Η ποιότητα του αέρα στους κλειστούς χώρους και ειδικά στα γραφεία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία, αλλά και την παραγωγικότητα των εργαζομένων. Σε αντίθεση, όμως, με την εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση που συχνά είναι εμφανής, η ρύπανση των γραφείων κατά κανόνα δεν είναι εμφανής και οι εργαζόμενοι συχνά δεν συνειδητοποιούν ότι τους αρρωσταίνει ο αέρας που αναπνέουν.
Οι επιπτώσεις της εξωτερικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι λίγο - πολύ γνωστές. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι σχετίζεται με οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού, με τον καρκίνο του πνεύμονα, την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, το έμφραγμα και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η παραμονή σε κλειστούς χώρους είναι το καλύτερο μέτρο προστασίας από αυτά τα δεινά. Ωστόσο η αμερικανική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA) αναφέρει πως οι ρύποι στον αέρα των κλειστών χώρων συχνά είναι διπλάσιοι έως πενταπλάσιοι απ' ό,τι στους υπαίθριους χώρους!
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, αυτό οφείλεται στη συνδυασμένη κυκλοφορία των ρύπων που προέρχονται από τον εξωτερικό αέρα με εκείνους που παράγονται μέσα στους κλειστούς χώρους.
Τέτοιοι ρύποι είναι, π.χ. αυτοί που εκλύονται από τα συνθετικά οικοδομικά υλικά, από τα έπιπλα, τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, τα καθαριστικά προϊόντα, τα μέσα θέρμανσης, την κουζίνα κ.λπ. Ακόμα και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι αποτελούν πηγή ρύπανσης του εσωτερικού αέρα, αφού παράγουν ασταμάτητα (π.χ. με τον βήχα και το φτάρνισμα) ιούς και βακτήρια που αιωρούνται στον χώρο, ενώ και η μούχλα που συχνά συσσωρεύεται στις κοινόχρηστες τουαλέτες ή/και στα υπόγεια με υγρασία διαχέει τα σπόρια της στον αέρα. Προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν και τα κεντρικά συστήματα κλιματισμού, εάν είναι πλημμελώς σχεδιασμένα και συντηρημένα ή/και δεν χρησιμοποιούνται σωστά.
Οι επιπτώσεις
Η ρύπανση του αέρα στους χώρους εργασίας είναι ολέθρια για την υγεία. Η EPA αναφέρει πως στις πιθανές επιπτώσεις της συμπεριλαμβάνεται ερεθισμός των ματιών, της μύτης και του λαιμού, πονοκέφαλος, ίλιγγος και κόπωση, αναπνευστικά προβλήματα (π.χ. άσθμα, πνευμονίτιδα από υπερευαισθησία κ.λπ.), καρδιοπάθεια και καρκίνος. Μάλιστα σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2017 στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet, 800.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο από την κακή ποιότητα αέρα στους χώρους εργασίας.
Συνηθισμένοι ρύποι στα γραφεία και τους άλλους κλειστούς χώρους είναι, π.χ. το ραδόνιο, το μονοξείδιο του άνθρακα, το βακτήριο Legionella και διάφορα αιωρούμενα σωματίδια. Το ραδόνιο είναι γνωστό καρκινογόνο για τον άνθρωπο και η δεύτερη κυριότερη αιτία καρκίνου του πνεύμονα μετά το κάπνισμα, σύμφωνα με την ΕΡΑ. Το ραδόνιο συσσωρεύεται κυρίως σε υπόγειους χώρους που δεν αερίζονται καλά, ενώ είναι άχρωμο, άγευστο και άοσμο.
Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι τοξικό και η έστω και σύντομη έκθεση σε αυξημένα επίπεδα στους κλειστούς χώρους μπορεί να αποβεί μοιραία. Το βακτήριο Legionella, εξάλλου, μπορεί να προκαλέσει λεγεωνέλλωση, μία οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού. Η λεγεωνέλλωση μπορεί να είναι αυτοπεριοριζόμενη, προκαλώντας απλώς συμπτώματα όμοια με αυτά της γρίπης, ή η πιο σοβαρή νόσος των λεγεωναρίων κατά την οποία ο ασθενής αναπτύσσει κυρίως πνευμονία. Η νόσος των λεγεωναρίων είναι θανατηφόρος στο 5-30% των περιπτώσεων.
Επιπρόσθετα, πολυάριθμοι ρύποι των γραφείων (ακάρεα σκόνης, σπόρια μούχλας, καπνός τσιγάρων, αλλεργιογόνα κατσαρίδων, αιωρούμενα σωματίδια κ.λπ.) μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις άσθματος στους πάσχοντες από αλλεργικό άσθμα.
Στο εμπόριο σήμερα, υπάρχουν ειδικές συσκευές που με την 24ωρη λειτουργία τους, απολυμαίνουν και καθαρίζουν τον αέρα στο χώρο προστατεύοντας από ιούς και λοιμώξεις.
Νεότερες μελέτες έχουν συσχετίσει την κακή ποιότητα του εσωτερικού αέρα με μειωμένη παραγωγικότητα στη δουλειά, ακόμα κι αν αυτή η δουλειά είναι καθιστική.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι ποσοστό έως και 30% των νέων ή ανακαινισμένων κτηρίων σε όλο τον κόσμο έχουν κακή ποιότητα εσωτερικού αέρα.
Τι πρέπει να κάνετε
Για να διατηρήσετε καθαρό τον αέρα στο χώρο εργασίας σας, φροντίστε να τον αερίζετε καθημερινά και καλά, εφόσον τα παράθυρα ανοίγουν. Τοποθετήστε επίσης πράσινα φυτά και συνεννοηθείτε με τους συναδέλφους σας, ώστε κανείς να μην καπνίζει μέσα στο γραφείο. Πρέπει επίσης να γίνεται κάθε χρόνο καλή συντήρηση του συστήματος κλιματισμού, να αλλάζονται τακτικά τα φίλτρα του αέρα και να διατηρείται η υγρασία σε επίπεδα που δεν ευνοούν τη μούχλα, τα ακάρεα και τα άλλα αλλεργιογόνα (πρέπει να είναι γύρω στο 30-50%). Οι χώροι και τα έπιπλα του γραφείου πρέπει επίσης να καθαρίζονται συχνά.
Για ακόμα μεγαλύτερη προστασία, προμηθευτείτε κάποια συσκευή απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα, ειδικά σχεδιασμένη για να εξουδετερώνει γρήγορα τους ιούς και τα άλλα παθογόνα σε αυτόν αλλά και στις επιφάνειες. Στο εμπόριο υπάρχουν ιονιστές απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα που εξουδετερώνουν επίσης τα αλλεργιογόνα (όπως γύρη, σκόνη, μούχλα, ακάρεα, τρίχωμα ζώων), αλλά και τις οσμές από καπνό, κουζίνα, κλεισούρα, καύση ξύλων και νέφος.
