Νέα έκθεση της Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS) εντοπίζει τους βασικούς κινδύνους και τις τάσεις ζημιών για τον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Σύμφωνα με την έκθεση (Financial Services Risk Trends: An Insurer’s Perspective), τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι διευθυντές τους καλούνται να λειτουργήσουν σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, χαρακτηριζόμενο από νέους και αναδυόμενους κινδύνους που προέρχονται από την έκθεση στον κυβερνοχώρο λόγω εξάρτησης του κλάδου από την τεχνολογία,από το αυξανόμενο βάρος συμμόρφωσης αλλά και την αναταραχή που προκαλεί η πανδημία Covid-19. Ταυτόχρονα, η συμπεριφορά και η κουλτούρα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εξετάζεται συνεχώς από ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων σε τομείς όπως η βιωσιμότητα, οι πρακτικές απασχόλησης, η ποικιλομορφία και η ένταξη και οι πληρωμές στελεχών.

"Ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αντιμετωπίζει μια περίοδο αυξημένων κινδύνων. Η πανδημία Covid-19 προκάλεσε ένα από τα μεγαλύτερα σοκ στην παγκόσμια οικονομία, ενεργοποιώντας οικονομικά και δημοσιονομικά κίνητρα άνευ προηγουμένου και εκτοξεύοντας τα δημόσια χρέη σε επίπεδα ρεκόρ", λέει ο Paul Schiavone, Global Industry Solutions Director Financial Services στην AGCS. "Παρά τις βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές, η αβεβαιότητα παραμένει. Η απειλή της οικονομικής αστάθειας και της μεταβλητότητας της αγοράς εξακολουθεί να υφίσταται, ενώ ο τομέας χρειάζεται επίσης όλο και περισσότερο να επικεντρωθεί στους λεγόμενους "μη χρηματοοικονομικούς" κινδύνους όπως η ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο, η διαχείριση τρίτων και η διαχείριση των αλυσίδων εφοδιασμού, καθώς και ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής και άλλες τάσεις ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση)". 

Η έκθεση της AGCS υπογραμμίζει μερικές από τις πιο σημαντικές τάσεις κινδύνου που αφορούν τράπεζες, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, ασφαλιστές και άλλους παράγοντες στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, όπως καταγράφονται στην έκθεση Allianz Risk Barometer 2021. Τα περιστατικά στον κυβερνοχώρο, το ξέσπασμα της πανδημίας και η διακοπή εργασιών των επιχειρήσεων είναι οι τρεις πρώτοι κίνδυνοι, ενώ ακολουθούν οι αλλαγές στη νομοθεσία και τους κανονισμούς (κυρίως όσο αφορά τα κριτήρια ESG και τις ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή) και οι μακροοικονομικές εξελίξεις, όπως ο αυξανόμενος πιστωτικός κίνδυνος και το συνεχιζόμενο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.

Τα ευρήματα της έκθεσης Allianz Risk Barometer προέρχονται από μια ανάλυση 7.654 ασφαλιστικών απαιτήσεων για τον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών τα τελευταία πέντε χρόνια, αξίας περίπου 870 εκατομμυρίων ευρώ. Τα συμβάντα στον κυβερνοχώρο, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνοεγκλήματος, κατατάσσονται ως η κορυφαία αιτία απώλειας με βάση την αξία, ενώ ακολουθούν η αμέλεια και οι πλαγιαστικές αγωγές των μετόχων.

Η επίπτωση της πανδημίας Covid-19

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις πιθανές επιπτώσεις των ενεργειών των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως τα χαμηλά επιτόκια, το αυξανόμενο δημόσιο χρέος και τη σταδιακή μείωση της στήριξης, των επιχορηγήσεων και δανείων προς τις επιχειρήσεις. Μεγάλες διορθώσεις ή προσαρμογές στις αγορές - όπως μετοχές, ομόλογα ή πιστώσεις - θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πιθανούς δικαστικούς αγώνες από την πλευρά των επενδυτών και των μετόχων, ενώ η αύξηση των αφερεγγυότητας θα μπορούσε επίσης να θέσει πρόσθετη πίεση στους ισολογισμούς ορισμένων ιδρυμάτων. "Μπορούν να ασκηθούν αξιώσεις εναντίον διευθυντών και στελεχών στον κλάδο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, σε περίπτωση που αποδειχθεί η αδυναμία πρόβλεψης, αποκάλυψης ή διαχείρισης ή προετοιμασίας για τους κινδύνους που σχετίζονται με την Covid-19", λέει ο Shanil Williams, Global Head of Financial Lines στην AGCS.

Μεγάλη έκθεση σε διαδικτυακούς κινδύνους παρά το υψηλό επίπεδο δαπανών ασφαλείας

Το περιβάλλον Covid-19 παρέχει επίσης εύφορο έδαφος για εγκληματίες που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν την κρίση, καθώς η πανδημία οδήγησε σε μια ταχεία και μη προγραμματισμένη αύξηση της τηλεργασίας, του ηλεκτρονικού εμπορίου και της ψηφιοποίησης. Παρά τις σημαντικές δαπάνες για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, οι εταιρίες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών είναι ένας ελκυστικός στόχος και αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα απειλών στον κυβερνοχώρο, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων συμβιβασμού μέσω email, επιθέσεων ransomware, jackpotting επιθέσεων σε ΑΤΜ ή επιθέσεις σε αλυσίδες εφοδιασμού. Το πρόσφατο περιστατικό της SolarWinds είχε στόχο τις τράπεζες και τους ρυθμιστικούς οργανισμούς, αποδεικνύοντας τις πιθανές ευπάθειες του τομέα σε διακοπές μέσω της εξάρτησής τους από τρίτους παρόχους υπηρεσιών. Τα περισσότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα χρησιμοποιούν πλέον λογισμικό cloud, το οποίο συνοδεύεται από μια αυξανόμενη εξάρτηση από έναν σχετικά μικρό αριθμό παρόχων. Τα ιδρύματα αντιμετωπίζουν κινδύνους διακοπής εργασιών, καθώς θέματα αστικής ευθύνης όταν τα πράγματα βαίνουν κακώς.

"Οι τρίτοι πάροχοι υπηρεσιών μπορεί να είναι ο αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο", λέει ο Thomas Kang, επικεφαλής Cyber, Tech and Media, North America στην AGCS. "Πρόσφατα ένας τραπεζικός πελάτης υπέστη μεγάλη παραβίαση δεδομένων αφού ένας τρίτος προμηθευτής απέτυχε να διαγράψει προσωπικά στοιχεία κατά τον παροπλισμό υλικού. Ο τρόπος με τον οποίο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διαχειρίζονται τους κινδύνους του cloud θα είναι ένα κρίσιμο θέμα στο μέλλον. Πραγματικά μεταφέρουν ένα σημαντικό μέρος της ευθύνης για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο σε τρίτους. Ωστόσο, συνεργαζόμενοι με τον σωστό πάροχο υπηρεσιών cloud, οι εταιρίες μπορούν επίσης να αξιοποιήσουν το cloud ως τρόπο διαχείρισης της συνολικής έκθεσης στον κυβερνοχώρο".

Προκλήσεις συμμόρφωσης σχετικά με τον κυβερνοχώρο, τα κρυπτονομίσματα και την κλιματική αλλαγή

Η συμμόρφωση είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη βιομηχανία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με τη νομοθεσία και τους κανονισμούς σχετικά με τον κυβερνοχώρο, τις νέες τεχνολογίες, την κλιματική αλλαγή και οι παράγοντες ESG να εξελίσσονται συνεχώς και να αυξάνονται. Πράγματι, η έκθεση σημειώνει ότι υπήρξε μια τεράστια αλλαγή όσο αφορά τους κανονισμούς για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο τα τελευταία χρόνια, με τις εταιρίες που αντιμετωπίζουν αυξανόμενες απαιτήσεις. Οι συνέπειες των παραβιάσεων δεδομένων είναι εκτεταμένες, με πιο επιθετική επιβολή, υψηλότερα πρόστιμα και ρυθμιστικό κόστος και αυξανόμενη ευθύνη τρίτων, ακολουθούμενα από δικαστικές διαφορές. Οι ρυθμιστικές αρχές εστιάζουν όλο και περισσότερο στη συνέχιση των εργασιών, στην επιχειρησιακή ανθεκτικότητα και στη διαχείριση του κινδύνου τρίτων μετά από μια σειρά σημαντικών διακοπών λειτουργίας σε τράπεζες και εταιρίες επεξεργασίας πληρωμών. Οι εταιρίες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την αντίδρασή τους σε κανονισμούς και δικαιώματα απορρήτου, και να μην εστιάζουν μόνο στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Εφαρμογές νέων τεχνολογιών όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), η χρήση βιοµετρικών στοιχείων και τα εικονικά νομίσματα θα δημιουργήσουν πιθανώς νέους κινδύνους και υποχρεώσεις στο μέλλον, που θα απορρέουν σε μεγάλο βαθμό από τη συμμόρφωση και τους κανονισμούς. Με την τεχνητή νοημοσύνη, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί έρευνες στις ΗΠΑ σχετικά με την ασυνείδητη προκατάληψης σε αλγόριθμους για την πιστοληπτική ικανότητα. Υπήρξαν επίσης ορισμένες αγωγές που σχετίζονται με τη συλλογή και τη χρήση βιομετρικών δεδομένων. Η αυξανόμενη αποδοχή ψηφιακών ή κρυπτονομισμάτων ως κατηγορία περιουσιακών στοιχείων θα ενέχει τελικά λειτουργικούς και ρυθμιστικούς κινδύνους για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καθώς θα υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με πιθανές «φούσκες» στα περιουσιακά στοιχεία, ανησυχία σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τις επιθέσεις ransomware, την προοπτική ευθύνης τρίτων ενώ θα προκύψουν και ζητήματα ESG, αφού η  «εξόρυξη» ή η δημιουργία κρυπτονομισμάτων χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Τέλος, η αύξηση των επενδύσεων στο χρηματιστήριο, καθοδηγούμενη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλεί ανησυχίες σχετικά με τις καταχρηστικές πωλήσεις - ήδη μία από τις κορυφαίες αιτίες ασφαλιστικών απαιτήσεων.

Στο επίκεντρο οι παράγοντες ESG

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι κεφαλαιαγορές θεωρούνται σημαντικός παράγοντας διευκόλυνσης της αλλαγής που απαιτείται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενθάρρυνση της βιωσιμότητας. Και πάλι, οι κανονισμοί δίνουν το ρυθμό. Έχουν εισαχθεί πάνω από 170 ρυθμιστικά μέτρα ESG παγκοσμίως από το 2018, με την Ευρώπη να πρωτοστατεί. Η αύξηση των κανονισμών, σε συνδυασμό με ασυνεπείς προσεγγίσεις σε όλες τις δικαιοδοσίες και έλλειψη διαθεσιμότητας δεδομένων, αποτελούν σημαντικές προκλήσεις λειτουργίας και συμμόρφωσης για τους παρόχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. "Οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες μπορεί να προηγούνται πολλών άλλων τομέων όσον αφορά την αντιμετώπιση θεμάτων ESG, αλλά θα εξακολουθήσει να είναι ένας σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης κινδυνου για τα επόμενα χρόνια", λέει ο David Van den Berghe, Global Head of Financial Institutions στην AGCS. "Οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές τάσεις αποτελούν παράγοντες ρυθμιστικής αλλαγής και ευθύνης, ενώ η αυξημένη γνωστοποίηση πληροφοριών και υποχρέωση υποβολής αναφορών βοηθούν τις εταιρίες και τα διοικητικά συμβούλιά τους να λογοδοτήσουν για τις δραστηριότητες τους".

Ταυτόχρονα, οι ακτιβιστές μέτοχοι ή οι μέτοχοι εστιάζουν όλο και περισσότερο σε θέματα ESG. Οι δικαστικές διαφορές αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, αρχίζουν να επηρεάζουν και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στο παρελθόν οι υποθέσεις επικεντρώνονταν στη φύση των επενδύσεων, ωστόσο υπήρχαν αρκετές δικαστικές διαμάχες που επεδίωκαν αλλαγή συμπεριφοράς και συζήτηση περί γνωστοποιήσεων. Εκτός από την κλιματική αλλαγή, οι ευρύτερες κοινωνικές ευθύνες υπόκεινται σε έλεγχο, με τις αμοιβές και την ποικιλομορφία των διοικητικών συμβουλίων να είναι ιδιαίτερα καυτά, ρυθμιστικά θέματα. "Οι εταιρίες που δεσμεύονται να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή αλλά και την ποικιλομορφία και την ένταξη θα πρέπει να εφαρμόσουν τη δέσμευσή τους", τονίζει ο κ. Van den Berghe.

Τάσεις αποζημιώσεων και ο αντίκτυπό τους στην ασφαλιστική αγορά

Η έκθεση της AGCS επισημαίνει επίσης ορισμένες από τις κύριες αιτίες των απαιτήσεων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Το γεγονός ότι αυξάνεται ο κίνδυνος συμμόρφωσης είναι ανησυχητικό, καθώς τα θέματα συμμόρφωσης είναι ήδη ένας από τους μεγαλύτερους μοχλούς αξιώσεων. "Η παρακολούθηση της συμμόρφωσης σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο είναι δύσκολο έργο για τις εταιρίες, τους διευθυντές και τα στελέχη τους", λέει ο κ. Williams. "Το βάρος συμμόρφωσής τους είναι τεράστιο και τώρα συνοδεύεται από αυξανόμενο ρυθμιστικό ακτιβισμό, νομικές δράσεις και χρηματοδότηση δικαστικών διαφορών".

Τα συμβάντα στον κυβερνοχώρο έχουν ήδη ως αποτέλεσμα τις πιο ακριβές αξιώσεις και οι ασφαλιστές βλέπουν έναν αυξανόμενο αριθμό απωλειών που σχετίζονται με την τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων των αξιώσεων κατά των διευθυντικών στελεχών μετά από σημαντικές παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής. Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν σημαντικές αξιώσεις που σχετίζονται με δόλιες εντολές πληρωμής και απάτες του CEO ή «CEO fraud». Οι αποζημιώσεις αυτές μπορεί να κοστίσουν εκατομμύρια δολάρια. Η AGCS έχει επίσης χειριστεί έναν αριθμό αξιώσεων ευθύνης που προκύπτουν από τεχνικά προβλήματα με συναλλαγές και ηλεκτρονικά συστήματα επεξεργασίας, όπου τα συστήματα έχουν πέσει και οι πελάτες δεν ήταν σε θέση να εκτελέσουν συναλλαγές με αποτέλεσμα να υποβάλουν αξιώσεις για απώλεια ευκαιριών. Υπήρξαν επίσης αξιώσεις όπου η αστοχία ενός συστήματος προκάλεσε ζημίες σε τρίτους, ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα υπέστη σημαντικές απώλειες μετά την κατάρρευση ενός συστήματος συναλλαγών προκαλώντας αποτυχίες επεξεργασίας για τους πελάτες.

Η πρόσφατη δραστηριότητα ζημιών, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που προκαλεί η Covid-19, συνέβαλαν στην αναθεώρηση της ασφαλιστικής αγοράς όσο αφορά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ειδικότερα, προσάρμοσε την τιμολόγηση, εστίασε περισσότερο στην ανάλυση των κινδύνων από τους ασφαλιστές, ενώ αναζήτησε εναλλακτικές λύσεις μεταφοράς κινδύνου, μαζί με την παραδοσιακή ασφάλιση. Η ασφάλιση αποτελεί ολοένα και πιο σημαντικό μέρος του κεφαλαίου των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ένας αυξανόμενος αριθμός ιδρυμάτων συνεργάζονται με ασφαλιστές για τη διαχείριση κινδύνων και ρυθμιστικών κεφαλαιακών απαιτήσεων ή χρησιμοποιούν εξαρτημένους ασφαλιστές για να αντισταθμίσουν τις αλλαγές στις ασφαλιστικές αγορές καθώς και για τη χρηματοδότηση πιο δύσκολων κινδύνων.

"Στην AGCS, δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να τα βοηθήσουμε να μετριάσουν την έκθεσή τους σε κινδύνους και να αναπτύξουμε επαρκείς λύσεις μεταφοράς κινδύνου για έναν τομέα που ξεκινά μια σημαντική μεταμόρφωση, με γνώμονα την ταχεία υιοθέτηση τεχνολογίας και τα αυξανόμενα ζητήματα ESG, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19", λέει ο κ. Schiavone.

Πηγή: Allianz