«Η πειρατεία και οι ένοπλες ληστείες στη θάλασσα, ειδικότερα στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας, συνιστούν σοβαρότατο πρόβλημα για την εμπορική ναυτιλία. Η Επιτροπή έχει πλήρη γνώση της διάστασης του σοβαρού αυτού προβλήματος και εδώ και μερικά χρόνια εργάζεται για να κινητοποιήσει κάθε δυνατό μέσο ώστε να εξασφαλιστούν ελεύθερες και ασφαλείς θαλάσσιες οδοί για το εμπόριο, καθώς επίσης και ασφαλείς και εγγυημένες συνθήκες εργασίας για τους ναυτικούς», ανέφερε η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ashton, σε απάντησή της σε σχετική ερώτηση που κατέθεσαν οι ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, κκ. Γιώργος Κουμουτσάκος και Καθηγητής Ιωάννης Α. Τσουκαλάς.

Οι Έλληνες ευρωβουλευτές είχαν ζητήσει από την Επιτροπή να τους ενημερώσει για τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της μεγάλης απειλής και πρόκλησης που συνιστά η διεθνής πειρατεία, καθώς και για την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης «Atalanta» και το ενδεχόμενο αναβάθμισής της. Αφορμή της ερώτησης ήταν τα εξής στοιχεία:

• Η δραματική αύξηση των πειρατικών επιθέσεων, που το τελευταίο έτος σε συνδυασμό με την αλλαγή της τακτικής των πειρατών έχει επιδεινώσει μια ήδη πολύ επικίνδυνη κατάσταση.
• Η πολύ σημαντική ανθρωπιστική διάσταση. Έως τις 31 Μαρτίου αυτού του έτους, 596 ναυτικοί από 28 πλοία κρατούνταν όμηροι από Σομαλούς πειρατές.
• Τα λύτρα. Σύμφωνα με τις στατιστικές της EUNAVFOR, το συνολικό ποσό που έχει καταβληθεί ως λύτρα για την ελευθέρωση 94 σκαφών, από το έτος 2007 έως σήμερα φθάνει περίπου τα 200 εκατ. δολάρια.  

Στην απάντησή της, η Ύπατη Εκπρόσωπος κα Ashton αναφέρει ότι η επιχείρηση «Atalanta» έχει αποδειχτεί αποτελεσματική και ότι το επίπεδο δυνάμεων που παρέχουν τα κράτη-μέλη είναι επαρκές για την εκτέλεση της εντολής της. Ταυτόχρονα, επισημαίνει, όμως, ότι η λύση του προβλήματος παραμένει στη στεριά και ότι τα ίδια τα πλοία έχουν ευθύνη να μειώσουν την ευπάθεια σε επιθέσεις εφαρμόζοντας τις Βέλτιστες Πρακτικές Διαχείρισης.

Μέτρα καταπολέμησης της πειρατείας: Οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιλαμβάνουν:

• Παροχή αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας στη Σομαλία καθώς και έργα στο πλαίσιο του μέσου σταθερότητας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν συμβάλει στην εξάπλωση της πειρατείας (215,4 εκατ. ευρώ για αναπτυξιακή βοήθεια μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης για την περίοδο 2008 έως 2013, 45 εκατ. ευρώ το 2009 και 35 εκατ. ευρώ το 2010 για ανθρωπιστική βοήθεια).
• Ανάπτυξη με το ναυτιλιακό κλάδο βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης για να αποτραπεί η πειρατεία στον Κόλπο του Άντεν και στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας. Τον Μάρτιο του 2010, η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση που απευθύνεται στα κράτη μέλη για να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων αυτοπροστασίας και την πρόληψη πράξεων πειρατείας και ένοπλων επιθέσεων κατά των πλοίων. Σχετικά με αυτή τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Αντιπρόεδρος κα Ashton επισημαίνει ότι «πολλά πλοία εξακολουθούν να μην τηρούν τις (υποδειχθείσες) βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης». 
• Παροχή των δορυφορικών στιγμάτων όλων των σκαφών με σημαία κρατών μελών της ΕΕ στη ναυτική επιχείρηση «Atalanta» μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA).
• Η Επιτροπή στηρίζει ενεργά τις δραστηριότητες του ΙΜΟ για την πάταξη της πειρατείας, δεδομένου ότι τελικά πρέπει να αναληφθεί δράση σε διεθνές επίπεδο και «χαιρετίζει την προσπάθεια ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης σχετικά με αυτή τη μάστιγα που πλήττει την εμπορική ναυτιλία».

Αξιολόγηση της επιχείρησης «Atalanta»:  Η κα Ashton σημειώνει ότι «Παρά τη δραματική αύξηση των πειρατικών επιθέσεων κατά το περασμένο έτος, χάρη στη δράση της EUNAVFOR και άλλων αντιπειρατικών φορέων δεν έχει σημειωθεί αντίστοιχη αύξηση ως προς τον αριθμό επιτυχών πειρατικών ενεργειών, και ο συνολικός αριθμός πειρατικών σκαφών το 2009 και το 2010 παρέμεινε σταθερός (46 και 47)». Και προσθέτει ότι «οι αντιπειρατικοί φορείς στην περιοχή επιδιώκουν τέτοια επίπεδα συνέργιας ώστε να ενδυναμωθούν οι αμοιβαίες επιδόσεις τους κατά των ομάδων πειρατικής δράσης. Σε πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ προβλέπεται μεγαλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων παραγόντων επί αμοιβαίας βάσεως και εφόσον αυτή η κοινοποίηση σε επίπεδο θεάτρου επιχειρήσεων είναι αναγκαία για επιχειρησιακούς λόγους».

Σε δήλωσή τους για την απάντηση της Ύπατης Εκπροσώπου Εξωτερικών Υποθέσεων κας Ashton, οι κκ. Τσουκαλάς και Κουμουτσάκος δήλωσαν σχετικά: «Παρά τις προσπάθειες των ευρωπαϊκών πληρωμάτων που συμμετέχουν στην επιχείρηση Atalanta, αλλά και των ναυτικών δυνάμεων άλλων χωρών, η καταπολέμηση της σύγχρονης πειρατείας στον Ινδικό Ωκεανό παραμένει μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Η πειρατεία στην περιοχή αποτελεί έναν διαρκή κίνδυνο, κάτι που φαίνεται και από τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό ομήρων ναυτικών που αυτή τη στιγμή κρατούν στα χέρια τους οι πειρατές. Η πειρατεία είναι μια εξαιρετικά επικερδής δραστηριότητα για τους κατοίκους της Σομαλίας, μιας χώρας χωρίς λειτουργικό κράτος τα τελευταία 20 χρόνια. Μάλιστα, τους τελευταίους μήνες, οι πειρατές χρησιμοποιούν όλο και πιο μεγάλα σκάφη, έχουν επεκτείνει τη δράση τους μέχρι και 2500 χιλιόμετρα από τις ακτές της Σομαλίας και καταφεύγουν σε όλο και πιο βίαιες μεθόδους για την κατάληψη όλο και πιο μεγάλων πλοίων. Η προστασία της διεθνούς ναυτιλίας στις ζωτικές ναυτικές διόδους του Ινδικού Ωκεανού είναι προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας.  Η Ευρωπαϊκή Ένωση, και φυσικά, για αυτονόητους λόγους και η Ελλάδα, οφείλουν να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για την εγγύηση της διεθνούς νομιμότητας και την προστασία της ναυσιπλοΐας στην περιοχή, τόσο με την αυξημένη παρουσία τους στη θάλασσα, όσο και με την ενίσχυση ενός ευνομούμενου, λειτουργικού κράτους στη Σομαλία».