Την Ετήσια Έκθεση για τη χρήση πρόσθετων κεφαλαίων από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, σύμφωνα με την οδηγία Solvency II δημοσίευσε η EIOPA.

Ο στόχος του μέτρου της πρόσθετης κεφαλαιακής απαίτησης είναι να εξασφαλίσει ότι οι ρυθμιστικές κεφαλαιακές απαιτήσεις αντανακλούν το προφίλ κινδύνου της επιχείρησης ή του ομίλου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές όταν απαιτείται και είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλιστεί υψηλός βαθμός εποπτικής σύγκλισης μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών εντός των 31 κρατών-μελών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, συμπεριλαμβανομένων των κρατών-μελών της Ε.Ε., όσον αφορά τη χρήση τους.

Η ανάλυση αυτή βασίζεται στα στοιχεία του Solvency II για το τέλος του 2018, που συγκεντρώθηκαν βάσει της οδηγίας 2009/138/ΕΚ, όπως αναφέρθηκαν από τις επιχειρήσεις και τους ασφαλιστικούς ομίλους, συμπληρωμένα και από μια έρευνα που περιελάμβανε τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά ερωτήματα.

Κατά το 2018, 8 αρμόδιες εθνικές αρχές επέβαλαν κεφαλαιακές προσαυξήσεις σε 21 μεμονωμένες επιχειρήσεις, από τις 2.819 (αντ)ασφαλιστικές επιχειρήσεις, βάσει της Οδηγίας Solvency ΙΙ στον ΕΟΧ. Σε αυτές περιλαμβάνονται 10 ασφαλιστικές εταιρείες ζημιών, 8 ασφαλιστικές ζωής, 2 αντασφαλιστικές και μία μικτή εταιρία. Το 2017, έξι αρμόδιες εθνικές αρχές είχαν επιβάλλει πρόσθετα κεφάλαια σε συνολικά 23 μεμονωμένες επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, μολονότι ο αριθμός των πρόσθετων κεφαλαίων είναι εξαιρετικά χαμηλός και μειώθηκε ελαφρά από το 2017 έως το 2018, δύο ακόμη αρμόδιες εποπτικές αρχές έκαναν χρήση του εργαλείου αυτού το 2018.

Το ποσό των πρόσθετων κεφαλαίων που επιβάλλονται σε εταιρίες που χρησιμοποιούν την τυποποιημένη φόρμουλα, εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλό συνολικά το 2018, ανερχόμενο στο 1% του συνόλου των κεφαλαιακών απαιτήσεων φερεγγυότητας. Ωστόσο, το ποσό πρόσθετων κεφαλαίων δεν είναι ασήμαντο όταν αυτό εξετάζεται σε ατομικό επίπεδο. Συνολικά, από το τέλος του 2018, το σύνολο των πρόσθετων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 32% (30% το 2017), αν εξετάσουμε το ποσό των πρόσθετων κεφαλαίων ως ποσοστό της συνολικής κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας, για τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την τυποποιημένη φόρμουλα για τα πρόσθετα κεφάλαια.

Η κατανομή των πρόσθετων κεφαλαίων ως ποσοστό της συνολικής κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας το 2018 για τις επιχειρήσεις που επέβαλαν πρόσθετα κεφαλαία, ποικίλλει σημαντικά μία ακόμη φορά. Το 2018, το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν 80% (83% το 2017), ενώ το μικρότερο ποσοστό στρογγυλοποιήθηκε κοντά στο 0% (1% το 2017). Πρέπει να σημειωθεί ότι σε όλες, εκτός πέντε περιπτώσεων, εάν εφαρμοζόταν, η προσθήκη κεφαλαίου αύξησε την κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας κατά περισσότερο από 10%.

Το nextdeal.gr μετέφρασε την περίληψη των κυριότερων σημείων της έκθεσης για τους αναγνώστες του, ενόψει και τις επικείμενης αναθεώρησης της Οδηγίας Solvency II το 2020, ώστε όσοι ασχολούνται με τα ασφαλιστικά δρώμενα να λάβουν γνώση της προσπάθειας των ασφαλιστικών εταιριών για περισσότερη προστασία των καταναλωτών.

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ 2018
Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ

Ο στόχος του μέτρου των πρόσθετων κεφαλαιακών απαιτήσεων είναι να εξασφαλίσει ότι οι ρυθμιστικές κεφαλαιακές απαιτήσεις αντανακλούν το προφίλ κινδύνου της επιχείρησης ή του ομίλου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές όταν απαιτείται και είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλιστεί υψηλός βαθμός εποπτικής σύγκλισης μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών εντός των 31 κρατών-μελών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, συμπεριλαμβανομένων των κρατών-μελών της Ε.Ε., όσον αφορά τη χρήση τους.

Η ανάλυση αυτή βασίζεται στα στοιχεία του Solvency II για το τέλος του 2018, που συγκεντρώθηκαν βάσει της οδηγίας 2009/138/ΕΚ, όπως αναφέρθηκαν από τις επιχειρήσεις και τους ασφαλιστικούς ομίλους, συμπληρωμένα και από μια έρευνα που περιελάμβανε τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά ερωτήματα.

Και οι 31 αρμόδιες εθνικές αρχές δεν ανέφεραν καμία αλλαγή στην εσωτερική διαδικασία καθορισμού και επανεξέτασης των προσαυξήσεων κεφαλαίου για ατομικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ατομικών επιχειρήσεων που αποτελούν μέρος κάποιου διασυνοριακού ομίλου.

Η πλειοψηφία των αρμόδιων εθνικών αρχών δεν διαθέτει επίσημες πολιτικές και η συνολική χρήση των πρόσθετων κεφαλαίων παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. Κατά το 2018, οκτώ αρμόδιες εθνικές αρχές έθεσαν κεφαλαιακές προσαυξήσεις σε 21 μεμονωμένες ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις και μία το χρησιμοποίησε σε τρεις ομίλους. Σε αυτές περιλαμβάνονται 10 εταιρίες ασφάλισης ζημιών, 8 εταιρίες ασφάλισης ζωής, 2 αντασφαλιστές και 1 μικτή.

Όπου χρησιμοποιήθηκαν, οι προσαυξήσεις κεφαλαίου έχουν σημαντική επίδραση στην κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας ορισμένων οντοτήτων, αυξάνοντάς την κατά περισσότερο από 10% σε όλες τις περιπτώσεις (εξαιρουμένων πέντε από αυτές). Στην πραγματικότητα, το 2018 η κατανομή ποικίλλει σημαντικά, με την μεγαλύτερη προσαύξηση κεφαλαίου να είναι γύρω στο 80% και η μικρότερη να πλησιάζει κοντά στο 0%.

Το άρθρο 31 της Οδηγίας Solvency ΙΙ και οι διατάξεις των σχετικών αντιπροσωπευτικών κανονισμών, απαιτούν από τις αρμόδιες εθνικές αρχές που καθορίζουν τις προσαυξήσεις κεφαλαίου, να γνωστοποιούν τον αριθμό των προσαυξήσεων κεφαλαίου, τη μέση προσαύξηση κεφαλαίου ανά επιχείρηση και τη διανομή πρόσθετων κεφαλαιακών απαιτήσεων ως ποσοστό της κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας, όσον αφορά όλες τις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις που εποπτεύονται βάσει της οδηγίας 2009/138/ΕΚ. Από τις οκτώ αρμόδιες εθνικές αρχές που έθεσαν προσαυξήσεις κεφαλαίων το 2018, και οι 8 κοινοποίησαν τις πληροφορίες αυτές στις ιστοσελίδες τους.

Σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο, οι προσαυξήσεις κεφαλαίου πρέπει να χρησιμοποιούνται ως έσχατο μέτρο, όταν είναι κατ’ εξαίρεση και μεταβατικές και θα πρέπει να εξετάζονται μόνο σε περίπτωση άλλα εποπτικά μέτρα έχουν αποτύχει, είναι απίθανο να επιτύχουν ή δεν είναι εφικτά. Το πλαίσιο αυτό συνέβαλε στην τρέχουσα περιορισμένη χρήση αυτού του εργαλείου με τις αρμόδιες εθνικές αρχές να αναγνωρίζουν ότι οι κεφαλαιακές προσαυξήσεις θα έπρεπε να είχαν καθοριστεί ως μέτρο πρόληψης και ότι δεν το είχαν πράξει, εξαιτίας της πολυπλοκότητας της διαδικασίας. Με αυτή την έννοια, ο εξορθολογισμός/απλούστευση της διαδικασίας για τον καθορισμό των πρόσθετων κεφαλαίων, θα επέτρεπε την καλύτερη χρήση αυτού του εργαλείου.

1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η Έκθεση του 2019 σχετικά με τη χρήση πρόσθετων κεφαλαίων αποτελεί μία ετήσια Έκθεση¹,  που δημοσιεύεται από την EIOPA, σύμφωνα με το άρθρο 52 παράγραφος 3 της Οδηγίας Solvency ΙΙ²,  για να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή σχετικά με το βαθμό σύγκλισης των εποπτικών αρχών όσον αφορά τη χρήση πρόσθετων κεφαλαίων μεταξύ εποπτικών αρχών στα διάφορα κράτη μέλη.

Σύμφωνα με τα άρθρα 37 και 232 της Οδηγίας 2009/138/ΕΚ (στο εξής καλούμενη Οδηγία Solvency  II), οι αρμόδιες εθνικές αρχές έχουν τη δυνατότητα καθορισμού πρόσθετων κεφαλαίων για μεμονωμένες επιχειρήσεις (ζωής, ζημιών, μικτές ή αντασφαλιστικές) ή για όμιλο εταιριών.

Σε συνέχεια της διαδικασίας επανεξέτασης, οι αρμόδιες εθνικές αρχές μπορούν, σε εξαιρετικές περιστάσεις, να ορίσουν μια προσαύξηση κεφαλαίου, με απόφασή της που θα αναφέρει τους λόγους. Αυτή η δυνατότητα παρέχεται μόνο σε περίπτωση που υπήρξε σημαντική:

• Απόκλιση του προφίλ κινδύνου από τα πρότυπα [Άρθρο 37(1)(a)] 
• Απόκλιση του προφίλ κινδύνου από τα πρότυπα εσωτερικής λειτουργίας [Άρθρο 37(1)(b)] 
• Απόκλιση από τα απαιτούμενα πρότυπα που έχουν τεθεί από την κυβέρνηση [Άρθρο 37(1)(c)] 
• Απόκλιση του προφίλ κινδύνου από τα πρότυπα, μετά την εφαρμογή της μεταβλητότητας ή των προσαρμοστικών ρυθμίσεων ή των [Άρθρο37(1) (d)]. 

Οι προσαυξήσεις κεφαλαίων θα πρέπει να εξετάζονται μόνο όταν άλλα μέτρα έχουν αποτύχει, είναι απίθανο να επιτύχουν ή δεν είναι εφικτά. Ο όρος «εξαιρετικά» πρέπει να νοείται στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κατάστασης κάθε επιχείρησης και όχι σε σχέση με τον αριθμό των κεφαλαιακών προσαυξήσεων που επιβάλλονται σε μια συγκεκριμένη αγορά.

Η οδηγία Solvency II αναφέρει επίσης ότι το πρόσθετο κεφάλαιο πρέπει να αναθεωρείται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο από την αρμόδια εποπτική αρχή και να αφαιρείται όταν η επιχείρηση έχει θεραπεύσει όλες τις ελλείψεις της, που οδήγησαν στην επιβολή του.

Ο στόχος ενός τέτοιου μέτρου είναι να εξασφαλίσει ότι οι ρυθμιστικές κεφαλαιακές απαιτήσεις (κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας) αντανακλούν το προφίλ κινδύνου της επιχείρησης ή του ομίλου.

Η προσαύξηση κεφαλαίου πρέπει να είναι ανάλογη με τους υπαρκτούς κινδύνους που προκύπτουν από τα διαφορετικά προφίλ κινδύνου ή τις ελλείψεις που οδήγη-σαν στην απόφαση της εποπτικής αρχής να ορίσει την προσθήκη κεφαλαίου.

Στην Έκθεση αυτή δίδεται έμφαση ειδικότερα στις αλλαγές όσον αφορά τη χρήση πρόσθετων κεφαλαίων που αναφέρθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια.

2. ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Η ανάλυση της παρούσας Έκθεσης βασίζεται στα ποσοτικά πρότυπα αναφοράς του Solvency II (QRTs)³ στο τέλος του 2018, που υπέβαλαν στις αρμόδιες εθνικές αρχές μεμονωμένες επιχειρήσεις ή όμιλοι, από τα 31 κράτη μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).

Επιπλέον, η EIOPA ξεκίνησε μια έρευνα για τις αρμόδιες εθνικές αρχές, η οποία περιελάμβανε τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά ερωτήματα σχετικά με τη χρήση πρόσθετων κεφαλαίων.

Όσον αφορά το ποσοτικό μέρος της έρευνας, ζητήθηκε ο αριθμός των πρόσθετων κεφαλαίου που τέθηκε ανά μεμονωμένη επιχείρηση ή όμιλο, για τα είδη αποκλίσεων που ορίζονται στο άρθρο 37 (πληροφορίες που δεν διατίθενται στα ποσοτικά πρότυπα αναφοράς-QRT).

Η έρευνα περιελάμβανε επίσης ποιοτικά ερωτήματα σχετικά με τη χρήση των πρόσθετων κεφαλαίων, για την καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας καθορισμού, υπολογισμού, αναθεώρησης ή / και διατήρησης των πρόσθετων κεφαλαίων.

Το μέρος που αφορά τα ποιοτικά ερωτήματα, αποσκοπούσε στην καλύτερη κατανόηση του που χρησιμοποιήθηκαν τα πρόσθετα κεφάλαια, για να συμβάλλουν στον υψηλότερο βαθμό εποπτικής σύγκλισης, στα διάφορα κράτη μέλη. Οι ποιοτικές ερωτήσεις επικεντρώθηκαν στις μεταβολές, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη και περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων:

• Ερωτήσεις σχετικά με την συνολική χρήση των πρόσθετων κεφαλαίων για μεμονωμένες επιχειρήσεις και ομίλους 
• Ερωτήσεις σχετικά με τις επίσημες πολιτικές και τη δημοσιοποίησή τους
• Λόγοι που επιβάλλουν τον καθορισμό πρόσθετων κεφαλαίων και πώς αυτά υπολογίζονται

Τα γραφήματα και οι πίνακες, που δείχνουν τον αριθμό των μεμονωμένων επιχειρήσεων και των ομίλων και χρησιμοποιούνται στην παρούσα έκθεση βασίζονται σε πληροφορίες που ελήφθησαν από τα ποσοτικά πρότυπα αναφοράς-QRT, συμπληρωμένα με τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν κατά την έρευνα.

3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Με βάση τις απαντήσεις που δόθηκαν κατά την έρευνα, μπορούν να γίνουν οι ακόλουθες παρατηρήσεις όσον αφορά τις μεταβολές στις διαδικασίες και τις επίσημες πολιτικές των αρμόδιων εποπτικών αρχών, για τον καθορισμό των πρόσθετων κεφαλαίων. 

Καμία από τις αρμόδιες εθνικές αρχές δεν ανέφερε μεταβολές στην εσωτερική διαδικασία καθορισμού και επανεξέτασης των πρόσθετων κεφαλαίων για μεμονωμένες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων ατομικών επιχειρήσεων οι οποίες αποτελούν μέρος μιας διασυνοριακής ομάδας⁴. 

Σύμφωνα με τις απαντήσεις που δόθηκαν κατά την έρευνα, οι διαδικασίες που εφαρμόστηκαν σύμφωνα με το άρθρο 250 παρ. 1 (γ) της Οδηγίας Solvency ΙΙ για τους ομίλους, παρέμειναν επίσης αμετάβλητες, όπως αυτές εφαρμόστηκαν πριν από 3 χρόνια. Για μία από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ετήσιες ανασκοπήσεις χρησιμοποιούνται για την ενημέρωση των πρόσθετων κεφαλαίων ή τη ρύθμιση των ειδοποιήσεων. Ωστόσο, πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι αυτό δεν απαιτεί επαναξιολόγηση των γενικών διαδικασιών γύρω από τον καθορισμό της πρόσθετης κεφαλαιακής απαίτησης.

Επιπλέον, όπως αυτό επιβεβαιώθηκε από αρκετές αρμόδιες εθνικές αρχές, οι διαδικασίες διαβούλευσης που θεσπίστηκαν από τον Φορέα Εποπτείας αποδείχθηκαν χρήσιμες κατά τη διαβούλευση με την εποπτική αρχή των ομίλων πριν από την έκδοση απόφασης για πρόσθετη κεφαλαιακή απαίτηση.

Ο καθορισμός πρόσθετων κεφαλαίου θα πρέπει να εφαρμοστεί στο πλαίσιο ενός συνεχούς εποπτικού διαλόγου, ο οποίος απαιτεί προληπτική παρακολούθηση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση ή ο όμιλος, πρέπει να αναφέρουν τυχόν σημαντικές αποκλίσεις που εντοπίζουν, σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ. 1 (α) έως (δ).

Σύμφωνα με την Οδηγία Solvency II, εφόσον το ζητήσει η εποπτική αρχή, η ασφαλιστική ή αντασφαλιστική επιχείρηση πρέπει να προβεί στον υπολογισμό του πρόσθετου κεφαλαίου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της εποπτικής αρχής, και να το επανεξετάζει τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.

Δίδονται τα ακόλουθα παραδείγματα για τον υπολογισμό:

• Αίτημα για να χρησιμοποιηθεί η τυποποιημένη φόρμουλα (SF) ή το (μερικό) εσωτερικό μοντέλο, για τον προσδιορισμό της απόκλισης του προφίλ κινδύνου
• Υπολογισμός ενός πρόσθετου κεφαλαίου ως ποσοστό των ασφαλίστρων του υποκαταστήματος σε άλλο κράτος-μέλος
• Αξιολόγηση των κριτηρίων υπολογισμού για την ικανότητα απορρόφησης ζημιών από αναβαλλόμενους φόρους

Οι αρμόδιες εθνικές αρχές παρακολουθούν προληπτικά τις συνθήκες, οι οποίες οδηγούν στην επιβολή του πρόσθετου κεφαλαίου. Αυτό αφορά κυρίως τις εθνικές αρχές που επιβάλλουν πρόσθετα κεφάλαια, λόγω έλλειψης διακυβέρνησης.

Η έρευνα ζήτησε επίσης επικαιροποίηση των επίσημων πολιτικών που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, για την εκτίμηση ενδεχόμενης ανάγκης για καθορισμό και αναθεώρηση πρόσθετων κεφαλαίων. Σύμφωνα με την περσινή έρευνα, η πλειοψηφία των αρμόδιων εποπτικών αρχών, δεν έχει θεσπίσει ακόμη επίσημες πολιτικές.

Οι λόγοι που αναφέρουν οι αρμόδιες εθνικές αρχές, για τους οποίους δεν έχουν θεσπίσει τέτοιες πολιτικές, είναι ότι το νομικό πλαίσιο είναι αρκετά σαφές δεδομένου ότι παρέχει επαρκείς οδηγίες. Άλλες αρμόδιες εθνικές αρχές δήλωσαν ότι τα εγχειρίδιά τους παρέχουν τις απαιτούμενες πληροφορίες ή ότι η διαδικασία εποπτικού ελέγχου, τις βοηθά να ορίσουν τις κατάλληλες διαδικασίες για τον καθορισμό ή την αναθεώρηση των πρόσθετων κεφαλαίων.

Συνολικά, μόνο επτά αρμόδιες εθνικές αρχές έχουν θεσπίσει επίσημη πολιτική. Αυτό σημαίνει συν μια ακόμη αρμόδια εθνική αρχή, σε σύγκριση με τη μελέτη του προηγούμενου έτους. Αυτή η εποπτική αρχή περιλαμβάνει τώρα μια «ζώσα» πολιτική που σύμφωνα με την αρμόδια εποπτική αρχή, ομοιάζει με μια τυπική πολιτική.

Από την ανασκόπηση προέκυψε ότι από τις επτά αρμόδιες εθνικές αρχές, οι οποίες έχουν θεσπίσει επίσημες πολιτικές, μόνο 3 καθόρισαν πρόσθετα κεφάλαια. Από την άλλη μεριά, μία εποπτική αρχή καθόρισε πρόσθετο κεφάλαιο, χωρίς όμως να διαθέτει επίσημη πολιτική.

4. ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ

Σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 2 της Οδηγίας Solvency ΙΙ, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και του ΕΟΧ μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους να περιορίζουν προσωρινά τη δημοσιοποίηση των πρόσθετων κεφαλαίων, σε ετήσια βάση.

Τα πρόσθετα κεφάλαια δεν χρειάζεται να δημοσιοποιούνται ξεχωριστά κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, η οποία λήγει το αργότερο την 31η Δεκεμβρίου 2020.

Στο τέλος της μεταβατικής περιόδου, οι επιχειρήσεις θα προωθήσουν τη διαφάνεια όσον αφορά τα πρόσθετα κεφάλαια, δημοσιοποιώντας το ποσό κάθε πρόσθετης κεφαλαιακής απαίτησης και παρέχοντας συνοπτικές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η αρμόδια εθνική αρχή δικαιολόγησε τον καθορισμό της προσαύξησης κεφαλαίου.

Όσον αφορά τη δημοσιοποίηση των επίσημων πολιτικών, δεδομένου ότι συνήθως δεν υπάρχουν, η πλειοψηφία των αρμόδιων εθνικών αρχών επέλεξε να μην τις αποκαλύψει. Πράγματι, μόνο μία εθνική αρχή (από τις επτά που έχουν θεσπίσει επίσημες πολιτικές) δημοσίευσε την επίσημη πολιτική της στην ιστοσελίδα της.

Σύμφωνα με το άρθρο 31 της Οδηγίας Solvency ΙΙ και τις διατάξεις των σχετικών αντιπροσωπευτικών κανονισμών, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές που καθορίζουν τα πρόσθετα κεφάλαια, πρέπει να γνωστοποιούν τα ακόλουθα:

• Παράρτημα ΧΧΙ – Μέρος Α, σημείο 23: τον αριθμό των πρόσθετων κεφαλαίων, την μέση προσαύξηση κεφαλαίου ανά επιχείρηση και την κατανομή των πρόσθετων κεφαλαίων που υπολογίζονται ως ποσοστό της κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας, όσον αφορά όλες τις εποπτευόμενες ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εταιρίες, σύμφωνα με την οδηγία 2009/138/ΕΚ
• Παράρτημα XXI – Μέρος Β, σημείο 8: τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή πρόσθετων κεφαλαιακών απαιτήσεων και τα κριτήρια για τον υπολογισμό και την αφαίρεσή τους.

Από τις οκτώ αρμόδιες εθνικές αρχές που επέβαλαν πρόσθετα κεφάλαια το 2018, όλες τους δημοσιοποίησαν αυτές τις πληροφορίες.

Η EIOPA θα συνεχίσει να παρακολουθεί την δημοσιοποίηση των πρόσθετων κεφαλαίων.

5. ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Κατά το 2018, 8 αρμόδιες εθνικές αρχές επέβαλαν κεφαλαιακές προσαυξήσεις σε 21 μεμονωμένες επιχειρήσεις, από τις 2.819 (αντ)ασφαλιστικές επιχειρήσεις, βάσει της Οδηγίας Solvency ΙΙ στον ΕΟΧ. Σε αυτές περιλαμβάνονται 10 ασφαλιστικές εταιρείες ζημιών, 8 ασφαλιστικές ζωής, 2 αντασφαλιστικές και μία μικτή εταιρία. Το 2017, έξι αρμόδιες εθνικές αρχές είχαν επιβάλλει πρόσθετα κεφάλαια σε συνολικά 23 μεμονωμένες επιχειρήσεις.

Ως εκ τούτου, μολονότι ο αριθμός των πρόσθετων κεφαλαίων είναι εξαιρετικά χαμηλός και μειώθηκε ελαφρά από το 2017 έως το 2018, δύο ακόμη αρμόδιες εθνικές αρχές έκαναν χρήση του εργαλείου αυτού το 2018.

Αυτό ενδεχομένως υποδηλώνει μια καλύτερη κατανόηση από μέρους των αρμό-διων εθνικών αρχών. Πράγματι, ορισμένες εθνικές αρχές αναφέρουν ρητά ότι οι διαδικασίες καθορισμού πρόσθετων κεφαλαίων αποτελούν μέρος των συνεχιζό-μενων διαδικασιών εποπτικού ελέγχου, κατά τις οποίες διενεργούνται τακτικές αξιολογήσεις της κεφαλαιακής επάρκειας και, όταν αυτή η αξιολόγηση της κεφα-λαιακής επάρκειας επισημαίνει κάποιο πρόβλημα, ενεργοποιείται μία ξέχωρη διαδικασία εποπτικού ελέγχου. 

Έτσι, αντλούνται κάποια διδάγματα από αυτή την πρακτική εφαρμογή, παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες δυσκολίες όσον αφορά τον καθορισμό των πρόσθετων κεφαλαίων, όπως αντικατοπτρίζεται επίσης και στη χαμηλή συνολική χρήση τους.

Όπως δήλωσαν ορισμένες από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, η επιβολή πρόσθετων κεφαλαίων ως εποπτικό εργαλείο, εξακολουθεί να παραμένει μειωμένη για τους ακόλουθους λόγους:

• Σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο, τα πρόσθετα κεφάλαια πρέπει να χρησιμοποιούνται ως έσχατο μέτρο, επιβάλλονται κατ’ εξαίρεσιν και μετα-βατικά και πρέπει να εξετάζονται μόνο όταν άλλα μέτρα εποπτείας αποτύχουν, είναι απίθανο να επιτύχουν ή δεν είναι εφικτά
• Απαιτείται τεράστιος όγκος δεδομένων για να δικαιολογηθεί ο καθορισμός πρόσθετης κεφαλαιακής απαίτησης και συνεπώς η όλη διαδικασία είναι επαχθής και πολύπλοκη
• Ο καθορισμός πρόσθετων κεφαλαίων θα μπορούσε να αμφισβητηθεί στα δικαστήρια, οδηγώντας σε μακρές και σύνθετες διαδικασίες που δεν θα ωφελήσουν την εποπτική διαδικασία

Ορισμένες αρμόδιες εθνικές αρχές πιστεύουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα πρόσθετα κεφάλαια θα έπρεπε να έχουν επιβληθεί από προληπτική άποψη, αλλά αυτό δεν έγινε, λόγω της πολυπλοκότητας της διαδικασίας. Υπό αυτή την έννοια, περισσότερη πρακτική εμπειρία θα επέτρεπε την αποτελεσματικότερη χρήση αυτού του εργαλείου.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει επίσης να αναφερθεί, ότι τρεις αρμόδιες εθνικές αρχές σκόπευαν να επιβάλουν πρόσθετη κεφαλαιακή απαίτηση, αλλά η δυνατότητα επιβολής της απορρίφθηκε, για τους ακόλουθους λόγους:

• Ανιχνεύθηκε μια προσωρινή απόκλιση από τα πρότυπα, η οποία αποδεί-χθηκε τελικά ασήμαντη
• Η επιχείρηση υποτίθεται ότι θα εκτίθονταν σε πρόσθετο λειτουργικό κίνδυνο εξαιτίας μιας τεράστιας ενδεχόμενης φορολογικής απαίτησης, αλλά το φορολογικό πρόβλημα επιλύθηκε πριν οριστικοποιηθεί η απόφαση για την προσθήκη κεφαλαίου.

Ομοίως με τα προηγούμενα έτη, παρατηρήθηκαν και πάλι κάποιες περιπτώσεις των λεγόμενων «αυτοεπιβαλλόμενων» πρόσθετων κεφαλαίων το 2018. Αυτά δεν θεωρούνται ως πρόσθετα κεφάλαια, για τους σκοπούς της παρούσας Έκθεσης, καθώς αυτά δεν είχαν επιβληθεί από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Η χρήση αυτών των «αυτοεπιβαλλόμενων» πρόσθετων κεφαλαίων είναι πολύ χαμηλή: το 2018 υπήρξαν τρεις περιπτώσεις σε δύο διαφορετικά κράτη-μέλη, γεγονός που μάλλον δηλώνει μείωση, σε σύγκριση με την προηγούμενη έρευνα.

Αυτά τα «αυτοεπιβαλλόμενα» πρόσθετα κεφάλαια μπορεί να είναι μάρτυρες δύο διαφορετικών καταστάσεων:

• Οι επιχειρήσεις αποφασίζουν σε εθελοντική βάση να καθορίσουν πρόσθετα κεφάλαια, μετά από διάλογο με την αρμόδια εθνική αρχή που αποφάσισε –για τους προαναφερθέντες λόγους– να μην επιβάλλει επισήμως πρόσθετο κεφάλαιο, καθώς πρόκειται για μια δύσκολη διαδικασία και η επιχείρηση δέχεται ότι θα πρέπει να κατέχει συγκεκριμένο ποσό κεφαλαίου, το οποίο υπερβαίνει την κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας.
• Οι επιχειρήσεις που αποφασίζουν με δική τους πρωτοβουλία να υιοθετή-σουν μια πιο συνετή προσέγγιση όσον αφορά τον υπολογισμό της κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας από εκείνη της τυποποιημένης φόρμουλας.

Η πρώτη περίπτωση θα πρέπει να αποφεύγεται, δεδομένου ότι οι προσαυξήσεις κεφαλαίου αφορούν συγκεκριμένα εποπτικά μέτρα που επιβάλλονται επισήμως από τις εποπτικές αρχές και οι διαδικασίες για την απόφασης επιβολής τους θα πρέπει να είναι συγκλίνουσες, στο μέτρο του δυνατού, προκειμένου να καταστεί δυνατή η σύγκριση μεταξύ των κρατών-μελών. Μόνο τα πρόσθετα κεφάλαια που καθορίζονται από την αρμόδια εθνική αρχή μεταβάλλουν το ποσό του εποπτικού ελέγχου και ενεργοποιούν τις απαιτήσεις τόσο της γνωστοποίησης όσο και της μη συμμόρφωσης.

Για τον ίδιο λόγο, πρέπει επίσης να αποφεύγεται και η δεύτερη περίπτωση . Οι επιχειρήσεις είναι ελεύθερες να κατέχουν πρόσθετα κεφάλαια που υπερβαίνουν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου, μέχρι το ποσό που κρίνουν κατάλληλο. Αυτός είναι πράγματι ο σκοπός της αξιολόγησης των συνολικών αναγκών φερεγγυότητας των επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της ORSA.

Όσον αφορά τους λόγους επιβολής πρόσθετων κεφαλαίων, το 2018 αυτά καθορίζονται για άλλη μία φορά κυρίως βάσει του άρθρου 37 παρ. 1(α), δηλαδή ενεργοποιούνται από την απόκλιση του προφίλ κινδύνου από τις παραδοχές στις οποίες βασίζονται τα τυποποιημένα πρότυπα. Στην πραγματικότητα, 18 από τις 21 επιβολές πρόσθετων κεφαλαίων, σχετίζονται με αυτόν τον λόγο. Οι εταιρίες ασφάλισης ζημιών εξακολουθούν να κατέχουν το μεγαλύτερο αριθμό πρόσθετων κεφαλαίων, όντας 10 τον αριθμό, αλλά η διαφορά τους από τον αριθμό των εταιριών ασφάλισης ζωής (οκτώ) δεν είναι σημαντική.

Μόνο σε μία ασφαλιστική εταιρία ζωής που χρησιμοποιεί εσωτερικό μοντέλο, έχει επιβληθεί πρόσθετο κεφάλαιο.

Το 2018, είχαμε μόνο δύο περιπτώσεις επιβολής πρόσθετου κεφαλαίου, ως αποτέλεσμα έλλειψης διακυβέρνησης, για παράδειγμα έλλειψη ελέγχου των δαπανών ενός υποκαταστήματος εταιρίας σε άλλο κράτος-μέλος (πίνακας 1.1.).

Ο ακόλουθος πίνακας παρέχει μια επισκόπηση του αριθμού των κεφαλαιακών προσαυξήσεων που καθορίστηκαν σε ατομικό επίπεδο το 2018 (υπό τους όρους που αναφέρονται στο άρθρο 37 της οδηγίας Solvency II) και σε ποιες χώρες επιβλήθηκαν (Πίνακας 1.2).

 

6. ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Στην ασφαλιστική αγορά εντός του ΕΟΧ, 304 όμιλοι εταιριών υπόκεινται σε εποπτεία, σύμφωνα με το Solvency II. Μια κεφαλαιακή προσθήκη στην ενοποιημένη κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας για τον Όμιλο, μπορεί να επιβληθεί, όταν το προφίλ κινδύνου του Ομίλου δεν αντικατοπτρίζεται επαρκώς.

Το 2018, μόνο μία αρμόδια εθνική αρχή επέβαλε πρόσθετα κεφάλαια σε όμιλο, δύο για αποκλίσεις του προφίλ κινδύνου, σε χρήστες των πρότυπων τύπων και ένα σε όμιλο που χρησιμοποιούσε εσωτερικό μοντέλο⁵. 

7. ΠΟΣΟ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Το ποσό των πρόσθετων κεφαλαίων που επιβάλλονται σε εταιρίες που χρησιμο-ποιούν την τυποποιημένη φόρμουλα, εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλό συνολικά το 2018, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας, εντός του ΕΟΧ. Ανέρχεται στο 1% του συνόλου των κεφαλαιακών απαιτήσεων φερεγγυότητας σε επίπεδο Ε.Ε. και ΕΟΧ.

Ωστόσο, το ποσό πρόσθετων κεφαλαίων δεν είναι ασήμαντο όταν αυτό εξετάζεται σε ατομικό επίπεδο.

Συνολικά, από το τέλος του 2018, το σύνολο των πρόσθετων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 32% (30% το 2017), αν εξετάσουμε το ποσό των πρόσθετων κεφαλαίων ως ποσοστό της συνολικής κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας, για τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την τυποποιημένη φόρμουλα για τα πρόσθετα κεφάλαια.

Η κατανομή των πρόσθετων κεφαλαίων ως ποσοστό της συνολικής κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας το 2018 για τις επιχειρήσεις που επέβαλαν πρόσθετα κεφαλαία, ποικίλλει σημαντικά μία ακόμη φορά. Το 2018, το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν 80% (83% το 2017), ενώ το μικρότερο ποσοστό στρογγυλοποιήθηκε κοντά στο 0% (1% το 2017). Πρέπει να σημειωθεί ότι σε όλες, εκτός πέντε περιπτώσεων, εάν εφαρμοζόταν, η προσθήκη κεφαλαίου αύξησε την κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας κατά περισσότερο από 10%.

Οι περιπτώσεις στις οποίες τα πρόσθετα κεφάλαια αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο ποσοστό της κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας, αντιστοιχούν σε εκείνες στις οποίες η τυποποιημένη φόρμουλα δεν καλύπτει τους κινδύνους καταστροφής στους οποίους εκτίθενται οι επιχειρήσεις, δηλαδή τους μη συστηματικούς κινδύνους που απορρέουν από την ασφαλιστική κάλυψη πολεμικών γεγονότων και την κάλυψη φαρμακευτικής ευθύνης. Αυτές είναι εξαιρετικά «εξειδικευμένες» επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν συσταθεί κυρίως για την κάλυψη των κινδύνων καταστροφής.

---

¹ Οι Εκθέσεις του 2018 και 2019 είναι ανηρτημένες στην ιστοσελίδα της EIOPA.
² Η Οδηγία 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριότητας ασφάλισης και αντασφάλισης (Solvency ΙΙ).
³ Πρότυπα S.25.01, S.25.02 και S.25.03 (που αφορούν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις φερεγγυότητας) και S.23.01 (που αφορούν τα Ίδια Κεφάλαια). 
⁴ Για πλήρη περιγραφή των διαδικασιών, δείτε την Έκθεση του 2018.
⁵ Το 2017 η Ολλανδική Εποπτική Αρχή επέβαλε δύο προσθήκες κεφαλαίων σε ομίλους εταιριών. Αυτά αυτοεπιβλήθηκαν το 2018 και ως εκ τούτου αφαιρέθηκαν. Το ίδιο ισχύει και για δύο προσθήκες κεφαλαίων σε ομίλους, που επιβλήθηκαν από την Ιταλική εποπτεύουσα αρχή.