Κεντρική φωτογραφία: Alexander Sarrigeorgiou, Chairman Hellenic Association of Insurance Companies

Το κενό ασφαλιστικής προστασίας, δηλαδή το τι μένει ανασφάλιστο, είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολεί τα σύγχρονα κράτη και βέβαια την ασφαλιστική αγορά. Είναι ένα παγκόσμιο θέμα, ειδικά όμως στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο.

Ο Έλληνας πρώτα από όλα σαν άτομο και οικογένεια και ακολούθως ως επιχείρηση είναι ασφαλισμένος στο 1/3 με 1/4 του ευρωπαϊκού μέσου όρου, και αυτό συμβαίνει ενώ οι κίνδυνοι γύρω μας αυξάνονται εκθετικά.

Κενό προστασίας υπάρχει σε όλες τις περιοχές όπου οι άνθρωποι χρειάζονται προστασία, όπως η υγεία, οι συντάξεις και οι φυσικές καταστροφές.

Ας τα δούμε αναλυτικά:

Στις φυσικές καταστροφές μόλις το 15% των σπιτιών είναι ασφαλισμένο. Στις επιχειρήσεις, εκτιμάται ότι ασφαλίζονται 200 χιλ. μόλις από τις 500 χιλ. (με τουλάχιστον έναν εργαζόμενο), δηλαδή το ποσοστό ανέρχεται σε 40%.

Παράλληλα, τα καταστροφικά γεγονότα αυξάνονται σε συχνότητα αλλά και σφοδρότητα. Είναι ξεκάθαρο ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Το 2023 είχαμε 3 περιστατικά βροχοπτώσεων - πλημμυρών και 2 δασικών πυρκαγιών ιδιαίτερης έντασης, μεταξύ των οποίων και την κακοκαιρία «Daniel». Για αυτά πάνω από 9 χιλ. ζημιές δηλώθηκαν στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, με τις συνολικές αποζημιώσεις να προσεγγίζουν τα €440 εκατ.

Για τον «Daniel» συγκεκριμένα, μιλάμε για το μεγαλύτερο ποσό αποζημίωσης σε καταστροφικό συμβάν από το 1993 που συγκεντρώνονται στοιχεία από την ΕΑΕΕ έως και σήμερα, με το ύψος των αποζημιώσεων να εκτιμάται ότι ξεπερνά τα €370 εκατ.

Το κόστος των καταστροφών που δεν καλύπτεται από την ασφαλιστική αγορά επιβαρύνει σε μεγάλο ποσοστό το κράτος και τους πολίτες και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε άμεσα.

Φυσικά πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η κυβέρνηση έχει κάνει κινήσεις σε αυτόν τον τομέα. Φέτος δόθηκε για πρώτη φορά έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ για τις κατοικίες που ασφαλίζονται έναντι φυσικών καταστροφών. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΑΑΔΕ, 280-290 χιλιάδες κατοικίες εκμεταλλεύτηκαν το κίνητρο αυτό. Υπάρχει ενδιαφέρον για ασφάλιση και κατά συνέπεια θα πρέπει να ενθαρρυνθούν ακόμη περισσότεροι να κάνουν χρήση του μέτρου. Είναι σημαντικό και η ίδια η Πολιτεία να ενημερώσει και να προωθήσει και ενδεχομένως να αυξήσει το κίνητρο που έδωσε.

Τέλος, στο ίδιο θέμα, σχετικά με την εξαγγελία του πρωθυπουργού για την υποχρεωτική ασφάλιση των επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών θεωρούμε πως είναι εξαιρετικά σημαντικό το μέτρο αυτό να συμπεριλάβει και μικρότερες επιχειρήσεις, δηλαδή με κύκλο εργασιών 1 εκατ. ή και 500 χιλιάδες ευρώ.

Δεύτερος τομέας με σημαντικό κενό προστασίας είναι οι συντάξεις. Κι εδώ το κενό προστασίας είναι μεγάλο, ιδιαίτερα αν κάνει κανείς σύγκριση με ανεπτυγμένα ευρωπαϊκά κράτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που προκύπτει από στοιχεία του ΟΟΣΑ είναι ότι ο

65χρονος Δανός ο οποίος βγαίνει στη σύνταξη έχει στην άκρη χρήματα που αντιστοιχούν σε αποταμιεύσεις 28 μηνών. Ο Έλληνας έχει στην άκρη αποταμιεύσεις κεφαλαιοποιητικά, δικά του χρήματα δηλαδή, με το όνομά του, μόλις 5 μέρες. Ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ είναι 8 μήνες, δηλαδή ο μέσος πολίτης του ΟΟΣΑ έχει στην άκρη 8 μήνες αποταμιεύσεις όταν ο Έλληνας έχει 5 ημέρες.

Λαμβάνοντας υπόψη τη γήρανση του πληθυσμού, με το δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων στην Ελλάδα να εκτοξεύεται, αφού μέχρι το 2060 1,48 ενήλικας σε ηλικία εργασίας 20-64 ετών θα αναλογεί σε έναν ηλικιωμένο από 65 ετών και άνω, και την προβλεπόμενη μείωση των δαπανών για τις συντάξεις από 15% του ΑΕΠ σε 12% του ΑΕΠ έως το 2060, υπάρχει σημαντική ανάγκη για μέτρα περαιτέρω ενθάρρυνσης της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Με τον πρόσφατο νόμο για την αναμόρφωση της επαγγελματικής ασφάλισης, επιτεύχθηκε η άρση των φορολογικών διαφορών μεταξύ ΤΕΑ και ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, οι οποίες λειτουργούσαν εις βάρος των ασφαλισμένων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Όμως το συνταξιοδοτικό κενό της χώρας απαιτεί κι άλλα μέτρα στη συνολική δομή του συστήματος συντάξεων της χώρας, στο πρότυπο των τριών πυλώνων.

Στην Υγεία το 2021 οι Έλληνες ξόδεψαν συνολικά 16,7 δισ. Τα 10,5 δισ. τα πλήρωσε το κράτος. Μόλις 700 εκατ. η ιδιωτική ασφάλιση, καθώς είναι λίγοι οι ασφαλισμένοι. Και βέβαια 5,5 δισ. τα πλήρωσαν από την τσέπη τους οι Έλληνες. Αυτό το ποσό είναι διπλάσιο από αυτό που καταβάλλει ο μέσος Ευρωπαίος από την τσέπη του, γιατί στην Ευρώπη είναι πολύ περισσότεροι οι ασφαλισμένοι ιδιωτικά. Το όλο σύστημα, συνεπώς, δεν είναι αποδοτικό, ούτε δίκαιο. Ο Έλληνας πληρώνει για την Υγεία δύο φορές, μέσω των ασφαλιστικών εισφορών του και τη φορολογία, ή και τρεις φορές, αν διαθέτει και ιδιωτική ασφάλιση. Οι αλλαγές που απαιτούνται στο σύστημα υγείας είναι θεμελιώδεις και οπωσδήποτε περιλαμβάνουν την ιδιωτική ασφάλιση.

Συνοψίζοντας, το κενό προστασίας μεταφράζεται πολύ απλά στο να πληρώνει από την τσέπη του πιο πολλά ο ανασφάλιστος Έλληνας, σε σχέση πάντα με το εισόδημά του. Και αυτό επηρεάζει εντονότερα τον οικονομικά αδύναμο, ο οποίος δεν έχει στην άκρη τα κεφάλαια για να αντιμετωπίσει μία μεγάλη ζημιά. Σε αντίθεση με τους έχοντες, οι οποίοι ακόμα και όταν αυτασφαλίζονται έχουν τους πόρους να ανταποκριθούν.

Για τη σωστή προστασία του Έλληνα έχουμε ευθύνη απέναντι στην ελληνική κοινωνία τόσο το κράτος όσο και η ασφαλιστική αγορά. Πρέπει να ξαναδούμε ως κοινωνία το μίγμα μεταξύ δημόσιας - κοινωνικής και ιδιωτικής ασφάλισης και να φροντίσουμε να μειωθούν οι ανασφάλιστοι, που είναι επικίνδυνα πολλοί σε αυτή τη χώρα. Και πρέπει να το κάνουμε χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

The insurance protection gap is one of the biggest challenges for the insurance market

In summary, the protection gap means that the uninsured Greek pays more out of his own pocket, always in relation to his income. And this affects more strongly the financially weak, who does not have the funds to cope with a severe loss. As opposed to those who have money, who even when they are self-insured, have the resources to respond.

The insurance protection gap is one of the most important issues that concerns modern States and the insurance market as well. It is a global issue, but especially in Greece the problem is quite severe.

All Greeks, individuals, families and companies as well, are insured at 1/3 to 1/4 of the European average, while risks are growing exponentially.

The insurance gap exists in all areas where people need protection, such as health, pensions and natural disasters.

Let’s see in more in detail:

Only 15% of homes are insured against natural disasters. As for companies, it is estimated that only 200.000 out of 500.000 employees are insured (with at least one employee), amounting the above percentage to 40%.

Meanwhile, catastrophic events are more frequent and severe. It is obvious that climate change is here and there is no exception for Greece. In 2023 3 events of rainfall – floods and 2 forest fires of particular intensity were recorded, including the "Daniel" Storm. For those events, over 9.000 of losses were reported to insurance companies, with total claims approaching €440m.

For "Daniel" in particular, we are talking about the largest number of claims in a catastrophic event since 1993, according to data that has been collected by HAIC until today, with the amount of claims estimated to exceed €370 m.

The cost of losses, which is not covered by the insurance market, is borne to a large extent by the State and its citizens and this is something we must address immediately.

We must definitely acknowledge the fact that the Government has taken steps towards this area. This year, for the first time, the Greek property tax, ENFIA has been reduced for homes insured against natural disasters. According to the President of the Independent Authority for Public Revenue (AADE in Greek), 280.000-290.000 homes took advantage of this incentive. As there is an interest in insurance, more people should be encouraged to make use of this measure. It is important for the State itself to raise awareness, promote and possibly increase the provided incentive.

Finally, on the same subject, regarding the Prime Minister's announcement on mandatory insurance for companies against natural disasters, we think it is extremely important for this measure to include smaller companies, i.e. with a turnover of €1 mil or even €500.000.

The second area where a significant protection gap is recorded is pensions.

Here, the protection gap is significant, as well, especially if a comparison is made with developed European states. A typical example according to figures provided by the Organization for Economic Co-operation and Development -OECD is that a 65-year-old Dane who is retiring, has set aside an amount equivalent to 28 months' savings. The Greek on the other hand has set aside savings, that is his own money under his name, of just 5 days. The average, according to the OECD is 8 months, meaning that the average citizen has 8 months of savings aside, while the Greek has 5 days.

Taking into account the ageing of the population with the old-age dependency ratio in Greece soaring up, as by 2060 1.48 adults of working age 20-64 will account for one elderly person aged 65 and over, and the projected reduction in pension expenditure from 15% of GDP to 12% of GDP, there is a significant need for measures to further encourage retirement savings. The recent law on the reform on occupational insurance succeeded in removing tax differences between the Occupational Pension Funds and group pension schemes, which operated to the detriment of insureds of insurance companies. However, the country's pension gap requires more measures in the overall structure of the country's pension system, following the three-pillar model.

In the health sector in 2021, Greeks spent a total of €16.7 bn on health. €10.5 bn paid for by the State, just €700 m for private insurance, as there are few people insured. Greek citizens paid €5.5 bn, out of their own pocket. This is double the amount the average European pays out of his own purse, because in Europe there are many more people who have private insurance. This whole system, therefore, is neither efficient nor fair. Greeks pay for health, twice, through their insurance contributions and taxes, or three times, if they also have private insurance. The changes required in the health system are fundamental and include certainly private insurance.

In summary, the protection gap means that the uninsured Greek pays more out of his own pocket, always in relation to his income. And this affects more strongly the financially weak, who does not have the funds to cope with a severe loss. As opposed to those who have money, who even when they are self-insured, have the resources to respond.

Both the State and the insurance market have a responsibility towards Greek society in terms of an effective protection of Greek citizens. We need to rethink as a society a potential public-social and private insurance partnership and make sure that the uninsured, who are dangerously many in this country, are reduced. And we must do so without further delay.

Για μεγέθυνση πατήστε ΕΔΩ