Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά το πέρας των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. 

Αναλυτικά τα όσα είπε:

«Καλό σας μεσημέρι. Ολοκληρώθηκε πριν από λίγο η τελευταία  συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το 2020. Είναι μία ακόμα ολονυχτία. Φαίνεται ότι θα γίνει κανόνας πια αυτή η διαδικασία, να περνάμε το  βράδυ μας στην αίθουσα του Συμβουλίου.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ εν τάχει στα τρία πιο σημαντικά σημεία τα οποία συζητήθηκαν και για τα οποία πάρθηκαν αποφάσεις. Το πρώτο αφορά τον προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης. Επιτέλους, ύστερα από έξι μήνες, μετά τον Ιούλιο του 2020 όπου επάρθη, επί της αρχής η απόφαση για τον προϋπολογισμό για την επόμενη εξαετία, αλλά και για το Ταμείο Ανάκαμψης, καταφέραμε και λύσαμε την τελευταία  εκκρεμότητα η οποία υπήρχε. Και έτσι ξεκλειδώνουν οριστικά για την πατρίδα μας 72 δισεκατομμύρια ευρώ.
Θέλω να θυμίσω ότι εδώ και μήνες υπήρχε ένα πρόβλημα το οποίο προέκυπτε από το γεγονός ότι η Πολωνία και η Ουγγαρία είχαν εγείρει ουσιαστικά ζητήματα σχετικά με την ερμηνεία της διάταξης  περί κράτους δικαίου. Αυτό το ζήτημα επιλύθηκε μετά από κοπιώδεις διαπραγματεύσεις, τις οποίες ανέλαβε η Γερμανική Προεδρία και έτσι πια μπαίνουμε στο 2021 με οριστικοποιημένο τον προϋπολογισμό της Ένωσης για την επόμενη επταετία και με όλους μας σε θέση εκκίνησης, ώστε να τρέξουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τις διαδικασίες για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Θέλω να σας θυμίσω ότι η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες που έχει ήδη υποβάλλει το προσχέδιό της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Ταμείο Ανάκαμψης. Έχει γίνει δεκτό με πολύ κολακευτικά σχόλια. Και πιστεύω ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε το κατεπείγον της κατάστασης που έχει δημιουργήσει ο κορονοϊός. Και οι διαδικασίες θα τρέξουν γρήγορα έτσι ώστε το συντομότερο δυνατόν, μέσα στο 2021, να εκταμιευθούν οι πρώτοι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η ευρωπαϊκή οικονομία τους έχει ανάγκη πάρα πολύ, καθώς το 2021 εκτιμούμε ότι θα είναι η χρονιά που θα αφήσουμε πίσω μας αυτή την τραυματική ύφεση του 2020 και θα ξαναρχίσουμε να μπαίνουμε σε μία τροχιά ανάκαμψης.

Το δεύτερο σημαντικό θέμα το οποίο συζητήθηκε αφορά την κλιματική αλλαγή. Μετά από μία δεκάωρη διαπραγμάτευση, που τελείωσε σήμερα το πρωί, κάμφθηκαν και οι τελευταίες αντιδράσεις κάποιων κρατών - μελών και επετεύχθη συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% μέχρι το 2030. Θέλω να θυμίσω ότι ήδη έχουμε αναλάβει, ως Ευρώπη, τη δέσμευση να πάμε σε μία οικονομία μηδενικών εκπομπών το 2050. Κατά συνέπεια, ήταν απολύτως απαραίτητο να υπάρχει αυτό το ενδιάμεσο στάδιο, ώστε να δρομολογηθεί με γρήγορο τρόπο αυτός ο δραστικός μετασχηματισμός της ευρωπαϊκής οικονομίας. Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη μεγαλύτερη πρόκληση της ανθρωπότητας, σίγουρα τη μεγαλύτερη πρόκληση της γενιάς μας, που δεν είναι άλλη από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η Ευρώπη ξαναμπαίνει δυναμικά από τη θέση πρωταγωνιστή σε αυτή την παγκόσμια προσπάθεια. Θέλω επίσης να επισημάνω ότι αυτή η απόφαση λαμβάνεται δύο μόλις μέρες πριν συμπληρωθούν πέντε χρόνια από την εμβληματική Συμφωνία των Παρισίων, η οποία στην ουσία έβαλε το παγκόσμιο πλαίσιο συνεργασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Και βέβαια πρέπει να πω ότι είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι και ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Joe Biden, δήλωσε ότι μία από τις πρώτες αποφάσεις του θα είναι η επιστροφή των Ηνωμένων Πολιτειών στη Συμφωνία του Παρισιού. Απολύτως απαραίτητη, καθώς όσο και εάν προσπαθεί η Ευρώπη, μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό το τεράστιο, αυτό το παγκόσμιο, αυτό το οικουμενικό πρόβλημα. Χρειάζεται οπωσδήποτε τη συνεργασία των Ηνωμένων Πολιτειών και τη συνεργασία της Κίνας.
Και για να δώσω ένα παράδειγμα πώς αυτές οι δύο σημαντικές αποφάσεις που πήραμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο τέμνονται αλλά και εφάπτονται της πραγματικότητας των Ελλήνων πολιτών, θα χρησιμοποιήσω το παράδειγμα του προγράμματος “Εξοικονομώ-Αυτονομώ”, το οποίο εξήγγειλα πριν από δύο μέρες και αρχίζει να τρέχει από σήμερα. Ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα σε παραπάνω από 150.000 νοικοκυριά να αναβαθμίσουν ενεργειακά τα σπίτια τους, να έχουν χαμηλότερους λογαριασμούς ρεύματος αλλά και καλύτερη ποιότητα ζωής δημιουργώντας ταυτόχρονα και πολλές νέες θέσεις απασχόλησης και στηρίζοντας την εγχώρια βιομηχανία δομικών υλικών.

Δείτε λοιπόν πώς συνδέονται οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης με τους εθνικούς στόχους που έχουμε θέσει για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και γιατί όλα αυτά δεν είναι μία υποθετική, μία θεωρητική συζήτηση αλλά μία συζήτηση που αφορά τον καθένα, την καθεμία από εμάς. Μία συζήτηση η οποία έχει οικονομικό αντίκτυπο και μία πρωτοβουλία η οποία εν προκειμένω όχι απλά δεν έχει κόστος, αλλά έχει όφελος για όλους.
Έρχομαι τώρα στα ζητήματα που αφορούν την Τουρκία. Όπως έχετε ήδη δει από τα συμπεράσματα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε κυρώσεις κατά της Τουρκίας, διευρύνοντας τη λίστα των προσώπων και των οντοτήτων που εμπλέκονται σε παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν σταμάτησε όμως εδώ. Έδωσε μια εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική, τον κύριο Borrell, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο του 2021 -στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο μάλιστα συμπίπτει και με τα 200 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης- θα πρέπει μέχρι τότε ο κύριος Borrell και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν μια γραπτή έκθεση, η οποία θα αφορά ολοκληρωμένα όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων: Την πολιτική, την οικονομική αλλά και την εμπορική τους πτυχή. Φυσικά, όταν αναφερόμαστε στην εμπορική τους πτυχή αναφερόμαστε στην Τελωνειακή Ένωση. Στην έκθεση αυτή θα περιλαμβάνονται -μεταφράζω από το αγγλικό κείμενο ακριβώς- όλα τα εργαλεία και οι επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είχαν ήδη προσδιοριστεί στην απόφαση του Οκτωβρίου. Και βέβαια συμπεριλαμβάνεται και ρητά η επέκταση του πεδίου των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Θέλω επίσης να τονίσω ότι η καταδίκη της τουρκικής προκλητικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο απέναντι στα κράτη - μέλη, απέναντι στην Ελλάδα, απέναντι στην Κύπρο, απέναντι στην ίδια την Ένωση, υπήρξε απολύτως σαφής. Στην πρώτη παράγραφο του λήμματος που αφορά στην Τουρκία η γειτονική χώρα καλείται να επιδείξει συνέπεια και συνέχεια. Συνέπεια και συνέχεια στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης μετά την αποχώρηση του “Oruc Reis” από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να καταστεί εφικτή η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών. Ταυτόχρονα, στο κείμενο των συμπερασμάτων εντάσσεται ως προϋπόθεση για τη συνέχιση των διερευνητικών επαφών -εφόσον αυτές ξεκινήσουν- η αποχή από παράνομες δραστηριότητες. Ένας όρος τον οποίο προφανώς έχει θέσει η Ελλάδα για να μπορεί να ξεκινήσει αλλά και να συνεχίσει οποιαδήποτε συζήτηση.
Γίνεται επίσης μια ρητή αναφορά, στα συμπεράσματα, στο ζήτημα του προσφυγικού. Όπου τονίζεται από την μια η βούληση της Ευρώπης να στηρίξει την Τουρκία, ειδικά στο ζήτημα της φιλοξενίας των εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που έχουν βρει καταφύγιο στην γειτονική  χώρα. Από την άλλη, όμως, γίνεται και μια σαφής επισήμανση ότι η Τουρκία πρέπει να συνεργαστεί για να αντιμετωπίσει τα δίκτυα των παράνομων διακινητών, ώστε να περιοριστούν οι ροές στο Αιγαίο και να μην εργαλειοποιείται με αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο η ανθρώπινη ζωή, να χρησιμοποιούνται κατατρεγμένοι άνθρωποι ως εργαλεία, ουσιαστικά, για την προβολή των γεωπολιτικών επιδιώξεων της γείτονος χώρας.

Αν έπρεπε να συνοψίσω σε μία πρόταση αυτό το οποίο έγινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα σας έλεγα ότι η Ευρώπη έκανε ένα βήμα. Συνήθως η Ευρώπη κάνει ένα βήμα τη φορά. Έκανε, όμως, ένα βήμα το οποίο αποτελεί την πιο ισχυρή μέχρι σήμερα προειδοποίηση προς την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά.
Θα κλείσω την εισαγωγική μου τοποθέτηση λέγοντας ότι για την Ελλάδα  οι κυρώσεις αυτές καθ’ αυτές δεν είναι  αυτοσκοπός. Η απειλή όμως των κυρώσεων, σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίζει την προκλητική συμπεριφορά, είναι  το καλύτερο εργαλείο το οποίο έχουμε στη διάθεσή μας για να ασκήσουμε πίεση στην Τουρκία, ακριβώς για να αλλάξει συμπεριφορά. Δεν θέλουμε την Τουρκία να είναι ένας προκλητικός και επιθετικός γείτονας  και δεν πιστεύω ότι αυτό τελικά είναι προς όφελος ούτε της Τουρκίας, ούτε της Ελλάδος, ούτε της Ευρώπης. Αν όμως η Τουρκία επιμένει να συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά, υπάρχουν πια κυρώσεις. Ήδη αποφασίστηκαν οι πρώτες και στον ορίζοντα προφανώς θα υπάρχει και ένα πολύ πιο ουσιαστικό πλαίσιο κυρώσεων, το οποίο θα έχει και ένα πολύ μεγαλύτερο οικονομικό αντίκτυπο.
Άρα, επί της ουσίας η φιλοσοφία της σχέσης Ευρωπαϊκή Ένωσης - Τουρκίας, όπως είχε διαμορφωθεί ήδη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, εξακολουθεί στον πυρήνα της να ισχύει. Η Τουρκία είναι  αυτή η οποία καλείται να αλλάξει συμπεριφορά, να αντιληφθεί ότι η πολιτική αυτή είναι  αδιέξοδη. Να αντιληφθεί ότι η πολιτική αυτή τελικά έχει κόστος για την ίδια και κυρίως για τον τουρκικό λαό, ο οποίος στο κάτω - κάτω δεν ευθύνεται και σε κάτι. Και πιστεύω πια ότι έχει γίνει απολύτως αντιληπτό ότι η Ευρώπη, με τους δικούς της ρυθμούς και με την προσπάθεια που πάντα απαιτείται στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια για να επιτυγχάνεται ομοφωνία, κινείται. Είναι ενωμένη, στηρίζει την Ελλάδα και την Κύπρο και στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι είναι παρούσα στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Εξελίξεις, εξάλλου, που αφορούν πρώτα και πάνω απ’ όλα την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.