Πολύς λόγος γίνεται στις επιστημονικές (και όχι μόνο) κοινότητες για λειτουργίες εγγενείς και επίκτητες στον άνθρωπο. Η μίμηση, το χιούμορ, η ζήλια είναι άραγε ιδιότητες με τις οποίες γεννιέται ο άνθρωπος ή αποτέλεσμα παρατήρησης και μάθησης του περιβάλλοντος στο οποίο ζει; Οι περισσότεροι γονείς θα επιθυμούσαν τα παιδιά τους να είναι αισιόδοξα: να αντιμετωπίζουν τη ζωή με θετική στάση, να σηκώνονται όταν πέφτουν και να ξαναπερπατούν. Πολλά παιδιά όμως δε δείχνουν να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με αισιοδοξία. Απογοητεύονται αν δεν είναι νικητές σε ένα παιχνίδι και σταματούν να παίζουν. Στενοχωριούνται υπερβολικά αν δε γράψουν καλά σε ένα διαγώνισμα και θεωρούν ότι δεν είναι ικανοί μαθητές.

Η αισιοδοξία φαίνεται να είναι χαρακτηριστικό που μαθαίνεται. Οι γονείς λειτουργούν σαν πρότυπα για το παιδί τους από την πρώτη στιγμή που θα το κρατήσουν στα χέρια τους. Μια μητέρα που γνωρίζει ότι θα αντιμετωπίσει δυσκολίες στην ανατροφή του παιδιού της και παρ’ όλα αυτά σκέφτεται ότι θα τα καταφέρει, μεταφέρει στο παιδί της το μήνυμα ότι όλα θα πάνε καλά ό,τι και αν συμβεί.

Ο γονέας που έχει αισιόδοξη στάση απέναντι στη ζωή είναι αυτός που προσπαθεί και αγωνίζεται. Αν σκέφτεται ότι οι δικές του ενέργειες δεν πρόκειται να έχουν κανένα αποτέλεσμα, μένει άπραγος και τότε οι αρνητικές του σκέψεις ενισχύονται ακόμα περισσότερο αφού τίποτα δεν αλλάζει προς το καλύτερο. Ο άνθρωπος μπροστά στην απειλή αναμφίβολα θα νιώσει φόβο. Και έπειτα έχει δύο επιλογές:

• Να τρέξει, να παλέψει, να αγωνιστεί ή
• Να μείνει εκεί έρμαιο του φόβου του και της απειλής

Τα παιδιά είναι δέκτες των συναισθημάτων μας τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών. Και η ζωή σίγουρα είναι γεμάτη αντιξοότητες: οικονομικά προβλήματα, ανεργία, διαζύγιο, αρρώστια, θάνατος… Τα συναισθήματα των γονιών, ακόμα και ο θυμός, η θλίψη, η απογοήτευση είναι καλό να εκφράζονται και να επικοινωνούνται στην οικογένεια. Μέσα από την επικοινωνία των συναισθημάτων προκύπτει και η επεξεργασία τους. Ο αισιόδοξος γονέας αναγνωρίζει τι είναι αυτό που αισθάνεται, γιατί το αισθάνεται και πώς μπορεί να μετουσιώσει αυτό το συναίσθημα σε συμπεριφορά ωφέλιμη για τον ίδιο και την οικογένειά του. Το παιδί αντίστοιχα παρακολουθώντας αυτήν τη διαδικασία, έχει πολλαπλά οφέλη:

• Δίνει αξία στην επαφή με τα συναισθήματά του και τον εσωτερικό του κόσμο
• Μαθαίνει να επικοινωνεί αυτά που νιώθει με τους άλλους
• Κατανοεί ότι ακόμα και οι αρνητικές καταστάσεις, σκέψεις, συναισθήματα μπορούν να μετατραπούν σε κάτι θετικό.

Έτσι μεγαλώνουμε παιδιά «δυνατά», ικανά να αντιμετωπίσουν την ήττα τους στο παιχνίδι, τη χαμηλή βαθμολογία στις εξετάσεις, αλλά γενικότερα την απόρριψη, την αρνητική κριτική, τον ανταγωνισμό, τη ματαίωση και την απώλεια.

Εξάλλου όλες οι κρίσεις που περνά ο άνθρωπος είναι και προς όφελός του. Όταν δε δούμε το σκοτάδι, δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε το φως, όπως η εκπνοή προϋποθέτει την εισπνοή, έτσι και όλες οι κρίσεις στη ζωή του ανθρώπου έχουν νόημα: τον ωριμάζουν. Και αυτό είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα.

*Το άρθρο υπογράφει η κ. Χριστίνα Πετρίδη, Ψυχολόγος