Προδικαστικές διαδικασίες εναντίον της Ελλάδας για παραβάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας στους τομείς των ασφαλειών, των προσωπικών δεδομένων, του περιβάλλοντος, της ενέργειας, του ανταγωνισμού και της μετανάστευσης ενεργοποίησε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε:

Ασφάλιση αυτοκινήτων: Η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα σχετικά με διάταξη του ελληνικού νόμου για την ασφάλιση αυτοκινήτων. Η Επιτροπή, έπειτα από τη διενέργεια αξιολόγησης, εκτιμά ότι οι ισχύουσες εθνικές διατάξεις καθιστούν δυνατή την άρνηση της αποζημίωσης προσώπων τα οποία είναι ασφαλισμένοι, νόμιμοι εκπρόσωποι του νομικού προσώπου που έχει στην κατοχή του το όχημα ή σύζυγοι των κατόχων ασφαλιστήριων συμβολαίων και των συγγενών τους. Η σχετική διάταξη της ελληνικής νομοθεσίας —η οποία δεν επιτρέπει, σε περίπτωση ατυχήματος, ιδιοκτήτης οχήματος να λάβει αποζημίωση, ακόμα και αν ο ιδιοκτήτης δεν είναι ο οδηγός— αντιβαίνει στο ενωσιακό δίκαιο σχετικά με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων [οδηγία της ΕΕ για την ασφάλιση αυτοκινήτων (οδηγία 2009/103/ΕΚ)]. Η διάταξη αυτή ερμηνεύεται από το Δικαστήριο στις αποφάσεις που εξέδωσε για τις υποθέσεις C-537/03, C-442/10 και C-503/16. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καλεί τις ελληνικές αρχές να διευκρινίσουν τα εθνικά τους μέτρα για την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας στην Ελλάδα. Εάν η Ελλάδα δεν λάβει μέτρα εντός των επόμενων δύο μηνών, η Επιτροπή μπορεί να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Προστασία δεδομένων: Η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένες γνώμες στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Ισπανία, τις Κάτω Χώρες, την Κύπρο, τη Λετονία και τη Σλοβενία, επειδή δεν μετέφεραν την οδηγία για την προστασία των δεδομένων στο πλαίσιο της επιβολής του νόμου [οδηγία (ΕΕ) 2016/680], καθώς και αιτιολογημένες γνώμες στην Πορτογαλία και την Τσεχία, καλώντας τες να ολοκληρώσουν τη μεταφορά της εν λόγω οδηγίας. Τα κράτη μέλη όφειλαν να είχαν μεταφέρει την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 6 Μαΐου 2018. Η οδηγία προστατεύει το θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών στην προστασία των δεδομένων, όταν οι αρχές επιβολής της ποινικής νομοθεσίας χρησιμοποιούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για σκοπούς επιβολής του νόμου. Οι ενωσιακοί κανόνες εξασφαλίζουν ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των θυμάτων, των μαρτύρων και των υπόπτων αξιόποινων πράξεων προστατεύονται δεόντως. Η θέσπιση παρόμοιων προτύπων προστασίας των δεδομένων διευκολύνει την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της διασυνοριακής συνεργασίας για την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Δεδομένου ότι τα 7 οικεία κράτη μέλη δεν μετέφεραν τους ενωσιακούς κανόνες στο εθνικό τους δίκαιο, η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις αντίστοιχες αρχές τον Ιούλιο του 2018. Η Πορτογαλία και η Τσεχία έλαβαν επίσης προειδοποιητική επιστολή τον Ιούλιο του 2018, επειδή είχαν μεταφέρει εν μέρει την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο. Οι εν λόγω χώρες έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν και να λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα. Διαφορετικά, οι υποθέσεις μπορεί να παραπεμφθούν στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Βιοποικιλότητα: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Κύπρο, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία και την Τσεχία να εντείνουν τη μεταφορά του ενωσιακού κανονισμού για τα χωροκατακτητικά ξένα είδη (κανονισμός αριθ. 1143/2014). Τα χωροκατακτητικά ξένα είδη είναι φυτά και ζώα που εγκαθίστανται σε περιοχές εκτός του φυσικού τους πεδίου, εξαπλωνόμενα με ταχείς ρυθμούς και εξοστρακίζοντας τα αυτόχθονα είδη, με σοβαρές οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού την 1η Ιανουαρίου 2015, τα κράτη μέλη όφειλαν να θεσπίσουν αποτρεπτικές κυρώσεις, και τα κράτη μέλη με εξόχως απόκεντρες περιοχές όφειλαν να καταρτίσουν ειδικούς καταλόγους χωροκατακτητικών ξένων ειδών για τις εν λόγω περιοχές και να ενημερώσουν σχετικά την Επιτροπή. Τα οικεία κράτη μέλη δεν έχουν ενημερώσει την Επιτροπή σχετικά με τις κυρώσεις τους ή τους καταλόγους χωροκατακτητικών ξένων ειδών για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, ή και τα δύο. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει σε καθένα από τα εν λόγω κράτη μέλη προειδοποιητική επιστολή, δίνοντάς τους προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Ποιότητα του αέρα: Η Επιτροπή καλεί την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των ενωσιακών κανόνων σχετικά με τον καθαρό αέρα και να λάβει μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσει την καλή ποιότητα του αέρα και την προστασία της δημόσιας υγείας (οδηγία 2008/50/ΕΚ). Η νομοθεσία της ΕΕ καθορίζει οριακές τιμές για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του αζώτου (NO2). Σε περίπτωση υπέρβασης των εν λόγω οριακών τιμών, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εξασφαλίσουν ότι θα εφαρμόζονται σχέδια για την ποιότητα του αέρα τα οποία θα προβλέπουν κατάλληλα μέτρα που θα θέτουν τέρμα στις υπερβάσεις το συντομότερο δυνατόν. Από το 2010 τα επίπεδα του διοξειδίου του αζώτου στον οικισμό της Αθήνας υπερβαίνουν τις οριακές τιμές που καθορίζονται στην οδηγία. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν εξασφάλισε τη συμμόρφωσή της με την ετήσια οριακή τιμή για το NO2 στην Αθήνα για την περίοδο 2010-2014, ούτε κατάρτισε σχέδιο για την ποιότητα του αέρα το οποίο να προσδιορίζει τα αναγκαία μέτρα που θα εξασφαλίσουν ότι η περίοδος υπέρβασης θα είναι όσο το δυνατόν συντομότερη. Επιπλέον, η Ελλάδα δεν δημιούργησε επίσης κατάλληλα σημεία δειγματοληψίας στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, για να εξασφαλίσει την ορθή παρακολούθηση των συγκεντρώσεων NO2. Τέλος, η Ελλάδα δεν υπέβαλε επίσης πλήρη έκθεση για την ποιότητα του αέρα, όπως απαιτείται από την εκτελεστική απόφαση 2011/850/ΕΕ της Επιτροπής. Επειδή η Ελλάδα έχει συμμορφωθεί ακόμη με όλες αυτές τις υποχρεώσεις της, η Επιτροπή αποστέλλει προειδοποιητική επιστολή. Η Ελλάδα έχει προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει στις ανησυχίες που εξέφρασε η Επιτροπή. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Ενεργειακή απόδοση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει προειδοποιητική επιστολή στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Γαλλία, τη Δανία, την Ελλάδα, την Εσθονία, την Ιταλία, την Κροατία, την Κύπρο, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, την Πολωνία, την Πορτογαλία και την Τσεχία, ζητώντας επισήμως την ορθή μεταφορά της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση (οδηγία 2012/27/ΕΕ) στο εθνικό τους δίκαιο. Η εν λόγω οδηγία του 2012 θεσπίζει κοινό πλαίσιο μέτρων για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης εντός της ΕΕ, με σκοπό να εξασφαλιστεί η επίτευξη του στόχου της ΕΕ για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20 % έως το 2020 και να δρομολογηθούν περαιτέρω βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης και μετά το συγκεκριμένο έτος. Βάσει της οδηγίας, όλες οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να χρησιμοποιούν την ενέργεια πιο αποδοτικά σε κάθε στάδιο της ενεργειακής αλυσίδας, από την παραγωγή έως την τελική κατανάλωση. Τα κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν στα επιχειρήματα της Επιτροπής. Εάν δεν λάβουν μέτρα εντός αυτών των δύο μηνών, η Επιτροπή μπορεί να στείλει αιτιολογημένη γνώμη στις αρχές των εν λόγω κρατών.

Κρατικές ενισχύσεις: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή, επειδή το εν λόγω κράτος μέλος δεν εφάρμοσε την απόφαση του Δικαστηρίου της 9ης Νοεμβρίου 2017 (υπόθεση C-481/16, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Με την απόφαση αυτή, το Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για τη μη εφαρμογή της απόφασης ανάκτησης που εξέδωσε η Επιτροπή στις 27 Μαρτίου 2014, με την οποία καλούσε το εν λόγω κράτος να ανακτήσει από τη Γενική Μεταλλευτική και Μεταλλουργική Α.Ε. «ΛΑΡΚΟ» την παράνομη και ασυμβίβαστη ενίσχυση ύψους 135,8 εκατ. ευρώ. Η ενίσχυση αυτή είχε χορηγηθεί στη ΛΑΡΚΟ με τη μορφή κρατικών εγγυήσεων και εισφορών κεφαλαίου. Η Ελλάδα έχει πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να αποδείξει ότι η ενίσχυση πράγματι ανακτήθηκε. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της ΕΕ, ζητώντας από το Δικαστήριο να επιβάλει στο εν λόγω κράτος μέλος κατ' αποκοπή πρόστιμο και χρηματικές ποινές.

Νόμιμη μετανάστευση: Η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένες γνώμες στην Ελλάδα και την Κύπρο, επειδή δεν κοινοποίησαν τα μέτρα με τα οποία μεταφέρεται πλήρως στο εθνικό τους δίκαιο η οδηγία σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου, διαμονής και κινητικότητας εντός της ΕΕ υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία, τις ανταλλαγές μαθητών ή τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) (οδηγία 2016/801). Τα κράτη μέλη όφειλαν να είχαν ευθυγραμμίσει έως τις 23 Μαΐου 2018 την εθνική τους νομοθεσία με την εν λόγω οδηγία και να ενημερώσουν σχετικά την Επιτροπή. Η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητικές επιστολές στην Ελλάδα και στην Κύπρο τον Ιούλιο του 2018 και σήμερα αποστέλλει αιτιολογημένες γνώμες, που είναι το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει. Τα δύο κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να μεταφέρουν πλήρως την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Περάτωση διαδικασίας

Η Κομισιόν εξέφρασε επίσης, την ικανοποίησή της για τη συμμόρφωση της Ελλάδας σε δύο περιπτώσεις, που αφορούσαν θέματα φορολογίας και την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, ενώ ανακοίνωσε ότι τις στέλνει στο αρχείο.

Φορολογία: Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ελλάδα, η Πολωνία και η Τσεχία μετέφεραν στο εθνικό τους δίκαιο τα μέτρα σχετικά με την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας όσον αφορά την πρόσβαση των φορολογικών αρχών των κρατών μελών σε πληροφορίες σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες [5η οδηγία σχετικά με τη διοικητική συνεργασία — οδηγία (ΕΕ) 2016/2258 του Συμβουλίου]. Σήμερα η Επιτροπή αποφάσισε να περατώσει αυτές τις τρεις υποθέσεις επί παραβάσει. Η Επιτροπή είχε κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά των τριών κρατών μελών τον Ιανουάριο του 2018, και απεστάλη αιτιολογημένη γνώμη στις ελληνικές αρχές τον Ιούνιο του 2016.

Αντιμονοπωλιακή νομοθεσία: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να περατώσει τη διαδικασία επί παραβάσει κατά της Βουλγαρίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, επειδή έχουν πλέον μεταφέρει την οδηγία σχετικά με τις αγωγές αποζημίωσης για παραβάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας (οδηγία 2014/104/ΕΕ) στο εθνικό τους δίκαιο. Η εν λόγω οδηγία βοηθάει τους πολίτες και τις εταιρείες να αξιώσουν αποζημίωση εάν είναι θύματα παραβάσεων των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ, όπως των κανόνων για τις συμπράξεις και των κανόνων για τις καταχρήσεις δεσπόζουσας θέσης στην αγορά. Επιπλέον, παρέχει στα θύματα ευκολότερη πρόσβαση στα στοιχεία που χρειάζονται για να αποδείξουν τη ζημία που υπέστησαν και περισσότερο χρόνο για να υποβάλουν τις αξιώσεις τους. Επομένως, η οδηγία σχετικά με τις αγωγές αποζημίωσης για παραβάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την επιβολή του ενωσιακού δικαίου περί ανταγωνισμού. Τα κράτη μέλη είχαν την υποχρέωση να μεταφέρουν την εν λόγω οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 27 Δεκεμβρίου 2016. Επτά κράτη μέλη το έπραξαν εμπρόθεσμα. Μετά την κίνηση της διαδικασίας επί παραβάσει λόγω μη κοινοποίησης των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, 18 κράτη μέλη μετέφεραν την οδηγία το 2017. Η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία το έπραξαν το πρώτο εξάμηνο του 2018. Επί του παρόντος, η Επιτροπή διενεργεί έλεγχο συμμόρφωσης των 28 εθνικών μέτρων μεταφοράς.