Ηλίας Προβόπουλος, 18/10/2021 - 10:31 facebook twitter linkedin Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Ο καιρός των κάστανων σήμερα και παλιότερα Ηλίας Προβόπουλος, 18/10/2021 facebook twitter linkedin Στον ετήσιο κύκλο παραγωγής αλλά και συλλογής προϊόντων για την διατροφή του ανθρώπου στις ορεινές και ημιορεινές κοινωνίες της ελληνικής υπαίθρου ήταν τα κάστανα και τον Οκτώβριο όλοι μόνο με αυτά ασχολούνταν γιατί εκτός από πολύτιμη τροφή, για ανθρώπους και ζωντανά, έφερνε και λίγα χρήματα στα φτωχά νοικοκυριά. Ο καστανόλογγος ήταν το σημείο όπου εκδηλώνονταν και κοινοτισμός με όλες του τις εκφράσεις καθώς όλοι πάσχιζαν να μαζέψουν τα περισσότερα και αυτό συχνά οδηγούσε σε παρεξηγήσεις ακόμα και σκληρούς καυγάδες από τους άπληστους συγχωριανούς. Στον καστανόλογγο επίσης εναπόθεταν τις ελπίδες τους και οι αναγκεμένοι καθώς από εκεί περίμεναν πως θα είχαν μερικά σακκούλια κάστανα για να συμπληρώνουν το τραπέζι τους και να συνοδεύουν κανένα τσίπουρο της ώρες της ανάπαυσης δίπλα στο τζάκι. Κάποιοι επίσης πως με το μάζεμα των κάστανων στον καστανόλογγο θα έβγαζαν και δυο – τρία μεροκάματα ή θα ξεχρέωναν τίποτα υποχρεώσεις που είχαν στους δυνατότερους του χωριού από τους οποίους εξαρτιόνταν με κανένα μικροδάνειο ή άλλες αγγαρείες. Η ήμερη καστανιά, χάρη στους καρπούς της θεωρείτο πολύτιμο δέντρο και μακάριζαν οι χωριανοί εκείνο που είχε μερικές στο χωράφι του ή στον κήπο του γιατί αυτός θα απολάμβανε ωραία κάστανα αλλά θα μπορούσε να πουλήσει κάποια ποσότητα απ’ αυτά ώστε να κερδίσει χρήματα που ήταν σπάνιο είδος όλες τις εποχές ή να τα αντάλλασε μαζί με καρύδια αν είχε με σιτηρά ή λάδι στον κάμπο. Στα χωριά επίσης, τα κάστανα έπαιζαν και τον ρόλο του φιλέματος ή του δώρου μεταξύ των κατοίκων και εκτιμούνταν πολύ ενώ ήταν η μικρή πολυτέλεια στα σπίτια τα βράδια και στις επισκέψεις μεταξύ των συγχωριανών. Τις καστανιές αυτές τις περιποιούνταν πιο πολύ από τα άλλα τα καρποφόρα δέντρα και φρόντιζαν να μην τους λείψει νερό το καλοκαίρι ενώ ήταν απαγορευμένο να κόψει κάποιος κλαδιά της ή να την πλησιάσουν κατσίκες όταν είναι μικρή γιατί τα γλυκά φύλλα της ήταν πάντα πειρασμός γι’ αυτά τα ζωντανά. Το ημέρωμά τους ήταν μια τέχνη που λίγοι ήξεραν να κάνουν με επιτυχία και όποιος είχε μπολιάσει κάποια καστανιά που έβγαζε πολλά και καλά κάστανα, μνημονεύονταν διαρκώς από τους χωριανούς. Οι ποικιλίες των κάστανων ήταν διάφορες και στην ποιότητά τους και την γεύση τους έπαιζε σίγουρα ρόλο το έδαφος, το υψόμετρο που ήταν φυτεμένες και γενικά το μικροκλίμα κάθε περιοχής. Γενικά πάντως φρόντιζαν να τις φυτέψουν σε δροσερά σημεία και μέσα σε ρεματιές που είχαν υγρασία. Εκείνα που ξεχώριζαν ήταν τα κρητικά λεγόμενα για τη γλύκα τους, την λεπτή φλούδα και το καστανόξανθο χρώμα τους. Τα έλεγαν κρητικά πιθανόν γιατί κάποιος, σε άγνωστη εποχή έφερε μπόλια από την Κρήτη, όπου κι εκεί, στο νομό Χανίων έχουν υπέροχες καστανιές και με αυτά ημέρωσε τις άγριες καστανιές της ηπειρωτικής χώρας. Παρά το γεγονός ότι τα κάστανα ήταν περιζήτητα, δεν παρατηρείται όμως και ημέρωμα όλων των άγριων καστανιών που ήταν γύρω από τα χωριά και αυτό μάλλον οφείλονταν στην έλλειψη του νερού και στις δυσκολίες που είχε γενικώς στη μεταφορά του από την πηγή στο χωράφι. Το μάζεμα των κάστανων γίνονταν περίπου μέσα σε μια εβδομάδα γιατί δεν άνοιγαν όλα τα καβούκια ταυτόχρονα και περίμεναν να πέσουν ενώ σπάνια τις ράβδιζαν. Αυτό το έκαναν μόνο όσοι βιάζονταν να φύγουν από το χωριό και στις πρώιμες καστανιές. Άμα ο καιρός ήταν βροχερός, τότε έπεφταν πιο εύκολα τα κάστανα αλλά για να διατηρηθούν έπρεπε να στεγνώσουν γιατί εκείνα που είχαν σκάσει από την υγρασία προσβάλλονταν εύκολα από τους μύκητες. Όταν επικρατούσε ξηρασία, τότε αργούσαν να πέσουν και συνήθως σε αυτή την περίπτωση μπορεί να μην είχαν σκάσει αλλά ήταν κατά τι μικρότερα, πιο υγιή γιατί δεν τα πείραζαν οι μύκητες αλλά και πιο γλυκά. Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία. *Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος, 26/10/2023 - 14:05 Ηλίας Προβόπουλος: «Δελτίο Απόντων», μια έκθεση εμπνευσμένη από το έπος του ΄40
Ηλίας Προβόπουλος: Μια παρέα παιδιά στην Ομόνοια… Έχω συνηθίσει ανεβαίνοντας τις σκάλες του «Ηλεκτρικού»* στην Ομόνοια από την πλευρά της Πανεπιστημίου να παίρνω την πρώτη (ανεξαρτήτως εποχής)... Ηλίας Προβόπουλος, 17/10/2023 - 08:55
Ηλίας Προβόπουλος: Για την Αθήνα της σοφίας! Ξημερώσαμε με καινούργιο δήμαρχο στην Αθήνα. Τον καθηγητή Χάρη Δούκα που στον χθεσινό β’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών συγκέντρωσε ένα... Ηλίας Προβόπουλος, 16/10/2023 - 08:51
Ηλίας Προβόπουλος: Κυδώνια και ρόδια στον Αμάραντο Άλλοι μάζεψαν ψήφους κι άλλοι μάζευαν καρπούς, τούτες τις ημέρες του Οκτωβρίου που κλείνει ο ετήσιος κύκλος της παραγωγής με... Ηλίας Προβόπουλος, 11/10/2023 - 08:59
Ηλίας Προβόπουλος: Η Ελλάδα του Κώστα Μπαλάφα Χθες ήταν η επέτειος του θανάτου του Κώστα Μπαλάφα (1920 – 9 Οκτωβρίου 2011) του μεγάλου φωτογράφου από την Κυψέλη... Ηλίας Προβόπουλος, 10/10/2023 - 09:08
Ηλίας Προβόπουλος: Ένας Αντώνης για κάθε μικρή πατρίδα Ένας άνθρωπος παράδειγμα για ψήφιση Γνωρίζω πολλούς ανθρώπους στην ύπαιθρο χώρα γιατί επί για δυο – τρεις δεκαετίες επισκέφθηκα πολλές περιοχές... Ηλίας Προβόπουλος, 06/10/2023 - 08:55
Ηλίας Προβόπουλος: Η γέννηση ενός κάστανου Βλέπουμε κάθε ημέρα πολλά πράγματα να πέφτουν. Τη βροχή, τα φύλλα, τα όρνεα… Πολλές φορές βλέπουμε ανθρώπους να πέφτουν στο... Ηλίας Προβόπουλος, 05/10/2023 - 09:24