) και η Ελληνική Ακαδημία Οπτομετρίας (ΕΑΟ), με γνώμονα την διασφάλιση της ποιότητας όρασης και της καλύτερης οφθαλμικής υγείας των καταναλωτών, υλοποιούν με την αιγίδα τους καμπάνια ενημέρωσης με θέμα «Φοράω Φακούς, Ενημερώνομαι Υπεύθυνα».  

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης οι Ηλίας Σαπουνάκης (αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών & Οπτομετρών (ΠΕΟΟ), MSc, PhD, Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής ΔΠ Θράκης), Αλεξάνδρα Αποστολίδου (πρόεδρος του Συνδέσμου Οπτικών και Οπτομετρών Βορείου Ελλάδος) και Ευγενία Κωνσταντακοπούλου (αν. γραμματέας Ελληνικής Ακαδημίας Οπτομετρίας, MCOptom, MSc, PhD, DipTp), αναφέρθηκαν στο τι «πρέπει να γνωρίζει» ο καταναλωτής σχετικά με τους Φακούς Επαφής (ΦΕ). Ειδικότερα αναφέρθηκαν στις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την ασφαλή χρήση τους και την ευκολία που παρέχουν στο να ακολουθεί κανείς τον τρόπο ζωής που επιθυμεί, τη χρήση τους στη διόρθωση όλων των διαθλαστικών προβλημάτων όρασης (μυωπία, υπερμετρωπία κα.), στο ρόλο του Εφαρμοστή Φακών Επαφής στη διαπίστωση της καταλληλότητας του ενδιαφερόμενου ως μελλοντικού χρήστη ΦΕ, και, διευκρίνισαν και την έννοια του «ιδανικού ΦΕ» για το ίδιο το άτομο. Τόνισαν την ορθή χρήση ειδικώς για τα παιδιά και απάντησαν στα ερωτήματα «από πού, από ποιόν, πότε και με ποιο τρόπο» μπορεί ο καταναλωτής να προμηθεύεται με ασφάλεια τους φακούς επαφής του. Τέλος, επισημάνθηκε η σημαντικότητα της χρονικής συμμόρφωσης και της συμμόρφωσης στις οδηγίες των κατασκευαστών και του Εφαρμοστή Φακών Επαφής.

«Στην ΠΕΟΟ, τον μεγαλύτερο φορέα εκπροσώπησης των επαγγελματιών του κλάδου, είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι για την ενημερωτική αυτή δράση με την πολύ μεγάλη δυναμική και την ουσιαστική συμβολή της στη δημιουργία ενημερωμένων και υπεύθυνων πολιτών. Για μια ακόμη φορά, η ΠΕΟΟ συμμετέχει στη χώρα μας σε μια εκστρατεία ενημέρωσης που συγκεντρώνει την αιγίδα των περισσότερων θεσμικών και επιστημονικών φορέων του κλάδου και έχει την υποστήριξη των οκτώ μεγαλυτέρων εταιρειών - κατασκευαστών και προμηθευτών φακών επαφής που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Σχεδόν του συνόλου της αγοράς» υπογράμμισε στην ομιλία του ο Ηλίας Σαπουνάκης. Στη συνέχεια σημείωσε ότι «όσον αφορά στο διαδικτυακό εμπόριο και ειδικότερα την προμήθεια φακών επαφής, γυαλιών οράσεως και ηλίου, δυστυχώς υφίσταται έλλειμμα στο νομικό πλαίσιο και δεν διασφαλίζεται πλήρως η ορθή λειτουργία της διακίνησης των φακών επαφής, όπως αυτό συμβαίνει με τον φυσικό χώρο του οπτικού καταστήματος. Ο φυσικός χώρος του οπτικού καταστήματος, έχει ελεγχθεί από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας και έχει λάβει την απαιτούμενη άδεια λειτουργίας. Ως  εκ τούτου, εξασφαλίζεται η ορθή λειτουργία του χώρου και η ασφαλής διακίνηση των προϊόντων. Αντιθέτως η διακίνηση μέσω διαδικτύου είναι προφανές ότι δεν τηρεί κανόνες και εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του καταναλωτή». Συνεχίζοντας στην ομιλία του, αναφέρθηκε στα πλεονεκτήματα της χρήσης φακών επαφής, τονίζοντας ότι «η τήρηση των κανόνων φροντίδας και υγιεινής καθώς και η τακτικότητα των ελέγχων που έχουν οριστεί από τον εφαρμοστή καθιστά την χρήση των ΦΕ απόλυτα ασφαλή». Για την αγορά φακών επαφής, ανέφερε ότι «η πώληση των φακών επαφής πρέπει να γίνεται σε ιχνηλάσιμη συσκευασία όπως αυτό ορίζεται από την κοινοτική οδηγία περί διακίνησης ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Ιχνηλάσιμη νοείται η συσκευασία της οποίας μπορεί να αναζητηθεί η πορεία από τον κατασκευαστή έως τον τελικό καταναλωτή, στην οποία αναγράφεται ο αριθμός παρτίδας (LOT NUMBER), η ημερομηνία λήξεως, το υλικό, τα στοιχεία του φακού επαφής και ο κατασκευαστής. Συνιστάται να προμηθεύεται ο καταναλωτής την επαρκή ποσότητα φακών για να δύναται να τους αντικαταστήσει στο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα ή να υπάρχει άμεσα διαθέσιμο ανταλλακτικό ζεύγος για την αντικατάστασή τους σε περιπτώσεις πιθανής ζημίας ή φθοράς. Ο καταναλωτής που φορά ΦΕ πρέπει παράλληλα να κατέχει κι ένα ζευγάρι γυαλιών οράσεως που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της όρασης του για να μπορεί να αφαιρέσει τους φακούς του, όποτε αυτό κρίνεται από τον εφαρμοστή αναγκαίο».

Η Αλεξάνδρα Αποστολίδου ανέφερε στην ομιλία της: «Ο ΣΟΟΒΕ, με γνώμονα την ενίσχυση της ενημέρωσης του κοινού αλλά και των επαγγελματιών του κλάδου, συμμετέχει με όλες του τις δυνάμεις στη διάδοση των μηνυμάτων για την τήρηση του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει την αγορά και χρήση των ΦΕ και κατ’ επέκταση και για μία καλή οφθαλμική υγεία του χρήστη ΦΕ». Συνεχίζοντας, υπογράμμισε τα σημεία που πρέπει να προσέξει ο καταναλωτής που θέλει να χρησιμοποιήσει ΦΕ, όταν επισκέπτεται για πρώτη φορά τον Εφαρμοστή Φακών Επαφής: «Το κοινό χρειάζεται να λάβει υπόψη και να αναμένει, ότι, κατά την πρώτη επίσκεψη, ο ειδικός πρέπει να ενημερωθεί τόσο για τη γενικότερη υγεία όσο και για το οφθαλμολογικό ιστορικό του ενδιαφερόμενου. Ο ειδικός Οπτικός – Οπτομέτρης Εφαρμοστής που κατέχει τον αναγκαίο διαγνωστικό εξοπλισμό θα συλλέξει όλα τα δεδομένα για την επιλογή των κατάλληλων ΦΕ, θα ελέγξει την εφαρμογή τους και την όραση του ενδιαφερόμενου, αλλά και τη δυνατότητα πρόσβασης σε διάφορους τύπους ΦΕ σε σχέση με τα υλικά αλλά και τη διάρκεια χρήσης και αντικατάστασής τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει η πρώτη επίσκεψη στον ειδικό, έτσι θα πρέπει να είναι».

Τέλος η Ευγενία Κωνσταντακοπούλου μέσα από τον επιστημονικό ρόλο της Ακαδημίας, αναφέρθηκε στην ασφάλεια χρήσης των ΦΕ, την προηγμένη τεχνολογία που ενσωματώνουν και την ερευνητική δράση στο πεδίο των ΦΕ. «Οι καινοτόμες τεχνολογίες στα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται και ο σημαντικά χαμηλός αριθμός των επιπλοκών, κάνουν σήμερα τη χρήση των φακών επαφής ασφαλέστερη, ευκολότερη και πιο άνετη από ποτέ, προσφέροντας λύσεις σε ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού» σημείωσε η κα Κωνσταντακοπούλου. «Είναι χαρακτηριστικό, ότι δεν υπάρχει όριο ηλικίας στη χρήση τους, ενώ, με την προϋπόθεση ότι ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης και εφαρμογής τους όπως ορίζονται από τον ειδικό, οι φακοί επαφής μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια και από παιδιά. Η ερευνητική δραστηριότητα που παρατηρείται παγκοσμίως οδηγεί σε διαρκείς βελτιώσεις των υλικών και του σχεδιασμού των φακών επαφής, εξασφαλίζοντας καλύτερη άνεση και ακόμη πιο ασφαλή χρήση. Οι φακοί επαφής χρησιμοποιούνται ακόμη και για τη διαχείριση οφθαλμικών παθήσεων, με πληθώρα διαγνωστικών και θεραπευτικών εφαρμογών» συμπλήρωσε. 

Στη διεύθυνση www.foraofakous.gr, που έχει δημιουργηθεί από τις παραπάνω εταιρείες οπτικών και οπτομετρών μπορείτε να αντλήσετε χρήσιμες πληροφορίες για όσα αφορούν τους φακούς επαφής.  

Τι πρέπει να ξέρετε για να μην αντιμετωπίσετε προβλήματα στα μάτια σας

Μην αγνοείτε ποτέ πιθανές ενοχλήσεις ή προβλήματα δυσανεξίας με τους φακούς επαφής σας, ακόμα και μετά από πολύωρη χρήση. Αφαιρέστε τους φακούς επαφής και επικοινωνήστε με τον επαγγελματία υγείας των οφθαλμών. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για την υγεία των ματιών σας.  

Μπορείτε να ελέγχετε τα μάτια σας για τυχόν προβλήματα από τους φακούς επαφής σας, κάθε φορά που τους φοράτε.  Εάν παρατηρείτε κάτι από τα παρακάτω:

• δεν νιώθετε άνετα φορώντας τους φακούς σας
• δεν βλέπετε καλά και έχετε θολή όραση
• δεν νιώθετε άνετα με τους φακούς σας στο τέλος της ημέρας
• έχετε ασυνήθιστες οφθαλμικές εκκρίσεις, ερυθρότητα, κνησμό

…τότε αφαιρέστε τους φακούς επαφής σας και επικοινωνήστε άμεσα με τον Εφαρμοστή Φακών Επαφής (Οπτικό ή Οπτικό – Οπτομέτρη), ο οποίος θα σας συμβουλέψει για το τι να κάνετε στη συνέχεια.

Για την προφύλαξη της υγείας των ματιών και την αποφυγή των κινδύνων από τη χρήση των φακών επαφής είναι απαραίτητο να ακολουθούμε απλούς, αλλά βασικούς κανόνες υγιεινής:

• Ποτέ μην χρησιμοποιείτε φακούς επαφής που δεν σας έχουν χορηγηθεί από τον Εφαρμοστή Φακών Επαφής. Συμβουλευτείτε τον για οποιαδήποτε απορία σχετικά με τους φακούς επαφής.
• Ποτέ μη φοράτε τους φακούς για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από τα ενδεικνυόμενα. 
• Πάντα να πλένετε τα χέρια σας με απαλό σαπούνι, ξεβγάζετε τα προσεκτικά και στεγνώνετέ τα με πετσέτα χωρίς χνούδι πριν αγγίξετε τους φακούς σας.
• Μη χρησιμοποιείτε ελαιώδη καλλυντικά, σαπούνια που περιέχουν κρέμα, λοσιόν ή κρέμες πριν αγγίξετε τους φακούς επαφής. Είναι καλύτερα να φορέσετε τους φακούς σας πριν χρησιμοποιήσετε μακιγιάζ. Υδατικά καλλυντικά έχουν λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσουν ζημιά στους φακούς από ό,τι τα προϊόντα με βάση το λάδι.
• Κλείνετε τα μάτια σας, όταν χρησιμοποιείτε λακ ή άλλα αεροζόλ.
• Ζητήστε τη συμβουλή του Εφαρμοστή Φακών Επαφής πριν τους χρησιμοποιήσετε κατά την ενασχόληση με τα σπορ, ειδικά στην κολύμβηση και σε αθλήματα που έχουν σχέση με το νερό
• Ποτέ μην επαναχρησιμοποιήσετε το διάλυμα της θήκης των φακών σας.
• Ποτέ μην αποθηκεύετε τους φακούς σας σε απλό φυσιολογικό ορό. Ο φυσιολογικός ορός δεν θα προστατεύσει τους φακούς από μόλυνση και μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση των ματιών.
• Αποθηκεύετε τους φακούς σας μόνο στην ειδική θήκη τους την οποία θα πρέπει να αλλάζετε κάθε δύο (2) μήνες. Καθαρίστε τη θήκη μετά από κάθε χρήση και διατηρείστε την ανοιχτή και ξηρή ανάμεσα στους καθαρισμούς.
• Ποτέ μη βάζετε τους φακούς σας στο στόμα σας και ΠΟΤΕ μη χρησιμοποιείτε τίποτε άλλο από τα συνιστώμενα διαλύματα για την λίπανση ή ύγρανση των φακών σας.
• Ποτέ μην ξεβγάζετε τους φακούς σας με νερό της βρύσης, καθώς περιέχει πολλές ακαθαρσίες που μπορεί να μολύνουν ή να βλάψουν τους φακούς σας και τα μάτια σας.
• Ποτέ μην κοιμάστε με τους φακούς επαφής σας αν πρώτα δεν έχετε την έγκριση του Εφαρμοστή Φακών Επαφής.
• Ο κίνδυνος να «χαθεί» ο φακός επαφής στο μάτι είναι πρακτικά αδύνατος και τις περισσότερες φορές έχει αφαιρεθεί ή πέσει από το μάτι χωρίς να έχει γίνει αντιληπτό. Σε περίπτωση που υποπτεύεστε κάτι τέτοιο, επικοινωνήστε με τον εφαρμοστή σας.
• Συμβουλευτείτε τον εφαρμοστή σας εάν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε τους φακούς επαφής σας στην παραλία, τη θάλασσα ή σε συνθήκες με υπερβολικά ξηρό, ζεστό ή κρύο περιβάλλον. Υπάρχουν μέθοδοι, τακτικές, συμβουλές και βοηθήματα που μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην άνετη και σωστή εφαρμογή φακών επαφής, ακόμα και σε ακραίες περιστάσεις.
• Πολύωρη χρήση μπροστά σε υπολογιστή μπορεί να προκαλέσει δυσανεξία ή και ενόχληση, η οποία δεν οφείλεται απαραίτητα στους φακούς επαφής. Ρωτήστε τον Εφαρμοστή Φακών Επαφής για τους τρόπους αντιμετώπισης του συνδρόμου αυτού.

Η μη συμμόρφωση με τους κανόνες φροντίδας, συντήρησης και υγιεινής σχετικά με τους φακούς επαφής, οι οποίοι και θα πρέπει κάθε φορά να παρέχονται από τον Εφαρμοστή Φακών Επαφής και η μη αντικατάστασή τους με βάση τη διάρκεια χρήσης τους, όπως αυτή ορίζεται από τον Εφαρμοστή Φακών Επαφής και τον κατασκευαστή τους, επιφέρει, ανάμεσα σε άλλα, αύξηση στον αριθμό των περιστατικών με οφθαλμικές μολύνσεις. Είναι γνωστό ότι βακτήρια, μύκητες και μικροοργανισμοί μπορούν να προσκολληθούν στους φακούς επαφής και να προκαλέσουν έντονο ερεθισμό, πόνο ή και σοβαρή βλάβη.

Φωτογραφία: Από αριστερά προς τα δεξιά απεικονίζονται στη φωτογραφία οι κ.κ. Αλεξάνδρα Αποστολίδου - Πρόεδρος του Συνδέσμου Οπτικών και Οπτομετρών Βορείου Ελλάδος (ΣΟΟΒΕ), Hλίας Σαπουνάκης – Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών & Οπτομετρών (ΠΕΟΟ), MSc, PhD, Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής ΔΠ Θράκης και Ευγενία Κωνσταντακοπούλου - Αν. Γραμματέας Ελληνικής Ακαδημίας Οπτομετρίας (ΕΑΟ), MCOptom, MSc, PhD, DipTp(IP)