* Άρθρο της Υποδιοικήτριας της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνας Παπακωνσταντίνου

H συμβολή της ιδιωτικής ασφάλισης στην οικονομική ανάπτυξη και στη βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας επιτυγχάνεται μέσα από δύο αλληλοσυνδεόμενες λειτουργίες τις οποίες επιτελούν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις.

Κατ’ αρχάς, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις, μέσω των ασφαλίσεων κατά ζημιών και των ασφαλίσεων ζωής, προσφέρουν στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ασφαλιστικά προϊόντα και καλύψεις ως προστασία έναντι βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων κινδύνων.

Δεύτερον, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις αντλούν σημαντικά κεφάλαια από τους ασφαλισμένους, τα οποία διοχετεύουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αναλαμβάνοντας παράλληλα τους συναφείς ασφαλιστικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους. Με αυτόν τον τρόπο, ο ασφαλιστικός κλάδος καθίσταται ένας από τους σημαντικότερους θεσμικούς επενδυτές και μάλιστα με αρκετά μακροχρόνιο επενδυτικό ορίζοντα.

Προκειμένου η ιδιωτική ασφάλιση να επιτελέσει τον σημαντικό της ρόλο, είναι απαραίτητη η εμπιστοσύνη των πολιτών προς την ασφαλιστική αγορά. Η εμπιστοσύνη αυτή εδραιώνεται, μεταξύ άλλων, με την υψηλή φερεγγυότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.

Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν έδρα στην Ελλάδα διαθέτουν, σύμφωνα με στοιχεία του 2022, 84% περισσότερα κεφάλαια από αυτά που απαιτεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο φερεγγυότητας. Περαιτέρω, το συνολικό τους ενεργητικό ανέρχεται σε 18,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 12,5 δισ. περιλαμβάνονται στο επενδυτικό τους χαρτοφυλάκιο, που αποτελείται κυρίως από ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, κρατικά (38% του χαρτοφυλακίου) και εταιρικά (15%). Χαρακτηριστικό είναι ότι το 95% των κρατικών και το 88% των εταιρικών ομολόγων αντίστοιχα είναι πιστοληπτικής διαβάθμισης ΒΒ- και άνω. Εν γένει οι επενδύσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων μπορούν να χαρακτηριστούν ως συντηρητικές, καθώς επιλέγονται με γνώμονα υψηλά πρότυπα συντονισμένης διαχείρισης ενεργητικού και υποχρεώσεων (asset-liability management).

Η αξιοπιστία της ασφαλιστικής αγοράς και συνακόλουθα η εδραίωση της εμπιστοσύνης των πολιτών σε αυτήν συναρτώνται εξίσου και με το βαθμό κατά τον οποίο τα προσφερόμενα προϊόντα εξασφαλίζουν εύλογη σχέση ποιότητας-τιμής (value for money) και ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των ασφαλισμένων. Μάλιστα, η διαδικασία επίβλεψης και διακυβέρνησης προϊόντων (Product Oversight and Governance - POG) απαιτεί η αξία των προϊόντων για τον ασφαλισμένο να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους. Η διάσταση αυτή, καθώς και οι καλές επιχειρηματικές πρακτικές ευρύτερα αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα για τις εποπτικές αρχές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), μεταξύ των οποίων είναι και η Τράπεζα της Ελλάδος.

Τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα είναι σημαντικά. Η πανδημία, καθώς και οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές ανέδειξαν το έλλειμμα ιδιωτικής ασφάλισης στην ελληνική αγορά. Το έλλειμμα αυτό εν μέρει οφείλεται στις αντιλήψεις των Ελλήνων καταναλωτών για την ιδιωτική ασφάλιση, αλλά και σε μια αδυναμία του κράτους να αναγνωρίσει την ιδιωτική ασφάλιση ως μέσο προστασίας από τις οικονομικές επιπτώσεις που συνεπάγονται προσωπικοί ή επιχειρηματικοί κίνδυνοι, και μάλιστα συμπληρωματικό, και όχι ανταγωνιστικό, των υφιστάμενων κρατικών και κοινωνικών μηχανισμών.

Οι συντάξεις, η Υγεία, η προστασία έναντι του κινδύνου θανάτου και η κάλυψη φυσικών καταστροφών αποτελούν τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τα θέματα αυτά είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Αποτελούν όμως περιοχές που μπορούν να ωφεληθούν από τη σύμπραξη μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Μια τέτοια συνεργασία, για να είναι επιτυχημένη, θα πρέπει να εντάσσεται σε ένα μακρόπνοο πλαίσιο εθνικής πολιτικής και οι όροι της θα πρέπει να είναι σαφείς και διαφανείς σε όλους τους συμμετέχοντες.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική ασφαλιστική αγορά συνδέονται, μεταξύ άλλων, με την κλιματική αλλαγή και την τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επανειλημμένως τονίσει τη σημασία της συμβολής της ιδιωτικής ασφάλισης στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις μπορούν να συμβάλουν με διττό τρόπο: (α) αναλαμβάνοντας κινδύνους που σχετίζονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (π.χ. πλημμύρες, πυρκαγιές) και απορροφώντας ζημιές, που σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάρυναν είτε φυσικά και νομικά πρόσωπα είτε τον Κρατικό Προϋπολογισμό, και (β) ως θεσμικοί επενδυτές, επιλέγοντας επενδύσεις που προστατεύουν το περιβάλλον και προάγουν την πράσινη οικονομία (π.χ. πράσινα ομόλογα, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας).

Παράλληλα, η ελληνική ασφαλιστική αγορά έχει σημαντικό περιθώριο για την αξιοποίηση των νέων διαθέσιμων τεχνολογιών και καινοτόμων εργαλείων ώστε οι επιχειρήσεις να αναβαθμίσουν τις λειτουργίες, τα προϊόντα τους και την εμπειρία του πελάτη και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Τα οφέλη αυτά συνδέονται με την πληρέστερη εκτίμηση κινδύνων, την καλύτερη τιμολόγηση ασφαλιστικών προϊόντων, τη μείωση του κόστους μέσω αυτοματοποίησης ορισμένων εργασιών, την καταπολέμηση της ασφαλιστικής απάτης και, τέλος, την καλύτερη και προσωποποιημένη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων.

Στο πλαίσιο της προώθησης της χρηματοοικονομικής καινοτομίας, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει αναπτύξει δύο σημαντικά εργαλεία. Το πρώτο είναι ο Κόμβος Καινοτομίας (Innovation Hub). Λειτουργεί από το 2019 και μέσω αυτού οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να εισαγάγουν καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα, υπηρεσίες ή επιχειρηματικά μοντέλα θέτουν ερωτήματα και ενημερώνονται σχετικά με τις απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου. Το δεύτερο είναι το Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον (Regulatory Sandbox). Το εργαλείο αυτό δίνει τη δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, στις επιχειρήσεις να δοκιμάσουν σε αυτό καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα, υπηρεσίες ή επιχειρηματικά σχέδια βάσει συγκεκριμένου προγράμματος δοκιμών.

Δεδομένων όλων των παραπάνω, είναι σαφές ότι η ιδιωτική ασφάλιση στην Ελλάδα είναι σε θέση να επιτελέσει τον σημαντικό της ρόλο στην οικονομία και την κοινωνία και επίσης να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις μελλοντικές προκλήσεις, αξιοποιώντας πλήρως τις ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη.

The role of the insurance sector in Greece

*Christina Papaconstantinou, Deputy Governor, Bank of Greece

Private insurance contributes to economic growth and to the improvement of social prosperity via two interconnected functions performed by insurance undertakings.

First, insurance undertakings, through their life and non-life insurance activities, provide households and businesses with insurance products and coverage against short-term and long-term risks.

Second, insurance companies are able to pool together sizeable funds, which they channel into the financial system, while at the same time assuming the associated insurance and financial risks. This makes the insurance sector a key institutional investor in the economy, and in fact one with a rather long-term investment horizon.

An essential condition for private insurance to fulfil its important role is public trust in the insurance industry. This trust is built through, among other things, insurers’ high solvency.

Based on 2022 data, the insurance undertakings established in Greece hold 84% more capital than required by the European solvency framework. Furthermore, their total assets amount to EUR 18.7 billion, of which EUR 12.5 billion are held in their investment portfolio, largely consisting of high-rated government (38% of the portfolio) and corporate (15%) bonds. It should be noted that 95% of these government bonds and 88% of these corporate bonds are rated BB- and above. Overall, the investment choices of insurance undertakings can be seen as conservative, as they are guided by high standards of asset-liability management.

The reliability of the insurance market and people’s trust in it also depend on whether the products available on the market offer value for money (i.e. a fair relationship between the costs and benefits) and match customers’ real needs. In fact, the Product Oversight and Governance (POG) process requires that customer value be considered throughout a product’s lifecycle. This aspect and, in a broader sense, sound business conduct are a top priority for supervisory authorities in the European Union (EU), including the Bank of Greece.

The scope for private insurance in Greece to develop even further is significant. The pandemic and the recent natural disasters have revealed an insurance protection gap in Greece. This gap is partly due to Greek consumers’ perceptions of private insurance, but also due to the state failing to recognise the role of private insurance in covering financial losses from personal or commercial risks; this role would be complementary, and not competitive, to the existing state-provided and social protection mechanisms.

Pensions, health care, protection against the risk of death and coverage of natural disasters are lines of business in which insurance companies have long been active. All of the above are very sensitive areas for policymakers. But they are also areas that can benefit from public-private partnerships. Such partnerships, in order to be successful, should be part of a long-term national policy framework and should have clearly defined and transparent terms for all stakeholders.

The challenges faced by the Greek insurance market are related, among other things, to climate change and technological advances and innovation.

The Bank of Greece has repeatedly stressed the important contribution of private insurance to addressing the impacts of climate change. Insurance undertakings can contribute in two ways: (i) by underwriting climate change-related risks (e.g. floods, wildfires) and absorbing losses that would otherwise be borne by natural and legal persons or by the government budget; and (ii) in their capacity as institutional investors, by tilting their investment towards greener and more environmentally friendly choices (e.g. green bonds, renewable energy sources).

Meanwhile, the Greek insurance market can greatly benefit from utilising the available new technologies and innovative tools. These will help insurers to upgrade their functions, products and customer experience, as well as to strengthen their competitiveness by taking advantage of gains which stem from a more comprehensive risk assessment, a better pricing of insurance products, reduced costs through the automation of certain operations, the prevention of insurance fraud and, last but not least, better and personalised customer service.

As part of its commitment to promote financial innovation, the Bank of Greece has developed two important tools. The first one of those is the Innovation Hub, which started operating in 2019 and allows firms interested in introducing innovative financial products, services or business models to submit enquiries and receive feedback about regulatory requirements. The second tool is the Regulatory Sandbox, which enables, under certain conditions, companies to test innovative products, services or business models according to a specific testing plan.

In the light of the above, it is clear that private insurance in Greece is well positioned to fulfil its important role in the economy and society, as well as to effectively address future challenges, taking full advantage of the emerging opportunities to further develop and grow.

Διαβάστε το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Next Deal, Τεύχος 518: