Στο πλαίσιο της τακτικής πληροφόρησής σας για τις εξελίξεις στο πεδίο της βιωσιμότητας, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τις θέσεις που πρόσφατα υπέβαλε η Insurance Europe στη διαβούλευση της ΕΙΟΡΑ που εγκαινίασε τον Δεκέμβριο του 2023 σχετικά με τους ισχυρισμούς βιωσιμότητας και το greenwashing.

Α. Διαβούλευση EIOΡΑ

Πιο αναλυτικά, στις 12 Δεκεμβρίου 2023, η ΕΙΟΡΑ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο Γνώμης της (Opinion EIOPA-BoS-23/450 / 17.11.2023) αναφορικά με τους ισχυρισμούς βιωσιμότητας που διατυπώνει μια ασφαλιστική οντότητα (green claims) και την περιστολή φαινομένων greenwashing (εδώ). Τα ενδιαφερόμενα μέρη είχαν προθεσμία μέχρι τις 12.3.2024 να υποβάλουν τα σχόλιά τους.

Οι ευρωπαίοι ασφαλισμένοι σήμερα ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο να τοποθετούν τα χρήματά τους με βιώσιμο τρόπο. Σύμφωνα με την έρευνα Eurobarometer της EIOPA για το 2023, το 32% των καταναλωτών της ΕΕ έχει ακούσει για βιώσιμα ασφαλιστικά ή συνταξιοδοτικά προϊόντα, το 13% έχει ήδη αγοράσει τέτοια προϊόντα, ενώ το 13% σκέφτεται να τα αγοράσει. Το 27% των καταναλωτών, παρ’ ότι δεν γνωρίζει για βιώσιμα ασφαλιστικά ή συνταξιοδοτικά προϊόντα, θα ενδιαφερόταν να μάθει περισσότερα για αυτά.

Κατά συνέπεια, ασφαλιστικές επιχειρήσεις και πάροχοι συντάξεων, ανταποκρινόμενοι στο ενδιαφέρον των καταναλωτών, σχεδιάζουν πλέον πιο συστηματικά προϊόντα με βιώσιμα χαρακτηριστικά και προσαρμόζουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα προκειμένου να είναι πιο βιώσιμα. Παρά το γεγονός ότι αυτό συμβάλλει στη μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη οικονομία, ταυτόχρονα δημιουργεί προκλήσεις, όταν οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν παραπλανητικά το προφίλ τους ως βιώσιμο ή ότι τα προϊόντα τους είναι βιώσιμα προβάλλοντας αναληθείς ισχυρισμούς βιωσιμότητας. Υπό το πρίσμα της παραπάνω διαπίστωσης, η ΕΙΟΡΑ στην έκθεσή της Consumer Trends Report του 2022, τόνισε τη σημασία τεκμηρίωσης των ισχυρισμών βιωσιμότητας που διατυπώνονται από τις επιχειρήσεις.

Έτσι, το σχέδιο Γνώμης της ΕΙΟΡΑ εξετάζει σύνολο αρχών, οι οποίες στοχεύουν να συμβάλουν σε μια πιο αποτελεσματική και εναρμονισμένη εποπτεία των ισχυρισμών βιωσιμότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη, με απώτερο σκοπό τον περιορισμό του κινδύνου greenwashing στους τομείς των ασφαλίσεων και των επαγγελματικών συντάξεων. Το προς διαβούλευση κείμενο εισάγει τέσσερις (4) αρχές που πρέπει, κατά την οπτική της Αρχής, να τηρούνται όταν οι πάροχοι διατυπώνουν ισχυρισμούς βιωσιμότητας.

Προκειμένου μάλιστα να καταστήσει κατανοητές τις προωθούμενες αρχές και κυρίως να δείξει πώς μπορεί στην πράξη να λάβει χώρα ένα περιστατικό greenwashing, η EIOPA συγκέντρωσε παραδείγματα καλών και κακών πρακτικών για κάθε αρχή.

1η Αρχή: Οι ισχυρισμοί βιωσιμότητας που διατυπώνονται από έναν πάροχο πρέπει να είναι ακριβείς και συνεπείς με το συνολικό προφίλ και το επιχειρηματικό μοντέλο του ή και το προφίλ των προϊόντων του, ακόμη και στο πλαίσιο συμμόρφωσης των εταιριών με τις απαιτήσεις POG. 1

2η Αρχή: Οι ισχυρισμοί βιωσιμότητας θα πρέπει να διατηρούνται επικαιροποιημένοι και τυχόν αλλαγές θα πρέπει να γνωστοποιούνται έγκαιρα και με σαφή αιτιολογία (βλ. σελ. 13-14 για καλές και κακές πρακτικές σχετικές με την 1η και 2η Αρχή). 2

3η Αρχή: Οι ισχυρισμοί βιωσιμότητας πρέπει να τεκμηριώνονται με σαφή αιτιολογία και στοιχεία (βλ. σελ. 15-16 για τις καλές και κακές πρακτικές σχετικές με την 3η Αρχή)3.

4η Αρχή: Οι ισχυρισμοί βιωσιμότητας και τα στοιχεία τεκμηρίωσής τους θα πρέπει να είναι προσβάσιμα από τα ενδιαφερόμενα μέρη4 (βλ. σελ. 17-18 για καλές και κακές πρακτικές σχετικές με την 4η Αρχή).

Η ΕΙΟΡΑ επιχειρεί, για τις ανάγκες της ανάλυσης, να προσεγγίσει την έννοια των ισχυρισμών βιωσιμότητας.

Ισχυρισμός βιωσιμότητας είναι κάθε ισχυρισμός που σχετίζεται με το προφίλ βιωσιμότητας της ίδιας της οντότητας ή των προϊόντων που αυτή προσφέρει. Οι ισχυρισμοί βιωσιμότητας καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δηλώσεων, επικοινωνιών ή ενεργειών που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένων και των γνωστοποιήσεων που απορρέουν από κανονιστικές υποχρεώσεις της οντότητας (π.χ. SFDR, Κανονισμός Ταξινομίας). Επιπλέον, καλύπτουν και λοιπές μη κανονιστικής φύσης γνωστοποιήσεις, όπως αυτές που γίνονται μέσω μάρκετινγκ ή στις ιστοσελίδες, διαφημιστικά φυλλάδια, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολιτικές, εικόνες, στρατηγικές, σήματα (labels), πιστοποιητικά, βαθμολογίες, ονόματα προϊόντων κα.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους ένας ισχυρισμός βιωσιμότητας μπορεί να είναι παραπλανητικός και, επομένως, να στοιχειοθετεί greenwashing.

Ο όρος «παραπλανητικός» θα πρέπει, κατά την ΕΙΟΡΑ, να εκληφθεί ως όρος-ομπρέλα, ο οποίος καλύπτει εκτενή κατάλογο θεμάτων, περιλαμβάνοντας ενδεικτικά περιπτώσεις, όπως επιλεκτική ενημέρωση, παραλείψεις ή ελλείψεις στην ενημέρωση, ασάφειες ή έλλειψη σαφήνειας, ασυνέπεια, παραπλανητικές εικόνες ή ήχοι, μη επικαιροποιημένες πληροφορίες, παραπλανητική ορολογία που σχετίζεται με τη βιωσιμότητα, ψέματα.

Β. Θέσεις Insurance Europe

Η Insurance Europe μαζί με το Forum CRO (Chief Risk Officers) συμμετείχαν στη διαβούλευση της EIOPA, υποβάλλοντας σχόλια επί του σχεδίου Γνώμης (εδώ). Στην απάντησή τους, οι δύο φορείς τονίζουν την ανάγκη να διασφαλιστεί συνέπεια με την υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ.

Ως κυριότερα σημεία της απάντησης, αναφέρονται τα εξής:

• Η ανάγκη για συντονισμένη προσέγγιση μεταξύ EIOPA και ESMA, ιδίως όσον αφορά στην ονομασία των προϊόντων, δεδομένου ότι τα IBIPs προϊόντα περιέχουν τόσο το στοιχείο της ασφάλισης, όσο και της επένδυσης.
• Οι ισχύουσες απαιτήσεις POG και η αξιολόγηση καταλληλότητας, στο βαθμό που αποτελούν διαδικασίες υποκείμενες στην οδηγία IDD, δεν θα πρέπει να ενταχθούν στο πεδίο των αρχών που προτείνει η EIOPA, καθώς δεν πρέπει να συγχέονται με τους ισχυρισμούς βιωσιμότητας που προβάλλονται στο πλαίσιο της εμπορικής συναλλαγής της ασφαλιστικής επιχείρησης με τους πελάτες της.
• Η Γνώμη της EIOPA θα πρέπει να επικεντρωθεί σε αφηρημένες αρχές κατά τρόπο ώστε να μπορούν στη συνέχεια να εφαρμοστούν σε μεμονωμένες περιπτώσεις από τις εκάστοτε αρμόδιες αρχές.
• Ένας παραπλανητικός ισχυρισμός θα πρέπει να εξετάζεται μόνο σε επίπεδο εμπορικής σχέσης, με άλλα λόγια θα πρέπει να χαρακτηρίζεται ως παραπλανητικός μόνο εάν έχει χρησιμοποιηθεί κατά την πώληση ή ως μέσο για την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.
• Η περιορισμένη διαθεσιμότητα δεδομένων που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα είναι στην πράξη ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην προσφορά προϊόντων με ισχυρούς περιβαλλοντικούς στόχους. Παρ’ ότι οι ασφαλιστές συμφωνούν ότι η σαφήνεια και η απλούστευση των πληροφοριών είναι ζωτικής σημασίας για τους πελάτες, την ίδια στιγμή όμως υπόκεινται σε νομικές υποχρεώσεις που οδηγούν στη χρήση ενός ειδικού λεξιλογίου, με το οποίο δεν είναι εξοικειωμένοι πολλοί ασφαλισμένοι.

1 Για παράδειγμα, μια επιχείρηση, της οποίας σημαντικό μέρος του χαρτοφυλακίου της επενδύει σε ορυκτά καύσιμα, ισχυρίζεται ότι κατέχει ηγετική θέση στις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επιχείρηση προσδιορίζει, στο πλαίσιο των απαιτήσεων POG, για συγκεκριμένο ασφαλιστήριο συμβόλαιο ζωής αγορά-στόχο με καθορισμένους στόχους βιωσιμότητας που σχετίζονται με το κλίμα, ωστόσο δεν διεξάγει τις κατάλληλες ποιοτικές δοκιμές και ανάλυση σεναρίων για να επαληθεύσει, εάν οι επενδυτικές επιλογές που έχουν επιλεγεί για το προϊόν ευθυγραμμίζονται με τους εν λόγω στόχους βιωσιμότητας.

2 Για παράδειγμα, εάν μια επιχείρηση ισχυρίζεται ότι είναι βιώσιμη επειδή προσχώρησε σε ορισμένες ενώσεις ή/και έχει προβεί σε δεσμεύσεις αειφορίας, θα πρέπει να διασφαλίζει ότι τέτοιοι ισχυρισμοί παραμένουν ενημερωμένοι, δηλ εάν αποχωρήσει από αυτές τις ενώσεις ή εάν σχεδιάζει να επιτύχει τις δεσμεύσεις της με διαφορετικά μέσα, θα πρέπει να το κοινοποιεί ξεκάθαρα. Για τις υποκείμενες στην SFDR οντότητες, θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι γνωστοποιήσεις σύμφωνα με τους κανόνες SFDR σε επίπεδο οντότητας και σε επίπεδο προϊόντος διατηρούνται ενημερωμένες, και ότι όταν αυτές τροποποιούνται, μια σαφής εξήγηση θα πρέπει να δημοσιεύεται στον ιστότοπό τους.

3 Όπου οι ισχυρισμοί βιωσιμότητας σχετίζονται με μακροπρόθεσμους στόχους βιωσιμότητας, όπως για παράδειγμα Net- Zero δεσμεύσεις, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς τους με αξιόπιστα σχέδια, ενδιάμεσους στόχους και συνεχείς αναφορές σχετικά με την πορεία υλοποίησης των σχεδίων τους. Τα εν λόγω σχέδια και στόχους θα πρέπει να ενσωματώνονται στα έγγραφα στρατηγικής της επιχείρησης και όχι απλά να υπάρχουν ως αυτοτελή έγγραφα. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, στον ιστότοπό τους ο παρόχος θα πρέπει να εξηγήσει με σαφήνεια πώς αυτά τα έγγραφα σχετίζονται μεταξύ τους.

4 Για παράδειγμα, μια επιχείρηση να αποφεύγει την πολύ τεχνική ορολογία και να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν πιο σαφείς εξηγήσεις και κατανοητή γλώσσα.

Διαβάστε ΕΔΩ όλη την εγκύκλιο