Οι ΔΙΑΛΟΓΟΙ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) συζήτησαν για τις νέες και σημαντικές προκλήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες για εργαζόμενους και επιχειρήσεις. 

Οι ΔΙΑΛΟΓΟΙ του ΙΣΝ πραγματοποίησαν την Πέμπτη 29 Οκτωβρίου μια διαδικτυακή συζήτηση για τις αλλαγές στο εργασιακό μοντέλο, την τεχνολογική ανάπτυξη και την τεχνητή νοημοσύνη, που λειτουργούν ως καταλύτης για την προώθηση μεγάλων αλλαγών, τόσο στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την έννοια της εργασίας, όσο και την μελλοντική της εξέλιξη και διαμόρφωση. Στη συζήτηση συμμετείχαν οι Σταματίνα Γιαννακούρου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Γιώργος Ζαρκαδάκης, Digital Lead, Willis Towers Watson – Συγγραφέας και ο βραβευμένος με Νόμπελ και Καθηγητής Οικονομικών στο London School of Economics, Χριστόφορος Πισσαρίδης.

Σχολιάζοντας το μέλλον της εργασίας σε σχέση με την τεχνολογία, ο Χριστόφορος Πισσαρίδης ανέφερε πως «το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα με τις νέες τεχνολογίες, δεν είναι η απώλεια θέσεων εργασίας, αλλά η ανισότητα, που οι νέες τεχνολογίες από τη φύση τους προκαλούν στην αγορά. Αυτό οφείλεται στην παγκοσμιοποίηση, και το γεγονός ότι μια μεγάλη εταιρεία γίνεται περισσότερο παραγωγική και ανταγωνιστική με τις νέες τεχνολογίες σε σχέση με παλιότερα». Αναφερόμενος στην σημασία του διαλόγου μεταξύ κράτους, εργαζομένων και επιχειρήσεων ο Χριστόφορος Πισσαρίδης δήλωσε πως «ο διάλογος πρέπει να είναι συνεχής γιατί και ο εργαζόμενος και ο εργοδότης αισθάνονται πως είναι μέρος μιας ομάδας. Οι εταιρείες που πάνε πιο καλά είναι αυτές που κοιτάζουν τόσο την βιωσιμότητα της στρατηγικής τους όσο και τη συνεργασία μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών». Σχετικά με την εισαγωγή των ρομπότ στον χώρο της εργασίας, ο κ. Πισσαρίδης δήλωσε «Δυστυχώς ή ευτυχώς, με όποιο τρόπο και αν γίνει η εισαγωγή των ρομπότ, θα ανέβει το εθνικό εισόδημα της χώρας. Αυτό που θα αλλάξει είναι η κατανομή γιατί αν δεν υπάρξει συνεργασία μεταξύ ρομπότ και εργαζομένων οι μεν εργαζόμενοι θα έχουν πιο χαμηλά εισοδήματα ενώ οι ιδιοκτήτες των ρομπότ θα έχουν πολύ πιο υψηλά». 

Αναφερόμενος στον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης ο Γιώργος Ζαρκαδάκης σχολίασε πως «πρέπει να προσεγγίσουμε την τεχνητή νοημοσύνη σαν πολλαπλασιαστή της ανθρώπινης παραγωγικότητας και νοημοσύνης. Εκεί υπάρχει και η μεγάλη ευκαιρία την οποία δεν πρέπει να φοβόμαστε». Για το σύγχρονο επιχειρηματικό μοντέλο ο Γιώργος Ζαρκαδάκης δήλωσε πως «μπορεί να υπάρξει ένα πιο συμμετοχικό μοντέλο εργασίας όπου οι εργαζόμενοι, πέραν της αμοιβής τους, έχουν μέρισμα και στην χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας» ενώ σε ερώτηση για το κατά πόσο έτοιμες είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες και να διασφαλίσουν καλές δουλειές για όλους ανέφερε πως «το μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών επιχειρήσεων ήταν πάντοτε το ελληνικό κράτος, το οποίο ήταν εμπόδιο στο να είναι ανταγωνιστικές». 

«Το μέλλον της εργασίας είναι ήδη εδώ», δήλωσε η Σταματίνα Γιαννακούρου η οποία αναφερόμενη στην τηλεργασία, σχολίασε πως «η τηλεργασία αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα έχει ταυτιστεί με την κατ’ οίκον εργασία. Αυτό είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο. Στο μέλλον η τηλεργασία και η εξ’ αποστάσεως εργασία θα προσλάβει κι άλλες μορφές για τις οποίες αυτή τη στιγμή δεν είμαστε καν υποψιασμένοι και δεν μπορούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος των προβλημάτων που δημιουργούν» ενώ επεσήμανε πως «το κρίσιμο αυτή τη στιγμή ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης είναι να εξασφαλιστούν αξιοπρεπείς και ασφαλείς θέσεις και συνθήκες εργασίας. Θεωρώ ότι το θέμα της ασφάλειας έχει μπει στην κορυφή της ατζέντας». Τέλος, υπογράμμισε πως «ο εργαζόμενος αυτή τη στιγμή καλείται να ειδικεύεται, να επανειδικεύεται, να αναβαθμίζει τις δεξιότητές του. Απαιτείται διαρκής επανακατάρτιση και αναβάθμιση δεξιοτήτων» ενώ για το ποιος θα αναλάβει αυτό το κόστος απάντησε πως «το κόστος δεν μπορεί να το αναλάβει μόνο ένας παράγοντας. Το κράτος έχει σίγουρα μια αυξημένη ευθύνη όπως αυξημένη ευθύνη έχουν και οι επιχειρήσεις, και οι κοινωνικοί εταίροι και το ίδιο το άτομο. Αυτό το κόστος δηλαδή θα πρέπει να επιμεριστεί μεταξύ περισσοτέρων συντελεστών». 

Μέσα από συνέντευξη που προβλήθηκε κατά τη διάρκεια του webcast, η Χριστιάνα Κωνσταντοπούλου, Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο μίλησε, μεταξύ άλλων, για το πώς έχει αλλάξει τόσο η έννοια όσο και η φύση της εργασίας τα τελευταία χρόνια αναφέροντας πως: «η κατοχυρωμένη οκτάωρη εργασία, την οποία γνωρίζαμε μέχρι πρότινος, φαίνεται ότι δεν αποτελεί πλέον τον κανόνα. Υπάρχει μια σταδιακή μετάβαση από την σχέση εργασίας σε ένα κυρίαρχο καθεστώς “σύμβασης έργου” το οποίο έχει ως άμεσες επιπτώσεις την εφήμερη σχέση εργαζόμενου-εργοδότη, την αυξημένη ανασφάλεια και την περιστασιακή εμπλοκή των εργαζομένων στο χώρο της εργασίας τους. Υπάρχει δηλαδή μια απεμπλοκή. Οι εργαζόμενοι δεν αισθάνονται ότι ταυτίζονται με τον χώρο εργασίας τους». Αναφερόμενη στην συνέργεια μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, η Χριστιάνα Κωνσταντοπούλου υπογράμμισε πως «για να υπάρξει συνέργεια ανθρώπου-μηχανής θα πρέπει ο άνθρωπος να υπακούσει αναγκαστικά στον προγραμματισμό της μηχανής. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα διαφορετικής σύλληψης ή εκτέλεσης του απαιτούμενου έργου και αυτό οδηγεί στη μονοδιάστατη σκέψη». 

Συνέντευξη παραχώρησε και ο Sven Egil Omdal, δημοσιογράφος – συγγραφέας, ο οποίος αναφερόμενος στο ζήτημα του ενιαίου βασικού εισοδήματος και στον τρόπο που η εφαρμογή του μπορεί να επηρεάσει το άτομο συνολικά σχολίασε πως «το να γνωρίζεις ότι δεν πρόκειται ποτέ να πέσεις κάτω από ένα ορισμένο, οικονομικό επίπεδο, σε κάνει πιο ελεύθερο άτομο. Ελεύθερο να εξερευνήσεις τις ικανότητές σου, ελεύθερο να δοκιμάσεις ιδέες και όνειρα που μπορεί να έχεις. Και αυτό πιστεύω θα είναι τεράστιο όφελος για την κοινωνία», ενώ σε ερώτηση για το αν η κοινωνία μπορεί να το εξασφαλίσει δήλωσε πως «η κοινωνία έχει αρκετούς πόρους για να εξασφαλίσει σε κάθε πολίτη ένα ελάχιστο επίπεδο οικονομικής αξιοπρέπειας. Τα υπόλοιπα είναι πολιτική. Το ζήτημα δεν είναι η χρηματοδότηση. Το ζήτημα είναι η αναδιανομή των πόρων που ήδη υπάρχουν». 

Το μέλλον της εργασίας θα αποτελέσει μέρος της συζήτησης, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο του επόμενου SNF Conference που θα πραγματοποιηθεί στις 24 και 25 Ιουνίου 2021 και είναι αφιερωμένο στο πολύπλοκο και προκλητικό ζήτημα της Ανθρωπότητας και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το συνέδριο θα εξετάσει τη σχέση και τη δυναμική ανάμεσα στην Ανθρωπότητα και την Τεχνητή Νοημοσύνη και την ταυτόχρονη επίδρασή τους τους σε έννοιες όπως η εργασία, η παιδεία, η δικαιοσύνη, η ιστορία, ακόμα και η σοφία. Μέσα από ένα σύντομο βίντεο ο Andrew Zolli, Σύμβουλος του SNF Conference, ανέφερε τα θέματα που θα συζητηθούν στο συνέδριο, το πρόγραμμα του οποίου θα είναι διαθέσιμο σύντομα στο www.SNF.org/conference. 

Παρακολουθήστε το webcast των ΔΙΑΛΟΓΩΝ με θέμα «Το Μέλλον της Εργασίας»:

Τους ΔΙΑΛΟΓΟΥΣ επιμελείται και συντονίζει η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου.