Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια φιλόδοξη και ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων με σκοπό τη βελτίωση της ροής χρημάτων προς βιώσιμες δραστηριότητες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η δέσμη μέτρων θα είναι καθοριστικής σημασίας προκειμένου να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, καθώς παρέχει στους επενδυτές τη δυνατότητα να αναπροσανατολίσουν τις επενδύσεις τους προς πιο βιώσιμες τεχνολογίες και επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η ΕΕ θα αποκτήσει έτσι ηγετική θέση παγκοσμίως όσον αφορά τον καθορισμό προτύπων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση.

Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει:

• την κατ' εξουσιοδότηση πράξη σχετικά με την ταξινομία της ΕΕ για το κλίμα, η οποία αποσκοπεί στη στήριξη των βιώσιμων επενδύσεων, καθώς καθιστά σαφέστερο ποιες οικονομικές δραστηριότητες συμβάλλουν περισσότερο στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ. Το Σώμα των επιτρόπων κατέληξε σε πολιτική συμφωνία σχετικά με το κείμενο. Η κατ' εξουσιοδότηση πράξη θα εκδοθεί επίσημα στα τέλη Μαΐου, μόλις είναι διαθέσιμες οι μεταφράσεις σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ. Σε μια ανακοίνωση, που επίσης εγκρίθηκε από το Σώμα των επιτρόπων, παρουσιάζεται αναλυτικότερα η προσέγγιση της Επιτροπής.
• πρόταση οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες. Η εν λόγω πρόταση αποσκοπεί στη βελτίωση της ροής πληροφοριών που αφορούν τη βιωσιμότητα στον εταιρικό κόσμο. Με την εν λόγω πρόταση θα καταστεί συνεκτικότερη η υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες, έτσι ώστε οι χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, οι επενδυτές και το ευρύτερο κοινό να μπορούν να χρησιμοποιούν συγκρίσιμες και αξιόπιστες πληροφορίες που αφορούν τη βιωσιμότητα.
• τέλος, έξι κατ' εξουσιοδότηση πράξεις για την τροποποίηση υφιστάμενων πράξεων σχετικά με τα καθήκοντα καταπιστευματοδόχου και τις επενδυτικές και ασφαλιστικές συμβουλές, οι οποίες θα εξασφαλίσουν ότι οι χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, π.χ. σύμβουλοι, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων ή ασφαλιστές, περιλαμβάνουν τη βιωσιμότητα στο πλαίσιο των διαδικασιών τους και των επενδυτικών συμβουλών που παρέχουν σε πελάτες.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης, η οποία αποσκοπεί στη βελτίωση της ευημερίας και της υγείας των πολιτών, στη δημιουργία μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης έως το 2050 και στην προστασία, τη διατήρηση και την ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου και της βιοποικιλότητας της ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, οι εταιρείες χρειάζονται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο βιωσιμότητας ώστε να προσαρμόσουν ανάλογα τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Προκειμένου να διασφαλιστεί η μετάβαση όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα και να αποτραπεί η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας, όλα τα στοιχεία της σημερινής δέσμης μέτρων θα ενισχύσουν την αξιοπιστία και τη συγκρισιμότητα των πληροφοριών σχετικά με τη βιωσιμότητα. Ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός τομέας θα τεθεί στο επίκεντρο της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομικής ανάκαμψης από την πανδημία COVID-19 και της μακροπρόθεσμης βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης.

Κατ' εξουσιοδότηση πράξη σχετικά με την ταξινομία της ΕΕ για το κλίμα

Η ταξινομία της ΕΕ είναι ένα ισχυρό και επιστημονικά τεκμηριωμένο εργαλείο διαφάνειας για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές. Με την ταξινομία της ΕΕ δημιουργείται μια κοινή γλώσσα την οποία μπορούν να χρησιμοποιούν οι επενδυτές όταν επενδύουν σε έργα και οικονομικές δραστηριότητες που έχουν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στο κλίμα και το περιβάλλον. Εισάγονται επίσης υποχρεώσεις γνωστοποίησης για τις επιχειρήσεις και τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Με τη σημερινή κατ' εξουσιοδότηση πράξη, η οποία συμφωνήθηκε σήμερα σε πολιτικό επίπεδο από το Σώμα των επιτρόπων, καθιερώνεται το πρώτο σύνολο τεχνικών κριτηρίων ελέγχου με σκοπό να καθοριστούν οι δραστηριότητες που συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη δύο περιβαλλοντικών στόχων του κανονισμού για την ταξινόμηση, οι οποίοι είναι: προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή [1] και μετριασμός της κλιματικής αλλαγής [2]. Τα κριτήρια αυτά βασίζονται σε επιστημονική γνωμοδότηση της ομάδας τεχνικών εμπειρογνωμόνων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση. Αποτελούν αποτέλεσμα εκτεταμένων παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και συζητήσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η εν λόγω κατ' εξουσιοδότηση πράξη θα καλύπτει τις οικονομικές δραστηριότητες του 40 % περίπου των εισηγμένων εταιρειών, σε τομείς που ευθύνονται για σχεδόν το 80 % των άμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρώπη. Περιλαμβάνονται τομείς όπως η ενέργεια, η δασοκομία, η μεταποίηση, οι μεταφορές και τα κτίρια.

Η κατ' εξουσιοδότηση πράξη για την ταξινομία της ΕΕ είναι ένα δυναμικό έγγραφο, το οποίο θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου, υπό το πρίσμα των εξελίξεων και της τεχνολογικής προόδου. Τα κριτήρια θα υπόκεινται σε τακτική επανεξέταση. Κατ' αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζεται ότι, με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να προστεθούν στο πεδίο εφαρμογής νέοι τομείς και δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων μεταβατικές και άλλες ευνοϊκές δραστηριότητες.

Νέα οδηγία για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες

Με τη σημερινή πρόταση αναθεωρούνται και ενισχύονται οι υφιστάμενοι κανόνες που θεσπίστηκαν με την οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Η πρόταση αποσκοπεί στη δημιουργία ενός συνόλου κανόνων που επιτρέπουν να ευθυγραμμιστεί -με την πάροδο του χρόνου- η υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας με την υποβολή χρηματοοικονομικών αναφορών. Οι απαιτήσεις της ΕΕ για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας θα επεκταθούν σε όλες τις μεγάλες εταιρείες και όλες τις εισηγμένες εταιρείες. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 50 000 εταιρείες στην ΕΕ θα πρέπει να τηρούν πλέον τα λεπτομερή πρότυπα της ΕΕ για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, αριθμός αυξημένος σε σύγκριση με τις 11 000 εταιρείες που υπόκεινται στις υφιστάμενες απαιτήσεις. Η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθούν πρότυπα για τις μεγάλες εταιρείες και χωριστά, αναλογικά πρότυπα για τις ΜΜΕ, τα οποία οι μη εισηγμένες ΜΜΕ μπορούν να χρησιμοποιούν σε εκούσια βάση.

Συνολικά, η πρόταση έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες υποβάλλουν αξιόπιστες και συγκρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τη βιωσιμότητα, οι οποίες ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επενδυτών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών. Έτσι, θα διασφαλιστεί ότι υπάρχει σταθερή ροή πληροφοριών σχετικά με τη βιωσιμότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις για τον τρόπο με τον οποίο τα ζητήματα βιωσιμότητας, όπως η κλιματική αλλαγή, επηρεάζουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και για τον αντίκτυπο των δραστηριοτήτων τους στους ανθρώπους και το περιβάλλον.

Η πρόταση θα συμβάλει επίσης στην απλούστευση της διαδικασίας υποβολής εκθέσεων από τις εταιρείες. Πολλές εταιρείες βρίσκονται επί του παρόντος υπό πίεση, καθώς καλούνται να χρησιμοποιούν μια σειρά από διαφορετικά πρότυπα και πλαίσια για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας. Τα προτεινόμενα πρότυπα της ΕΕ για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας θα πρέπει να αποτελούν «μονοαπευθυντική διαδικασία», η οποία θα παρέχει στις εταιρείες μια ενιαία λύση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες πληροφόρησης των επενδυτών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών.

Τροποποιήσεις των κατ' εξουσιοδότηση πράξεων σχετικά με τις επενδυτικές και ασφαλιστικές συμβουλές, τα καθήκοντα καταπιστευματοδόχου και την εποπτεία προϊόντων και τη διακυβέρνηση

Με τις έξι τροποποιήσεις, που προτείνονται σήμερα, παρέχονται κίνητρα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα για την παροχή στήριξης σε επιχειρήσεις κατά την πορεία τους για επίτευξη βιωσιμότητας, αλλά και σε υπάρχουσες επιχειρήσεις που ήδη χαρακτηρίζονται από βιωσιμότητα. Επίσης, ενισχύεται ο αγώνας της ΕΕ κατά της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας.

• Σχετικά με τις επενδυτικές και ασφαλιστικές συμβουλές: όταν ένας σύμβουλος αξιολογεί την καταλληλότητα του πελάτη για μια επένδυση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι προτιμήσεις του πελάτη ως προς τη βιωσιμότητα.
• Σχετικά με τα καθήκοντα καταπιστευματοδόχου: με τις σημερινές τροποποιήσεις αποσαφηνίζονται οι υποχρεώσεις μιας χρηματοπιστωτικής επιχείρησης όταν αξιολογούνται οι κίνδυνοι βιωσιμότητάς της, όπως ο αντίκτυπος των πλημμυρών στην αξία των επενδύσεων.
• Σχετικά με την εποπτεία των επενδυτικών και των ασφαλιστικών προϊόντων και τη διακυβέρνηση: οι δημιουργοί χρηματοπιστωτικών προϊόντων και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες βιωσιμότητας κατά τον σχεδιασμό των χρηματοπιστωτικών προϊόντων τους.

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος αρμόδιος για μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων, δήλωσε τα εξής: «Η Ευρώπη ήταν πρωτοπόρα στη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος με σκοπό τη στήριξη των επενδύσεων για την κλιματική αλλαγή. Σήμερα σημειώνουμε ένα βήμα προόδου με την πρώτη μέχρι σήμερα ταξινομία για το κλίμα, η οποία θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές να γνωρίζουν αν οι επενδύσεις και οι δραστηριότητές τους είναι πραγματικά πράσινες. Αυτό θα έχει ουσιαστική σημασία εάν θέλουμε να κινητοποιήσουμε ιδιωτικές επενδύσεις σε βιώσιμες δραστηριότητες και να καταστήσουμε την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό βήμα για το οποίο έχουμε πραγματοποιήσει εκτενείς διαβουλεύσεις. Χρησιμοποιήσαμε κάθε διαθέσιμο μέσο για να επιτύχουμε ένα ισορροπημένο και επιστημονικά τεκμηριωμένο αποτέλεσμα. Προτείνουμε επίσης βελτιωμένους κανόνες για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες. Με την ανάπτυξη ευρωπαϊκών προτύπων, θα αξιοποιήσουμε τις διεθνείς πρωτοβουλίες και θα συμβάλουμε σε αυτές».

Η κ. Μαρέιντ Μαγκίνες, επίτροπος αρμόδια για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την ένωση κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Το χρηματοπιστωτικό σύστημα διαδραματίζει καίριο ρόλο στην υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για να καταστεί πράσινη η οικονομία μας. Όλες οι εταιρείες θα πρέπει να συμμετάσχουν, τόσο εκείνες που έχουν ήδη σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τον οικολογικό προσανατολισμό των δραστηριοτήτων τους όσο και εκείνες που πρέπει να κάνουν περισσότερα για την επίτευξη βιωσιμότητας. Οι νέοι κανόνες, που εγκρίνονται σήμερα, αλλάζουν τα δεδομένα στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ενισχύουμε τη φιλοδοξία μας όσον αφορά τη βιώσιμη χρηματοδότηση με σκοπό να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να κάνουμε πράξη τα λόγια και να επενδύσουμε με βιώσιμο τρόπο».

Ιστορικό και επόμενα βήματα

Κατά τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ έχει λάβει σημαντικά μέτρα για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου χρηματοπιστωτικού συστήματος που να συμβάλλει στη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη. Ο κανονισμός της ΕΕ για την ταξινόμηση, ο κανονισμός περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και ο κανονισμός για τους δείκτες αναφοράς αποτελούν το θεμέλιο των εργασιών της ΕΕ για την αύξηση της διαφάνειας και την παροχή εργαλείων στους επενδυτές ώστε να εντοπίζουν βιώσιμες επενδυτικές ευκαιρίες.

Μόλις εγκριθεί επίσημα, η κατ' εξουσιοδότηση πράξη σχετικά με την ταξινομία της ΕΕ για το κλίμα, θα εξεταστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (για περίοδο τεσσάρων μηνών, η οποία μπορεί να ανανεωθεί άπαξ για δύο επιπλέον μήνες).

Όσον αφορά την πρόταση οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες, η Επιτροπή θα συμμετάσχει σε συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Οι έξι τροποποιήσεις των κατ' εξουσιοδότηση πράξεων σχετικά με τις επενδυτικές και ασφαλιστικές συμβουλές, τα καθήκοντα καταπιστευματοδόχου και την εποπτεία προϊόντων και τη διακυβέρνηση θα εξεταστούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (για περίοδο τριών μηνών, η οποία μπορεί να ανανεωθεί άπαξ για τρεις επιπλέον μήνες) και αναμένεται να εφαρμοστούν από τον Οκτώβριο του 2022.