Nextdeal newsroom, 15/3/2024 - 09:43 facebook twitter linkedin Πως γιορτάζονται οι Απόκριες: Ήθη και έθιμα από όλη την Ελλάδα! Nextdeal newsroom, 15/3/2024 facebook twitter linkedin Όλη η Ελλάδα είναι μια γιορτή αυτές τις ημέρες από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο, με την καρδιά του Καρναβαλιού να χτυπά στην Πάτρα, καθώς το Πατρινό Καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη όσο και την παλιότερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα[ και μία από τις μεγαλύτερες στο κόσμο όσον αφορά τη συμμετοχή των καρναβαλιστών και την ιστορία του.Το NextDeal.gr σας ταξιδεύει στην Ηπειρο για να γνωρίσετε τις «Τζαμάλες»,στον Τύρναβο για το «Μπουρανί».στα Χανιά για την «Γκαμήλα»,στην Κέρκυρα για την «Πετεγολέτσα» ,στο Γαλαξίδι για τα Αλευρομουτζουρώματα,στη Θήβα για τον Βλάχικο Γάμο. Πατρινό Καρναβάλι Το Πατρινό Καρναβάλι ή Καρναβάλι της Πάτρας είναι σύνολο εκδηλώσεων, που περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των μικρών κ.ά.Οι εκδηλώσεις αρχίζουν περί τις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρά Δευτέρα. Κορυφώνονται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με τη νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής, και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στον μώλο της οδού Αγίου Νικολάου, στο βόρειο λιμάνι της Πάτρας. Τα άρματα του καρναβαλιού παρελαύνουν και το βράδυ της Παρασκευής πριν την παρέλαση της Κυριακής στην πλατεία Γεωργίου Α΄, σε κεντρικό σημείο που επιτρέπει την φωτογράφηση τους από το κοινό. Χαρακτηριστικές αρχές του πατρινού καρναβαλιού είναι ο αυθορμητισμός, η σάτιρα, ο αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός. Λεχαινά Ηλείας: Ο Γενιτσαρίστικος χορός Ο Γενιτσαρίστικος χορός είναι ένα από τα παλαιότερα έθιμα της Αποκριάς, στην περιοχή των Λεχαινών και χορεύεται ασταμάτητα από τα μέσα της δεκαετίας του ΄70.Οι ρίζες του φθάνουν στην αρχαιότητα, ως κατάλοιπο των Διονυσίων, αλλά αναβίωσε στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, όπου οι αγωνιστές τον χρησιμοποιούσαν για να ανταλλάσουν μεταξύ τους μηνύματα. Χορευόταν από μια ομάδα κατοίκων του χωριού, που αποτελούσαν τη Γκοτσαριά. Τις ημέρες εκείνες οι γειτονιές των χωριών και η αγορά «γέμιζαν» από τις καραμούζες και το ρυθμικό χτύπο της ταβουλόβεργας. Οι μικροί ακολουθούσαν για να μαθαίνουν και οι μεγάλοι για να απολαύσουν το χορό. Ο Γενιτσαρίστικος χορός χορεύεται από μία ομάδα χορευτών την τσετιά ή γκοτσαριά πού αποτελείται από εννέα φουστανελοφόρους χορευτές, τους Γκότσηδες, χωρισμένους ανά τριάδες. Στο κέντρο χορεύει ο γενίτσαρης, πού κρατάει ένα διπλό τσεκούρι σκεπασμένο με ένα μεταξωτό μαντήλι και δίνει στους υπόλοιπους τα παραγγέλματα του χορού. Οι Γκότσηδες κρατούν ανάποδα στα χέρια τους μασάκια, δηλαδή τις λίμες με τις οποίες οι κρεοπώλες λιμάρουν τα μαχαίρια τους. Την «τσετιά» συμπληρώνουν δύο μπούλες, άνδρες ντυμένοι γυναίκες και ο γέρος με τη γριά. Φέτος στις 26 Φεβρουαρίου στις 20:00 το βράδυ, θα γίνει στην πλατεία Αγίου Δημητρίου των Λεχαινών το αντάμωμα των Γενίτσαρων, με την συμμετοχή επτά γκοτσαριών. Ήπειρος το έθιμο της «Τζαμάλας» Κάθε πλατεία και μία μεγάλη φωτιά. Τα κλαρίνα στενάζουν γύρω από τις φλόγες που φωτίζουν τα πρόσωπα. Το κρασί και το τσίπουρο ρέουν, με αφθονία. Μικροί, μεγάλοι, μασκαρεμένοι, παραδίδονται σε ένα ξενύχτι, που κρατάει μέχρι το ξημέρωμα. Είναι μία ιεροτελεστία εξαγνισμού, που διώχνει το κακό και έρχεται από πολύ παλιά. Είναι η νύχτα της Αποκριάς στα Γιάννενα, που έχει τη δύναμη της φωτιάς, είναι το έθιμο της «Τζαμάλας», που κάθε εποχή έχει τον δικό του συμβολισμό. Η Τζαμαλα εντυπωσιαζει με την δυναμη την αντοχη και τα πορφυρα της χρωματα ετσι χεροντε οι ανθρωποι την ευνια της και γυρνουν απο φωτια σε φωτια περιπου εικοσι πεντε φωτιες μεσα στην πολυ των Ιωαννινων αναβιωνουν ενα εθυμο πολων αιωνων . Αμέσως μετά τον εσπερινό της Κυριακής της Αποκριάς ανάβουν οι φωτιές που καίνε μέχρι το πρωί της Καθαρής Δευτέρας. Κορμοί δένδρων και μεγάλα κούτσουρα, που τοποθετούνται σε κάθε πλατεία ή γειτονιά της πόλης, από τις προηγούμενες ημέρες, μέσα σε ένα μεγάλο κύκλο με ψιλή άμμο, λαμπαδιάζουν. Το γλέντι αρχίζει με χορό, κρασί και ζεστή φασολάδα. Είναι ένα ξεφάντωμα, μία φυγή από την καθημερινότητα. Πειράγματα, αστεία και ευρηματικές ατάκες, ανεβάζουν το κέφι, ενώ τα κλαρίνα δίνουν τον ρυθμό σε όσους σέρνουν το χορό της φωτιάς. Το έθιμο, αποτελεί μια ιεροτελεστία εξαγνισμού, που με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής, έχει τον δικό της συμβολισμό. Επί Τουρκοκρατίας, ο χορός γύρω από τη φωτιά, έβγαζε τον πόθο των σκλαβωμένων για τη λευτεριά. Τότε, οι Γιαννιώτες, έπαιρναν ειδική άδεια από τη διοίκηση της πόλης για την τέλεση του εθίμου. Η «Πετεγολέτσα» της Κέρκυρας Η κορφιάτικη «Πετεγολέτσα» ή πέντε γόλια ή, ως γνωστόν, κουτσομπολιά, είναι ένα μοναδικό δρώμενο της Αποκριάς στην Κέρκυρα, που αναβιώνει κάθε χρόνο την τελευταία Πέμπτη των Αποκριών. Το έθιμο είναι βγαλμένο από τη διάθεση της σάτιρας που έχουν οι Κερκυραίοι και τις ρίζες του τις συναντά κανείς πολύ βαθιά μέσα στο χρόνο. Η κορφιάτικη «Πετεγολέτσα» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα είδος θεάτρου δρόμου, με πολλά στοιχεία από την Κομέντια ντελ Άρτε. Το δρώμενο διεξάγεται πάντα σε υπαίθριο χώρο και στις «φανέστρες», τα παράθυρα δηλαδή των ιδιόμορφων κερκυραϊκών σπιτιών, όπου οι γυναίκες που είθισται να είναι ηθοποιοί, μέσα από τη σάτιρα και το κουτσομπολιό καυτηριάζουν ανθρώπους, γνωστούς και μη και διάφορες καταστάσεις που συμβαίνουν είτε στην Κέρκυρα, είτε ευρύτερα στην Ελλάδα. Στόχος είναι να βγουν όλα «τα άπλυτα» της κάθε μιας νοικοκυράς στη φόρα.Με την απαραίτητη αθυροστομία και την ντοπιολαλιά, τη διαλεκτό δηλαδή την κερκυραϊκή, διεξάγεται μία ωριαία και πολλές φορές μεγαλύτερη σε διάρκεια, παραθυρομαχία, που η φάρσα, ο σαρκασμός και η λαϊκή έμπνευση ξεπερνούν κάθε όριο, προκαλώντας ατέλειωτο γέλιο και μοναδική διάθεση στους θεατές. Το δρώμενο, πλαισιώνεται και με σατιρικά τραγούδια από ιδιόμορφες επτανησιακές καντάδες της σύγχρονης και παλιάς εποχής, ενώ οι πρόζες που γίνονται από τα παράθυρα των σπιτιών είναι ανεπανάληπτες. Θράκη Το έθιμο του «Μπέη» Έντονα σκωπτικό, με σατιρική διάθεση και θεατρικά στοιχεία, το αποκριάτικο έθιμο του «Μπέη», με ρίζες στα χρόνια της τουρκοκρατίας, διασώζεται μέχρι σήμερα σε αρκετά χωριά του βόρειου Έβρου, αναβιώνοντας μνήμες οικογενειακές και ιστορικές, μνήμες που αποτελούν ακόμη έναν συνδετικό κρίκο του παρελθόντος με το παρόν των Θρακών.Ο Μπέης είναι ένα από τα σημαντικότερα θρακιώτικα έθιμα της Αποκριάς. Ξεκίνησε σαν γονιμικό δρώμενο, που κάλυπτε όμως Εθνικές ανάγκες, για να φθάσει ως τις μέρες μας και να αναδειχθεί σε αποκριάτικη εκδήλωση, που τελείται σε όλα σχεδόν τα χωριά του βορείου Εβρου και ιδιαίτερα στα καμποχώρια του Ερυθροποτάμου και του Άρδα. Πρωταγωνιστής και υπεύθυνος του εθίμου είναι ο Μπέης, ο’ οποίος είναι και ο απόλυτος άρχοντας της ημέρας. Συνήθως καβάλα στο γάιδαρο του, ή επάνω στο δίτροχο που το σέρνουν τα παλικάρια του, μοιράζει απλόχερα ευχές αλλά και καταδικαστικές αποφάσεις. Είναι ένας καλόκαρδος και αυστηρός άρχοντας, εφευρετικός στις αποφάσεις του, ετοιμόλογος, που σατιρίζει τους πάντες και τα πάντα με ένα δικό του καυστικό και λευτερόστομο τρόπο.Η πολύβουη συντροφιά του αποτελείται από φιγούρες που δεν δένουν μεταξύ τους σήμερα, τότε όμως όλα είχαν το σκοπό τους και όλοι το ρόλο τους. Τώρα θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε σαν έναν ιδιόμορφο θίασο που ασχολείται με την κοινωνική σάτιρα. Η συντροφιά – συνοδεία του Μπέη αποτελείται από τους σωματοφύλακές του, τον δικαστή ή Κατή, τον Σεϊζη, τον κομπογιανίτη γιατρό, το γραμματέα, τον εισπράκτορα, την τσιγγάνα, τη γκαστρωμένη χωριανή, τον αρκουδιάρη με την αρκούδα του και διάφορες άλλες φιγούρες της εποχής.Με τη γκαστρωμένη χωριανή οι σκλαβωμένοι Έλληνες έβρισκαν την ευκαιρία να φωνάξουν «Άντε και καλή λευτεριά…» εννοώντας μαζί με την λευτεριά της γκαστρωμένης και τη λευτεριά της πατρίδας. Την ημέρα τέλεσης του εθίμου, όλα τα σπίτια είναι ιδιαίτερα ευπρεπισμένα για να υποδεχθούν τον Μπέη. Η συντροφιά ξεκινά νωρίς το πρωί για να επισκεφθεί όλες τις γειτονιές. Στην πορεία τους ελέγχουν τα νοικοκυριά, δίνουν τις απαιτούμενες συμβουλές σε ‘ύφος σκωπτικό, ευχές για μια καλή σοδιά και δέχονται κεράσματα. Αν κάποιος περαστικός τολμήσει να πειράξει την συντροφιά του Μπέη, συλλαμβάνεται και του υποβάλλεται η ποινή του καλυβώματος. Το απόγευμα αυτή η ιδιόμορφη παρέα, συνοδευόμενη από πλήθος κόσμου, καταλήγει στην πλατεία του χωριού. Το έθιμο των «φανών» στην Κοζάνη Το χαρακτηριστικό της κοζανίτικης αποκριάς είναι οι Φανοί. Είναι φωτιές που ανάβουν στις γειτονιές της πόλης και γύρω τους, στήνεται ένα γλέντι με χορό και προπαντός, τραγούδι. Οι Φανοί της Κοζάνης στηρίζονται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων της, οι οποίοι τους ετοιμάζουν και πρωτοστατούν στο γλέντι με τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια ή τα λεγόμενα «ξινέτροπα» ή τα «σκωπτικά», φυσικά, υπό τους ήχους των πνευστών και των χάλκινων. Οι Φανοί, σε όλη την πόλη, ανάβουν κατά τις 8 το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς, κι αμέσως, οι άνθρωποι της γειτονιάς ξεκινούν το τραγούδι και το χορό γύρω τους. Το κέφι αρχίζει να ανεβαίνει, το κρασί ρέει άφθονο, οι παραδοσιακές κοζανίτικες πίτες, τα γνωστά «κιχί», κυκλοφορούν παντού και ο κύκλος γύρω απ’ το βωμό μεγαλώνει. Στην αρχή, λέγονται τραγούδια της αγάπης και του έρωτα, και ορισμένα εμπνευσμένα από τα κατορθώματα των κλεφτών κατά την Επανάσταση. Τα πιο τολμηρά λέγονται στη συνέχεια, είναι σκωπτικά και διακωμωδούν άνδρες και γυναίκες. Υπάρχουν όμως, και κάποια που είναι μόνο για μεγάλους, τα λεγόμενα «ξινέντροπα», όπως τα λένε στην Κοζάνη. Είναι πολύ αθυρόστομα και τραγουδιούνται αργά το βράδυ, «τις ώρες δηλαδή, που τα παλιά τα χρόνια, οι γυναίκες με τα παιδιά επέστρεφαν στα σπίτια τους». Αυτή είναι η πιο δυνατή στιγμή σε όλη την διάρκεια των αποκριάτικων εκδηλώσεων στην Κοζάνη. Στο τραγούδι των Φανών, κυρίαρχος είναι ο ρόλος του κορυφαίου τραγουδιστή, ο οποίος τραγουδά συγκεκριμένα τραγούδια που λέγονται μόνο στο εορταστικό δωδεκαήμερο και την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς. Οι παρευρισκόμενοι σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από τη φωτιά και τον κορυφαίο τραγουδιστή και με ρυθμό, επαναλαμβάνουν τα λόγια του υπό το χτύπημα των χεριών τους. Την Κυριακή της Αποκριάς, το μεσημέρι, γίνεται η παρέλαση των αρμάτων που έχουν ετοιμάσει οι άνθρωποι των Φανών με έντονα στοιχεία κοινωνικής και πολιτικής σάτιρας. Το έθιμο επιβάλλει ο δήμαρχος να δίνει το έναυσμα της γιορτής με το άναμμα του Φανού στην κεντρική πλατεία και στην συνέχεια, ο ίδιος, υπό τους ήχους των πνευστών και χάλκινων, θα χορέψει τον πιο γνωστό αποκριάτικο σκοπό της περιοχής, το περίφημο «έντεκα». Οι «μπουμπούνες» της Καστοριάς Είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις πλατείες της πόλης. Την Κυριακή της μεγάλης Αποκριάς, μικροί και μεγάλοι συγκεντρώνονται στην γειτονιά τους και ανάβουν την φωτιά ενώ, ορχήστρες με πνευστά και χάλκινα παίζουν τοπικούς σκοπούς. Τα κεράσματα που έχουν ετοιμάσει οι άνθρωποι της γειτονιάς και το κόκκινο κρασί «δίνουν και παίρνουν», με το γλέντι να διαρκεί έως τα ξημερώματα. Οι μεγαλύτερες «μπουμπούνες» είναι της μεσαιωνικής πλατείας Ντουλτσό, της γειτονιάς του Απόζαρι, της πλατείας Ομονοίας και της γειτονιάς του παλαιού Νοσοκομείου. Πρόκειται για προχριστιανικό έθιμο, που επέζησε έως τις μέρες μας. Χανιά, «Καμήλα» βγαίνει στο χωριό Ένα έθιμο, που έρχεται από τα βάθη των αιώνων, είναι αυτό της καμήλας που αναβιώνει κάθε Καθαρή Δευτέρα, στο χωριό Κάινα του Δήμου Αποκορώνου.Στην αναβίωση του εθίμου συμμετέχουν οι κάτοικοι του χωριού που αρχίζουν από νωρίς το πρωί τις ετοιμασίες για την κατασκευή της καμήλας αλλά και του μουτζουρώματος. Τα παιδιά μαζεύονται σ’ένα σπίτι και βοηθούν το ένα το άλλο για να φτιάξουν τις πρωτότυπες στολές. Οι ενήλικοι κάτοικοι που συμμετέχουν στην κατασκευή της καμήλας, μαζεύουν τα απαραίτητα υλικά από την προηγούμενη μέρα. Γύρω στις 10 το πρωί, μαζεύονται σε ένα ανοιχτό χώρο για να την κατασκευάσουν. Η Καμήλα είναι ένα Διονυσιακό έθιμο και πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Κατασκευάζεται από μια ξύλινη σκάλα, δύο κοφίνια που αποτελούν τις δύο καμπούρες της καμήλας, μία παλέτσα (είδος νάιλον πανιού που χρησιμοποιείται για τη συλλογή του ελαιοκάρπου) και το σκελετό του κεφαλιού ενός γαϊδάρου. Όταν όλα ετοιμαστούν, η καμήλα ξεκινάει τη βόλτα της, σε κάθε σημείο του χωριού, για να καταλήξει στην κεντρική πλατεία.Πολλοί ντόπιοι ντύνονται με πρωτότυπες αυτοσχέδιες στολές ακολουθώντας την πορεία της. Οι μεταμφιεσμένοι έχουν κρεμασμένα επάνω τους, κυρίως λέρια προβάτων και προβιές ζώων. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το βράδυ, με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών κρητικών οργάνων. Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι Όταν ανοίξει το Τριώδιο, όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του Γαλαξιδίου, κυκλοφορούν μεταμφιεσμένοι με αποκριάτικα κοστούμια στους δρόμους και στα καταστήματα. Ένα από τα καθιερωμένα έθιμα της πόλης είναι την Καθαρή Δευτέρα, το άναμμα φωτιών σε πλατείες και δρόμους, με μουσική, φαγητό, χορό και γλέντι. Στο Γαλαξίδι, την Καθαρή Δευτέρα, δεν παίζουν με σερπαντίνες και χαρτοπόλεμο, αλλά παίζουν «αλευροπόλεμο» με βασικό υλικό το αλεύρι. Αυτό το έθιμο διατηρείται από το 1801. Εκείνα τα χρόνια, παρόλο που το Γαλαξίδι τελούσε υπό τουρκική κατοχή, όλοι οι κάτοικοι περίμεναν τις Απόκριες για να διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους. Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους άνδρες. Φορούσαν μάσκες ή απλά έβαφαν τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και ή ώχρα. Στο μουντζούρωμα συμμετέχουν όλοι, ανεξαιρέτως ηλικίας. Το Καρναβάλι στο Γαλαξίδι είναι γεμάτο χρώμα και ζωντάνια και οι κάτοικοι διατηρούν τα έθιμα και τις παραδόσεις τους με σεβασμό και αγάπη. Βλάχικος Γάμος στη Θήβα Κάθε Καθαρή Δευτέρα γίνεται αναπαράσταση του Βλάχικου Γάμου. Είναι ένα έθιμο που φθάνει στις ημέρες μας περίπου από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, (οι τσοπάνηδες) από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα. Το θέαμα είναι έξοχο, η γαμήλια πομπή πολύχρωμη, η μουσική που τη συνοδεύει (πίπιζες, νταούλια κ.ά.) εξαιρετικά ζωντανή. Το γαϊτανάκι της Λιβαδειάς Το γαϊτανάκι αποτελεί παράδοση για την πόλη της Λιβαδειάς και γιορτάζεται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. Οι κάτοικοι της πόλης προετοιμάζουν το γαϊτανάκι, φτιάχνοντας άρματα. Την Κυριακή της Αποκριάς, μασκαράδες παρελαύνουν προς την κεντρική πλατεία όπου πλέκονται τα γαϊτανάκια, και παρουσιάζονται αποκριάτικα σκετς, τραγούδια και παντομίμες από τους μασκαράδες. Στη συνέχεια ακολουθεί γλέντι με λαϊκά τραγούδια και χορούς. Ο χορός της «γκαμήλας» στη Λαμία Η στολισμένη με επιμέλεια «γκαμήλα» δίνει τον τόνο στο καρναβάλι της Λαμίας. Κατασκευασμένη με διάφορα υλικά αλλά στολισμένη με υφαντά την κουβαλούν δυο άνθρωποι που εναλλάσσονται συνεχώς. Ξεκινά από την αρχαιότερη συνοικία της πόλης τους Αγίους Θεοδώρους όπου προετοιμάζεται με επιμέλεια και το τριήμερο τη Αποκριάς δίνει το δικό της τόνο στους δρόμους και το εμπορικό κέντρο της Λαμίας ακολουθούμενη από μουσικές και χορούς. Την Κυριακή της Αποκριάς, προηγείται της παρέλασης αρμάτων στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Επιστρέφει την Καθαρή Δευτέρα στα Κούλουμα της συνοικίας των Αγίων Θεοδώρων, όπου μετά τον παραδοσιακό της χορό καταλήγει ο «πρωτοχορευτής» με ιδιαίτερο τρόπο να την? «θυσιάσει» κλείνοντας με αυτό τον τρόπο τον αποκριάτικο κύκλο της. Ζάκυνθος, ο παραμυθένιος «βενετσιάνικος γάμος στο Τζάντε» Ένας παραμυθένιος γάμος, με ρίζες στα βάθη της ενετοκρατίας στα Ιόνια νησιά, αναβιώνει κάθε χρόνο στην Ζάκυνθο, την περίοδο των αποκριών και δεν είναι άλλος από το περίφημο πλέον «βενετσιάνικο γάμο στο Τζάντε». Από το 2004 έως και σήμερα, ο «βενετσιάνικος γάμος στο Τζάντε», αποτελεί για την Ζάκυνθο, ένα αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού της αλλά και το μεγαλύτερο δρώμενο του καρναβαλιού. Εκατοντάδες Ζακυνθινοί, κάθε χρόνο, φορούν τις πανέμορφες αρχοντικές φορεσιές των «κόντηδων», του 16ου αιώνα και αποτυπώνουν με μοναδικό τρόπο, τον τότε μεγαλοπρεπές γάμο. Το δρώμενο, μας μεταφέρει πίσω στον 16ο αιώνα, όπου οι ευγενείς του «τζάντε» με τις πανάκριβες φορεσιές τους και τα εντυπωσιακά κοστούμια τους, έδειχναν τον πλούτο τους στους απλούς πολίτες μέσα από τους γάμους που πραγματοποιούσαν οι αρχοντικές οικογένειες του νησιού. Η προετοιμασία για έναν τέτοιο γάμο άρχιζε πολύ καιρό πριν, καθώς η νύφη και οι υπόλοιπες γυναίκες που ήταν καλεσμένες στο γάμο, έπρεπε να αρχίσουν να ράβουν, τα εντυπωσιακά τους φορέματα ώστε να είναι έτοιμες και να κάνουν πρόβες πολύ πριν το γάμο. Το «μπουρανί» του Τυρνάβου Η Αποκριά στο νομό της Λάρισας, έχει ένα σημείο αναφοράς κι αυτό είναι το Τυρναβίτικο καρναβάλι, που κάθε χρόνο κορυφώνεται με το «μπουρανί» της Καθαράς Δευτέρας. Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση των αποκριάτικων εκδηλώσεων στον Τύρναβο χρονολογούνται γύρω στο 1898. Για την προέλευση του, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη εκδοχή αναφέρει πως το έθιμο έχει βαθιές ρίζες στις Διονύσιες τελετές, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια. Η δεύτερη ότι προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στον Τύρναβο γύρω στο 1770, λίγο πριν τα Ορλωφικά. Η Αποκριά εορτάζεται με έναν πρωτότυπο αλλά και τολμηρό τρόπο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το έθιμο είχε απαγορευθεί πολλές φορές, για να καθιερωθεί το 1980. Το «Μπουρανί», είναι ένα αποκριάτικο φαλλικό δρώμενο. Οι κάτοικοι του Τυρνάβου γιορτάζουν κάθε χρόνο τη γονιμότητα της γης, υμνούν τη φύση και την ευχαριστούν για τους καρπούς της. Στην ιστορική παράδοση στο έθιμο συμμετείχαν μόνο άνδρες. Οι κάτοικοι της πόλης του Τυρνάβου την Καθαρά Δευτέρα πήγαιναν στου Προφήτη Ηλία μεταμφιεσμένοι. Φτάνοντας στον Προφήτη Ηλία, οι κάτοικοι έστρωναν διάφορα φαγητά και γέμιζαν με κρασί μια μεγάλη φιάλη σε σχήμα φαλλού. Παράλληλα ετοίμαζαν το «μπουρανί» που έχει τουρκική προέλευση. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του χυλού είναι σπανάκι, τσουκνίδα, αλεύρι, λίγο ξύδι και καθόλου λάδι. Το γλέντι ξεκινούσε με τους άντρες να κρατούν στα χέρια τους φαλλούς από πηλό ή ξύλο, το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο. Από την δεκαετία του 1970 σταμάτησε το «μπουρανί» να είναι έθιμο των ανδρών μόνο. Πολλές γυναίκες άρχισαν να συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα τελετουργικά μέχρι και τις μέρες μας. Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις στον Τύρναβο με αποκορύφωμα το «μπουρανί», είναι μια ολόκληρη τελετουργία και διαρκούν ένα μήνα. Ντόπιοι και επισκέπτες γίνονται ένα, με φανταχτερές στολές, κέφι, μουσική και άφθονο κρασί, τσίπουρο και φυσικά? χορό. Ρόδος,τα «μουζώματα» στον Αρχάγγελο Ξεχωριστός και πιο εντυπωσιακός είναι ο εορτασμός των Αποκριών στο χωριό Αρχάγγελος της Ρόδου, ένα χωριό που κρατά τις παραδόσεις και τα έθιμα από τους περασμένους αιώνες, από γενιά σε γενιά. Το αποκορύφωμα του εορτασμού είναι το σκηνικό της Καθαρής Δευτέρας όπου επικρατούν τα «μουζώματα» και τα «αλευρώματα», παράλληλα με το γλέντι, τις μεταμφιέσεις και την σάτυρα. Όλοι οι κάτοικοι του χωριού και οι επισκέπτες είναι υποχρεωτικό να βάψουν μαύρα τα πρόσωπα τους και να κυκλοφορούν έτσι, όλη την διάρκεια της Καθαρής Δευτέρας. Όσοι δεν το κάνουν μόνοι τους υποχρεώνονται να το κάνουν, έστω και με το ζόρι ενώ, την ίδια τύχη έχουν και οι επισκέπτες του χωριού. Μέρος του εορτασμού είναι και τα «αλευρώματα» στα οποία επιδίδονται μεγάλοι και μικροί κάνοντας ακόμα πιο ξεχωριστό τον εορτασμό της Καθαρής Δευτέρας στο συγκεκριμένο χωριό. “Του Κουτρούλη ο γάμος” – Μεθώνη Η φράση «του Κουτρούλη ο γάμος» έχει μείνει παροιμιώδης στην ελληνική λαϊκή παράδοση και χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια εύθυμη κοινωνική συγκέντρωση, η οποία χαρακτηρίζεται από κωμικά και ευτράπελα γεγονότα. Λίγοι γνωρίζουν ότι αυτός ο Κουτρούλης ήταν πράγματι υπαρκτό πρόσωπο στη Μεθώνη, και πέρασε πολλά δεινά, μέχρι να καταφέρει να συνάψει τον γάμο που επιθυμούσε. Έτσι, σε νεώτερους χρόνους έχει καθιερωθεί, την περίοδο της Αποκριάς, η αναβίωση του περίφημου γάμου του Κουτρούλη στην πλατεία της παραλίας, με γλέντια και δρώμενα που διαρκούν τρεις μέρες. Μεθώνη,του Κουτρούλη ο γάμος Στη Μεθώνη η Αποκριά είναι συνώνυμη με τον περίφημο «γάμο του Κουτρούλη», έθιμο που στηρίζεται σε αληθινό περιστατικό. Ο κυρ Ιωάννης Κουτρούλης ήταν καβαλάριος από τη Μεθώνη, ο οποίος είχε συνάψει δεσμό με μία γυναίκα παντρεμένη, καθώς η Εκκλησία δεν δεχόταν να της δώσει διαζύγιο από τον άντρα της. Ο δεσμός τους κράτησε 17 χρόνια και στιγματίστηκε από πολλά άσχημα σχόλια και πολεμική εναντίον του ζευγαριού, καθώς στην κοινωνία του 14ου αιώνα αυτό που έκαναν φάνταζε όχι μόνο παράνομο, αλλά και σκανδαλώδες. Τελικά το 1394 η γυναίκα κατάφερε να πάρει την πράξη διαζυγίου της από τον Επίσκοπο Μεθώνης, κι έτσι της επετράπη να παντρευτεί τον Κουτρούλη. Ο γάμος, όπως ήταν αναμενόμενο, ήταν ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, τόσο λόγω της χρόνιας ταλαιπωρίας του ζευγαριού, όσο και επειδή την περιπέτεια της σχέσης τους την είχε παρακολουθήσει όλη η τοπική κοινωνία. Έτσι, εορτάστηκε πανηγυρικά και λέγεται ότι διήρκεσε αρκετές μέρες. Από την περίοδο της Κατοχής και μετά, όταν οι ντόπιοι καθιέρωσαν να εορτάζουν την Αποκριά και τα Κούλουμα, στα έθιμα προστέθηκε και η αναβίωση του γάμου του Κουτρούλη, που λαμβάνει χώρα την Καθαρά Δευτέρα στη 1 το μεσημέρι, στην πλατεία της παραλίας. Η παρωδία αυτή γάμου συνοδεύεται από πολλή σάτιρα και διάφορα ευτράπελα γεγονότα που προκαλούν γέλιο. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν από το βράδυ του Σαββάτου, με το προγαμιαίο γλέντι, το οποίο κρατάει μέχρι το πρωί. Φαγητό, χορός και πολλές εκπλήξεις που ετοιμάζουν οι φίλοι στο ζευγάρι σημαδεύουν αυτή τη βραδιά. Την Κυριακή, στις 6 το απόγευμα, λαμβάνει χώρα το ράντισμα των προικιών και του νυφικού κρεβατιού, ενώ στη συνέχεια όλοι συγκεντρώνονται στον πεζόδρομο, όπου προσφέρονται γουρουνόπουλο, καψάλες και κρασί. Η Καθαρά Δευτέρα είναι η ημέρα του γάμου, την οποία προλογίζει παρέλαση αρμάτων. Μετά το γάμο, στους παρευρισκόμενους προσφέρονται νηστίσιμα εδέσματα και κρασί και το γλέντι συνεχίζεται. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος: Αποκριάτικα ήθη κι έθιμα στη Δυτική Φθιώτιδα Στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία Αποκριές ονομάζονται οι τρεις τελευταίες εβδομάδες πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή. Η περίοδος αυτή χρονικά συμπίπτει με... Ηλίας Προβόπουλος, 13/03/2024 - 10:14 13/3/2024
«Μονόγραμμα»: Ο σπουδαίος χαράκτης «Α. Τάσσος» (βίντεο ΕΡΤ2) Μία εξαιρετική εκπομπή για τον σπουδαίο χαράκτη Τάσσο παραγωγής 1985 παρακολουθήσαμε σε επανάληψη στην εκπομπή «Μονόγραμμα», από την ΕΡΤ2 και... Nextdeal newsroom, 14/03/2024 - 13:10 14/3/2024