Η "ακτινογραφία" των αγορών σε ένα πρωτοφανές παγκόσμιο περιβάλλον

Πληθωρισμός, άνοδος των επιτοκίων στην αγορά κεφαλαίων και ταυτόχρονα κίνδυνος ύφεσης. To αρνητικό κλίμα στις αγορές των μετοχών και των ομολόγων δείχνουν πόσο πολύ αυτή η κατάσταση ανησυχεί τους επενδυτές.  

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κάνει λόγο για χρηματοπιστωτικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν χώρες, πολλές από τις οποίες έχουν μεγάλο χρέος, καθώς και μη χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δηλαδή ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία, hedge funds και αμοιβαία κεφάλαια.

Η αύξηση των επιτοκίων οδηγεί σε sell-off στις αγορές μετοχών και ομολόγων που οδηγούν σε μεγάλες μειώσεις των τιμών τους και αυτό επηρεάζει με τη σειρά του και στις ασφαλιστικές εταιρείες.

Ο υψηλός πληθωρισμός που ανέβασε το κόστος των αποζημιώσεων και κυρίως οι απώλειες που υπέστησαν οι μετοχές και τα ομόλογα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές ψαλίδισαν τις οικονομικές επιδόσεις των εγχώριων ασφαλιστικών εταιρειών, ακόμη και όσων κατάφεραν να ανεβάσουν το ύψος της παραγωγής τους κατά το πρώτο μισό του 2022.

Η ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς  εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Η δυσμενής οικονομική συγκυρία δεν βοηθά, καθώς η αύξηση του κόστους της ενέργειας και του πληθωρισμού μεταξύ άλλων επιδρούν αρνητικά και στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών.

Παρ' όλα αυτά, η ελληνική οικονομία αναμένεται να σημειώσει ανάπτυξη το 2022 και οι προβλέψεις είναι ευοίωνες. 

Η ανάπτυξη της οικονομίας είναι συνδεδεμένη με την ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στις Γενικές Ασφαλίσεις.

Είναι πιθανό, κατά συνέπεια, να υπάρξουν αναπροσαρμογές, περιορισμένης εμβέλειας, των χαρτοφυλακίων, στρέφοντας οι εταιρείες το επενδυτικό ενδιαφέρον τους και προς εναλλακτικές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που δίνουν μεγαλύτερη απόδοση, με στόχο τη μερική αντιστάθμιση της επίδρασης του πληθωρισμού.

Η άνοδος των επιτοκίων και κατά συνέπεια η πτώση των τιμών των ομολόγων, καθώς και η πτώση των τιμών των μετοχών έχουν δημιουργήσει υπαξίες στο ενεργητικό των επενδυτικών χαρτοφυλακίων, που όμως εν πολλοίς αντισταθμίζεται από την άνοδο της καμπύλης προεξόφλησης των υποχρεώσεων και κατά συνέπεια οι εποπτικοί δείκτες των ασφαλιστικών εταιριών διατηρούνται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα, επισημαίνουν παράγοντες του κλάδου στη "nextdeal".

Oι ασφαλιστικές επιχειρήσεις είναι έμπειροι διαχειριστές επενδύσεων, που διαθέτουν την κατάλληλη τεχνογνωσία για την απορρόφηση των όποιων κραδασμών στις αγορές.

Oμόλογα

Σε bear market πλέον έχει περάσει η διεθνής αγορά ομολόγων έπειτα από 40 έτη! 

Οι απότομες αυξήσεις επιτοκίων που εφαρμόστηκαν από τις κεντρικές τράπεζες ως απάντηση στην άνοδο του πληθωρισμού, έβαλαν ένα τέλος σε μια bull market διάρκειας 4 δεκαετιών. Αυτό δημιουργεί ένα ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον για τους επενδυτές φέτος, με ομόλογα και μετοχές να βυθίζονται παράλληλα.

Βρισκόμαστε σε ένα νέο επενδυτικό περιβάλλον και αυτό είναι τεράστιο θέμα για όσους αναμένουν ότι το σταθερό εισόδημα θα είναι αντιστάθμιση κινδύνου των μετοχών.

Βεβαίως όπως επισημαίνουν στο "nextdeal" παράγοντες του κλάδου πως το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων που διαμορφώνεται πλέον τους τελευταίους μήνες, θα επιτρέπει στις ασφαλιστικές εταιρείες να κάνουν τις νέες επενδύσεις σε ομόλογα με υψηλότερες αποδόσεις απ’ ό,τι στο παρελθόν, διευκολύνοντας έτσι την κάλυψη των εγγυημένων αποδόσεων.

Φυσικό επακόλουθο του πληθωρισμού, πέραν της αύξησης του κόστους των ασφαλιστικών αποζημιώσεων, είναι η μείωση των πραγματικών αποδόσεων των επενδύσεων. Για παράδειγμα, αν ένας τίτλος σταθερού επιτοκίου, όπως είναι κατ’ εξοχήν ένα ομόλογο, έχει απόδοση 3% και ο πληθωρισμός είναι 2%, ο επενδυτής σε πραγματικούς όρους «κερδίζει» μόλις 1% σε απόδοση.

Στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια των ασφαλιστικών εταιρειών, είναι γνωστό ότι οι τοποθετήσεις σε χρεωστικούς τίτλους (π.χ. ομόλογα) καταλαμβάνουν παραδοσιακά το μεγαλύτερο ποσοστό επί του συνολικού ενεργητικού τους. 

Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε χρεωστικούς τίτλους μειώθηκε σε 10.604 εκατ. ευρώ στο τέλος του β΄ τριμήνου του 2022, έναντι 11.200 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως σε μείωση των αποτιμήσεων των τίτλων τόσο του

Ελληνικού Δημοσίου όσο και των λοιπών χωρών της ζώνης του ευρώ. Το ποσοστό των χρεωστικών τίτλων επί του συνολικού ενεργητικού διαμορφώθηκε σε 55,8% το β΄ τρίμηνο από 55,9% το προηγούμενο τρίμηνο.

Αμοιβαία

Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων των ασφαλιστικών εταιρειών σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων μειώθηκε σε 3.842 εκατ. ευρώ, έναντι 4.137 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο και το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού μειώθηκε στο 20,2%, έναντι 20,6% το προηγούμενο τρίμηνο. Η μείωση της αξίας των τοποθετήσεων οφείλεται κυρίως σε μείωση της αποτίμησης μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων εξωτερικού.

Σε σημαντικές απώλειες υποχρεώθηκαν στο φετινό εννεάμηνο οι μεριδιούχοι των περισσότερων αμοιβαίων κεφαλαίων, λόγω των γενικότερων εξελίξεων που έλαβαν χώρα στις διεθνείς αγορές μετοχών και ομολόγων.

H ανατίμηση του δολαρίου έναντι του ευρώ επηρέασε τις αποδόσεις όσων Αμοιβαίων Κεφαλαίων τοποθετούνται σε περιουσιακά στοιχεία που αποτιμώνται στο αμερικανικό νόμισμα.

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, αναμενόμενο ήταν να καταγράψει απώλειες το σύνολο των κατηγοριών των αμοιβαίων κεφαλαίων, με ελάχιστες εξαιρέσεις όπως για παράδειγμα κάποια Α/Κ Ομολογιακά Διεθνή που τοποθετούνται σε δολαριακούς τίτλους.

Τα ευρωπαϊκά μετοχικά κεφάλαια έρχονται αντιμέτωπα με εκροές επί 8 διαδοχικούς μήνες, οι οποίες φτάνουν στα 98 δισ. δολάρια ή στο 6% του υπό διαχείριση ενεργητικού. Με βάση αυτά τα δεδομένα οι ρευστοποιήσεις είναι σήμερα χειρότερες σε σχέση με το sell off του 2020 που πυροδότησε η πανδημία και είναι συγκρίσιμες με την περίοδο 2011- 2012, την κορύφωση δηλαδή της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. 

Μετοχές

Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων των ασφαλιστικών εταιρειών σε μετοχές διαμορφώθηκε , στο τέλος του πρώτου εξαμήνου, σε 694 εκατ. ευρώ, έναντι 699 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού διαμορφώθηκε στο 3,7%, έναντι 3,5% το προηγούμενο τρίμηνο.

Σε μια περίοδο ταυτόχρονης πτώσης μετοχών και ομολόγων παγκοσμίως, καθώς οι κεντρικές τράπεζες «χτυπούν» τον πληθωρισμό με επιθετική αύξηση επιτοκίων, το Bloomberg υπολογίζει ότι οι επενδυτές στο 9μηνο έχασαν το μυθικό ποσό των 36 τρισ. δολ. από τη μείωση της αξίας μετοχών και ομολόγων, το οποίο αντιστοιχεί σχεδόν στο διπλάσιο του ΑΕΠ των ΗΠΑ.

Κίνδυνος νέας άτακτης υποχώρησης των τιμών στις χρηματιστηριακές αγορές προειδοποίησε το ΔΝΤ καθώς αυξάνονται οι κίνδυνοι μετάδοσης της πίεσης από τη μία στην άλλη.

Δυσοίωνες εκτιμήσεις, πού είναι ο "πάτος"

Οι χρηματιστηριακές αγορές και η παγκόσμια οικονομία θα πρέπει να βιώσουν περισσότερο πόνο προτού η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ απομακρυνθεί από την επιθετική πολιτική σύσφιξης που ακολουθεί, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές και εκτιμούν ότι ο "πάτος" των αγορών απέχει ακόμη αρκετά.

Να προετοιμαστούν για αρκετές αλλεπάλληλες αναταραχές στις αγορές προτού βρεθεί ο πραγματικός "πάτος" για τις μετοχές, προειδοποιεί τους επενδυτές η Goldman Sachs.

Μερικοί αναλυτές τον τοποθετούν χρονικά στην εικόνα που θα δείχνει ο πληθωρισμός. Στο σημείο που οι πληθωριστικές πιέσεις πιάσουν "ταβάνι" και δείξουν ότι αρχίσουν έστω και λίγο να υποχωρούν. Αυτό θα σημάνει ίσως και το τέλος των αυξήσεων των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. 

Όμως όπως έχουν δείξει η συμπεριφορά των αγορών, κυρίως στη Wall Street οι επενδυτές επιθυμούν...ύφεση!

Τα ισχυρά στοιχεία για την εργασίας στις ΗΠΑ διαβάζονται από τους επενδυτές ως "στήριγμα" προς τη FED να συνεχίζει την επιθετική της επιτοκιακή πολιτική, καθώς η αντοχή της αγοράς εργασίας δείχνει ότι η οικονομία αντέχει στο επιτοκιακό σοκ.

Η Fed θέλει να δει μια "ρωγμή" στην αγορά εργασίας προτού σταματήσει τις αυξήσεις των επιτοκίων της εκτιμά, η Bank of America.

Σημείο καμπής στην αγορά εργασίας εκλαμβάνεται το πέρασμα των μηνιαίων στοιχείων για τα μισθολόγια σε αρνητικό έδαφος από θετικό. Τότε θα "τελειώσει" την αύξηση επιτοκίων και θα έλθουν καλύτερες ημέρες στις αγορές.

Οι αναλυτές είναι κατηγορηματικοί. Η οποιαδήποτε ανοδική αντίδραση των χρηματιστηριακών αγορών είναι ευκαιρία για πωλήσεις.

Σύμφωνα με την Goldman Sachs οι επενδυτές είναι έτοιμοι να ξεφορτωθούν μετοχές και το 2023.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της, οι πωλήσεις αμερικάνικων μετοχών το 2023 από ξένους επενδυτές και νοικοκυριά των ΗΠΑ θα διαμορφωθούν στα 200 δισ. δολάρια, ενώ αυτές από τα αμοιβαία κεφάλαια σε 300 δισ. δολ.

Ανεβαίνει ο πήχης των επιτοκίων

Ο πήχης για το τελικό ύψος των επιτοκίων ανεβαίνει συνέχεια και η τάση αυτή ενισχύεται από τη Fed, η οποία προβλέπει τώρα ότι το βασικό επιτόκιό της θα φθάσει στο 4,4% στο τέλος του έτους και θα σκαρφαλώσει στο 4,6% το 2023.

Στο 3% βλέπουν πλέον το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ τον Μάιο οι traders. Στη Βρετανία, το βασικό επιτόκιο της Τράπεζας της Αγγλίας αναμένεται να αυξηθεί στο 5% το 2023.

Οι αποδόσεις των ομολόγων σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση πολλών τριμήνων εδώ και τουλάχιστον 35 χρόνια. Στα τελευταία τρία 3μηνα το 10ετές έχει κερδίσει 230,6 μονάδες βάσης στη μεγαλύτερη άνοδό του για τρία 3μηνα από το 1987. Η απόδοση του 2ετούς  στα τελευταία 7 τρίμηνα κέρδισε 408,7 μονάδες βάσης. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη άνοδός του για 7 τρίμηνα από το 1982.

Δολάριο: Το μόνο ασφαλές καταφύγιο, αλλά...

Σε μία χρονιά κατά την οποία οι μετοχές παγκοσμίως βάσει του δείκτη MSCI All Country World Index υποχωρούν κατά 25% και τα κρατικά και εταιρικά ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας με βάση τον δείκτη Bloomberg Global Aggregate Total Return Index σημειώνουν πτώση άνω του 20% από τα υψηλά του 2021, το δολάριο ως «ασφαλές καταφύγιο» σε περιόδους γεωπολιτικών συγκρούσεων και οικονομικής αναταραχής σημειώνει φέτος ράλι, με τον δείκτη δολαρίου έναντι ενός καλαθιού με τα 10 ισχυρότερα νομίσματα να σημειώνει κέρδη 19%, σε νέο υψηλό 20ετίας.

Όμως η άνοδος του δολαρίου δημιουργεί μία "μη βιώσιμη κατάσταση" για τα assets κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών, και κάθε φορά που παρατηρήθηκε μια τέτοια ενδυνάμωση στο παρελθόν κατέληξε σε κάποιου είδους χρηματοπιστωτική ή οικονομική κρίση, προειδοποιεί η Morgan Stanley, παραπέμποντας στην παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, την κρίση δημόσιου χρέους των ΗΠΑ του 2012 και τη φούσκα των τεχνολογικών μετοχών του 2000.