Κατατέθηκε σήμερα στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2021 (δείτε εδώ).

Σύμφωνα με το προσχέδιο, τα δημοσιονομικά μεγέθη του έτους 2021, για το οποίο δεν θα ισχύσει ο στόχος της ενισχυμένης εποπτείας για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος Γενικής Κυβέρνησης ύψους 3,5% του ΑΕΠ, θα επηρεαστούν σημαντικά από την εξέλιξη της πανδημίας Covid-19, καθώς και από το γεγονός ότι ορισμένες από τις παρεμβάσεις λόγω Covid-19 που ξεκίνησαν το έτος 2020, όπως οι μειώσεις των φορολογικών συντελεστών σε διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες, η επιδότηση πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία και η επιδότηση για 6 μήνες των ασφαλιστικών εισφορών σε 100.000 νέες θέσεις εργασίας, θα συνεχιστούν.

Επίσης, θα ξεκινήσει η υλοποίηση νέων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης, με βασικό σκοπό την ενίσχυση των επιχειρήσεων και των εργαζό-μενων στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος έχει πληγεί σημαντικά από αυτήν. Οι κυριότερες από τις νέες αυτές παρεμβάσεις είναι η μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα και η αναστολή καταβολής της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα για το έτος 2021.

Εκτός από την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, βασικές προτεραιότητες για το έτος 2021 αποτελούν:

• η ανάπτυξη της οικονομίας μέσω της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων του Μηχανι-σμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility),
• η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων, με την αύξηση των δαπανών και των φυσικών παρα-λαβών εξοπλιστικών συστημάτων,
• η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, μέσω της αύξησης των καταβαλλόμενων επιδομάτων από τον ΟΠΕΚΑ,
• η στήριξη των παιδείας, μέσω της πρόσληψης μεγάλου αριθμού μονίμων εκπαιδευτικών,
• η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, μέσω της αύξησης των σχετικών δαπανών (οι οποίες εξαιρούνται κατά τον υπολογισμό του δημοσιονομικού απο-τελέσματος σε όρους ενισχυμένης εποπτείας),
• η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα,
• η ενίσχυση των κατοίκων των μικρών και απομακρυσμένων νησιών με την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ,
• η συνέχιση της επισκόπησης δαπανών στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, προκειμένου να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για την εφαρμογή δράσεων με προσανατολισμό στην οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση των κοινωνικών παροχών και
• η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.

Για το έτος 2021, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας, προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 1.862 εκατ. ευρώ ή 1,01% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, σε δημοσιονομική βάση το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 2.083 εκατ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ.

Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ)

Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του υποτομέα των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) για το 2020 εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει επιδείνωση, κατά 1.797 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού για το τρέχον έτος, και αναμένεται να διαμορφωθεί σε οριακό πλεόνασμα ύψους 2 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα, τα συνολικά έσοδα εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 363 εκατ. ευρώ περίπου σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού αντικατοπτρίζοντας κατά κύριο λόγο:

• τη μείωση κατά 2.074 εκατ. ευρώ των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, ως αποτέλεσμα των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας στην οικονομία και την απασχόληση,
• την αύξηση κατά 2.641 εκατ. ευρώ των εσόδων από μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό με σκοπό:

- τη χρηματοδότηση δράσεων για τη στήριξη των εργαζομένων σε κλάδους της οικονομίας που πλήττονται από τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας, όπως η κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων, των οποίων οι συμβάσεις τελούν υπό αναστολή,
- την αναπλήρωση μέρους της απώλειας εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας και
- την επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 1.400 εκατ. ευρώ για την καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων.

Αντίστοιχα, οι δαπάνες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 2.160 εκατ. ευρώ έναντι των προβλέψεων του προϋπολογισμού. Ειδικότερα:

• οι μεταβιβάσεις προς τρίτους αυξάνονται κατά 1.447 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων εκτιμώμενου ύψους 1.400 εκατ. ευρώ,
• οι κοινωνικές παροχές σε είδος (φαρμακευτική δαπάνη ΕΟΠΥΥ, δαπάνη για παρόχους υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης) αυξάνονται κατά 347 εκατ. ευρώ, απεικονίζοντας την προσπάθεια για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης για τις εν λόγω παροχές εν μέσω πανδημίας και αυξημένων μεταναστευτικών ροών και παράλληλα για την αποφυγή δημιουργίας ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων,
• οι κοινωνικές παροχές εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 388 εκατ. ευρώ, γεγο-νός που οφείλεται κατά κύριο λόγο:

- στις αυξημένες δαπάνες, κατά 610 εκατ. ευρώ περίπου, του ΟΑΕΔ κυρίως για τη στή-ριξη των ανέργων εν μέσω πανδημίας,
- στη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 214 εκατ. ευρώ περίπου, σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού.

Το 2021, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του υποτομέα των ΟΚΑ προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 1.065 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας βελτίωση, σε σχέση με την εκτίμηση έτους 2020, κατά 1.063 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν στα ίδια επίπεδα με το 2020.

Ειδικότερα, οι ασφαλιστικές εισφορές προβλέπεται ότι θα παρουσιάσουν σημαντική αύξηση κατά 1.280 εκατ. ευρώ περίπου, ενόψει της αναμενόμενης επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας και της ενίσχυσης της απασχόλησης, ενώ οι μεταβιβάσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό προβλέπονται μειωμένες κατά 1.069 εκατ. ευρώ. Η ανωτέρω μεταβολή οφείλεται κατά κύριο λόγο:

• στην αύξηση του ύψους των μεταβιβάσεων προς τον ΟΠΕΚΑ για την υλοποίηση δράσεων κοινωνικής πολιτικής μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται το Πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ» που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, αλλά και η κάλυψη της αυξημένης δαπάνης τριών βασικών κοινωνικών επιδομάτων (Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, Επίδομα Παιδιού και Επίδομα Στέγασης) για το 2021, ως αποτέλεσμα των οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας Covid-19,
• στις μειωμένες, σε σχέση με το 2020, μεταβιβάσεις προς τον ΕΟΠΥΥ και τον ΟΑΕΔ, οι οποίες καταβλήθηκαν κυρίως ως αντιστάθμισμα για την απώλεια εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές και
• στο γεγονός ότι το έτος 2020 συμπεριλαμβάνονται πιστώσεις για την επιχορήγηση του e- ΕΦΚΑ, ύψους 1.400 εκατ. ευρώ, για την εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων.

Οι δαπάνες των ΟΚΑ προβλέπεται ότι θα παρουσιάσουν μείωση κατά 1.060 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η δαπάνη για τις κοινωνικές παροχές θα είναι αυξημένη κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου, ενσωματώνοντας, μεταξύ άλλων, την αύξηση των δράσεων του ΟΠΕΚΑ ύψους 700 εκατ. ευρώ περίπου και της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 500 εκατ. ευρώ, αλλά και τη σημαντική μείωση κατά 800 εκατ. ευρώ των παροχών του ΟΑΕΔ προς τους ανέργους (που σημείωσε μεγάλη αύξηση στο 2020 λόγω της ανάγκης για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας).

Παράλληλα, προβλέπεται μείωση των μεταβιβάσεων προς τρίτους κατά 1.436 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται στην καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων κατά το έτος 2020.

Καταθέτοντας το κείμενο του Προσχεδίου, ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας και ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών κ. Θόδωρος Σκυλακάκης δήλωσαν:

«Καταθέτουμε προς συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2021, σε μια περίοδο κατά την οποία η παγκόσμια οικονομία και οι κοινωνίες συνεχίζουν να δοκιμάζονται από τη σοβαρότερη υγειονομική κρίση της τελευταίας εκατονταετίας και τη – συνεπακόλουθη – χειρότερη ετήσια παγκόσμια ύφεση από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο προϋπολογισμός του 2021 καταρτίζεται, δυστυχώς, υπό παράδοξες και εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες και υπό το καθεστώς σοβαρής αβεβαιότητας, που συνεπάγεται η ευμετάβλητη πιθανολόγηση του χρόνου λήξης της πανδημίας και επιστροφής της παγκόσμιας οικονομίας σε τροχιά κανονικότητας, σημαντικής ανάταξης και διατηρήσιμης ανάπτυξης.

Η εγγενής αυτή αβεβαιότητα και οι μεταφερόμενες οικονομικές και δημοσιονομικές συνέπειες της ύφεσης το επόμενο έτος, οδήγησαν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα στην απόφαση να ισχύσει, και το 2021, στα δημοσιονομικά των χωρών μελών της ευρωζώνης, η γενική ρήτρα διαφυγής. Απόφαση που έχει ως στόχο να προφυλαχθεί, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, από τις επιπτώσεις της πανδημίας ο παραγωγικός και κοινωνικός ιστός και να μην παρεμποδιστεί η σημαντική ανάκαμψη που σε κάθε περίπτωση προβλέπεται για το επόμενο έτος. Στο πλαίσιο της γενικής ρήτρας διαφυγής, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού, η εμπιστοσύνη που απολαμβάνει η χώρα τόσο στις αγορές όσο και μεταξύ των εταίρων και πιστωτών της. Αυτή αντανακλάται στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται σήμερα σε ιστορικά χαμηλά και είναι κατά τάξεις μεγέθους μικρότερα από αυτά με τα οποία δανειζόταν η προηγούμενη κυβέρνηση.

Επίσης πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν στον προϋπολογισμό του 2021 οι ευρωπαϊκοί πόροι που η χώρα διασφάλισε στη διαπραγμάτευση του Ιουλίου του 2020 και θα εισρεύσουν το 2021 στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης και του React EU. Οι πόροι αυτοί ενισχύουν την ανάκαμψη της χώρας προσθέτοντας δύο ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη το 2021, ανεβάζοντάς την από το 5,5% (σενάριο βάσης), στο 7,5% (τελική πρόβλεψη Προσχεδίου). Στο δυσμενές σενάριο για την εξέλιξη της πανδημίας, είτε εντός του 2020, είτε στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, η ανάπτυξη στο επόμενο έτος θα περιοριστεί, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 4,5% με 5%.

Η δυναμική ανάκαμψη η οποία προβλέπεται για το 2021 διευκολύνεται επίσης από τα μέτρα μείωσης του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους και ενθάρρυνσης της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2021. Μέτρα που αφορούν – μεταξύ άλλων – στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις μονάδες από την 1.1.2021, στην κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήματα που προέρχονται από ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα και στη δυνατότητα προσλήψεων χωρίς ασφαλιστικές εισφορές για έξι μήνες και υπό ελάχιστες γραφειοκρατικές προϋποθέσεις, που ήδη ξεκίνησε από την 1η Οκτωβρίου του 2020. Η ανάκαμψη διευκολύνεται επίσης από τα εκτεταμένα αλλά συνετά μέτρα στήριξης του 2020, που έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις και το 2021.

Στον προϋπολογισμό του 2021 διατηρείται, για λόγους ασφάλειας, το ειδικό αποθεματικό που δημιουργήθηκε το 2020 για τον Covid-19, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αντιμετώπισης αναγκών που μπορεί να δημιουργηθούν τόσο από τις υγειονομικές όσο και από τις οικονομικές πτυχές της πανδημίας τους πρώτους μήνες του 2021. Οι ανάγκες αυτές και οι συνέπειες της ύφεσης του 2020 οδηγούν σε πρόβλεψη πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 1% για το 2021, ποσοστό που συνδυάζει τη συνέχιση της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής με την αναγκαία όμως σύνεση που απαιτεί η διασφάλιση της μακροχρόνιας ισορροπίας της Ελληνικής οικονομίας. Το ποσοστό αυτό θα επιδεινωθεί και θα κινηθεί στην περιοχή του 3% στην περίπτωση του δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου.

Ο προϋπολογισμός του 2021, εκ της φύσεώς του αλλά και λόγω των υποχρεώσεων όλων των χωρών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, δεν μπορεί να περιλαμβάνει μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα. Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, για τον ταχύτατο ηλεκτρονικό εκσυγχρονισμό των κρατικών δομών και οι παράλληλες μεταρρυθμίσεις που προγραμματίζουν τα Υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας, σε συνδυασμό με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης για την ενθάρρυνση νέων επενδύσεων, που ενισχύεται σημαντικά και από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναμένεται ότι θα δημιουργήσουν μόνιμο δημοσιονομικό χώρο από το 2022 και εντεύθεν. Η δυναμική ανάκαμψη θα επιτρέψει, μετά τη λήξη της πανδημίας, να πετύχει η Ελλάδα μια σημαντική δημοσιονομική βελτίωση το 2021, και να εισέλθει στη συνέχεια, με τη βοήθεια των μεταρρυθμίσεων που υλοποιούνται, σε τροχιά εξάλειψης του επενδυτικού κενού, περιορισμού της ανεργίας και μείωσης του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους και εισόδου σε έναν ενάρετο μακροχρόνιο κύκλο υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και πράσινης οικονομικής ανάπτυξης και αυξανόμενης κοινωνικής ευημερίας».

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας για την Κατάθεση Προσχεδίου Προϋπολογισμού 2021 στη σημερινή ενημέρωση των πολιτικών συντακτών και των ανταποκριτών ξένου τύπου ανέφερε τα εξής:

«Ο Προϋπολογισμός καταρτίζεται σε περιβάλλον πρωτοφανούς αβεβαιότητας, λόγω του απροσδιόριστου χρόνου λήξης της πρωτοφανούς πανδημίας του κορονοϊού και συνεπώς της επιστροφής της παγκόσμιας οικονομίας σε τροχιά ανάταξης και διατηρήσιμης ανάπτυξης. Η ύφεση στην Ελλάδα για το σύνολο του 2020 εκτιμάται στο 8,2%, σε καλύτερο δηλαδή επίπεδο συγκριτικά με τη θερινή εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωζώνη (-8,7%). Ενώ η τελική πρόβλεψη του Προσχεδίου για το 2021 είναι για ανάπτυξη 7,5%, καθώς πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι ευρωπαϊκοί πόροι στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και του React EU.
Κατά συνέπεια, βάσει των μέσων εκτιμήσεων για το σύνολο της διετίας 2020-2021, σε μία πρωτόγνωρη συγκυρία για την Πατρίδα μας αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, το εισόδημα των Ελλήνων θα παραμείνει σχεδόν αμετάβλητο. Ήταν επόμενο της σοβαρής ύφεσης που προκάλεσε η υγειονομική κρίση, να υπάρχει επιδείνωση του ποσοστού ανεργίας φέτος όπως και δεικτών που αφορούν το πρωτογενές έλλειμμα και το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του Α.Ε.Π.. Ωστόσο η ανεργία το 2021 αναμένεται να υποχωρήσει σε επίπεδα χαμηλότερα του 2019, ενώ η γενική ρήτρα διαφυγής για τα δημοσιονομικά των κρατών-μελών της Ευρωζώνης θα ισχύσει και το επόμενο έτος. Στο παραπάνω πλαίσιο, υπογραμμίζεται η εμπιστοσύνη που απολαμβάνει η χώρα μας τόσο στις διεθνείς αγορές όσο και μεταξύ των εταίρων και πιστωτών της, γεγονός που αντανακλάται στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται σήμερα σε ιστορικά χαμηλά».