Γράφει ο Ιάσονας Κατσουλάκης, Διευθύνων Σύμβουλος της Insurance Beat

Εισαγωγή
Τα τροχαία ατυχήματα και οι φυσικές καταστροφές είναι γεγονότα που καταγράφονται ως αριθμοί στα αρχεία των ασφαλιστικών εταιρειών, αλλά πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται οι ζωές ανθρώπων που έχουν δει τη ζωή τους να ανατρέπεται ξαφνικά και βίαια. Σκεφτείτε ένα οικογενειακό αυτοκίνητο που συγκρούεται σοβαρά σε έναν επαρχιακό δρόμο ή ένα σπίτι που καταστρέφεται ολοσχερώς από πυρκαγιά. Τι συμβαίνει όταν ο αριθμός γίνεται πραγματικότητα; Πώς μπορεί κάποιος να προχωρήσει όταν όλα γύρω του έχουν καταρρεύσει; Ποια είναι η πραγματική αξία της ασφάλισης και πόσο καλά είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστροφές στην Ελλάδα;

Μέρος 1: Η Οδύσσεια της Αποζημίωσης
Για τα θύματα τροχαίων ατυχημάτων, η διαδικασία αποζημίωσης μπορεί να είναι μια επίπονη και μακροχρόνια διαδικασία. Ο επιβάτης αποζημιώνεται σχεδόν πάντα, αλλά για τον οδηγό, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα αφού χρειάζεται να συνυπολογίσουμε αν έχει υπαιτιότητα ή όχι. Σε περίπτωση σοβαρών τραυματισμών, οι επιζώντες μεταφέρονται σε νοσοκομεία ή κέντρα αποκατάστασης, όπου η θεραπεία και η αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσουν χρόνια, αν όχι μια ζωή. Το ψυχολογικό τραύμα και η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) είναι ακόμα πιο δύσκολο να ξεπεραστούν, καθώς ο πόνος παραμένει, ακόμα και αν η οικονομική αποζημίωση καλύψει τα υλικά κόστη.

Αντίστοιχα, σκεφτείτε την περίπτωση ενός σπιτιού που καταστράφηκε από πυρκαγιά. Ένα ασφαλισμένο σπίτι μπορεί να αποκατασταθεί γρήγορα, με την οικογένεια να λαμβάνει άμεσα αποζημίωση για την επισκευή ή την ανακατασκευή του. Αντίθετα, μια μη ασφαλισμένη κατοικία μένει στα χέρια των κρατικών μέτρων, τα οποία μπορεί να καθυστερήσουν, αφήνοντας την οικογένεια χωρίς στέγη για μεγάλο διάστημα. Αυτή η διαφορά τονίζει την κρίσιμη σημασία της ασφάλισης σε τέτοιες καταστάσεις.

Τα στοιχεία από το 2022 δείχνουν ότι η συχνότητα των ζημιών αυξήθηκε, με το μέσο κόστος ζημιάς να ανέρχεται σε €4,37 χιλ. - μια σημαντική αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αυτή η αύξηση τόσο στη συχνότητα όσο και στη σοβαρότητα των ζημιών αναδεικνύει την ανάγκη για ενισχυμένη ασφαλιστική κάλυψη που να ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες. Ταυτόχρονα , οι φυσικές καταστροφές, όπως οι πυρκαγιές, έχουν γίνει όλο και πιο συχνές τα τελευταία χρόνια, με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Το 2023, οι πυρκαγιές στην Ελλάδα προκάλεσαν ζημιές αξίας πάνω από €420 εκατ., αφήνοντας πίσω τους κατεστραμμένες υποδομές και εκτεταμένες καταστροφές σε κατοικίες και επιχειρήσεις.

Μακάρι να μην χρειαστεί κανείς να περάσει μέσα από μια τέτοια οδυνηρή εμπειρία.

Μέρος 2: Η Σκληρή Πραγματικότητα του Ατυχήματος και του Μετατραυματικού Στρες
Αμέσως μετά το ατύχημα, οι πρώτες στιγμές είναι κρίσιμες. Τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ φτάνουν στο σημείο και οι διασώστες προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες στους τραυματίες, διασφαλίζοντας ότι οι σοβαρότερα πληγέντες λαμβάνουν την κατάλληλη φροντίδα και μεταφέρονται άμεσα στα πλησιέστερα νοσοκομεία. Οι γιατροί αναλαμβάνουν την ιατρική φροντίδα των τραυματιών, που μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργικές επεμβάσεις και άλλες επείγουσες θεραπείες. Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου, η αγωνία για την κατάσταση της υγείας των τραυματιών είναι τεράστια, όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για τους στενούς συγγενείς και φίλους τους.

Οι οικογένειες και οι φίλοι βιώνουν έντονο άγχος και συναισθηματικό φόρτο, καθώς περιμένουν ενημερώσεις για την κατάσταση της υγείας των αγαπημένων τους. Πολλές φορές, οι επιζώντες ενδέχεται να χρειαστούν μακροχρόνια θεραπεία σε κέντρα αποκατάστασης για να αντιμετωπίσουν τις σωματικές βλάβες που έχουν υποστεί. Σε αυτή τη διαδικασία, το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο, εκδίδοντας ποσοστά αναπηρίας και καθορίζοντας το χρονικό διάστημα της αναπηρίας (π.χ. 66% αναπηρία για τρία χρόνια). Αυτά τα στοιχεία επηρεάζουν άμεσα την αποζημίωση από τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Ωστόσο, το ψυχολογικό τραύμα που προκύπτει από ένα τροχαίο ατύχημα, όπως το μετατραυματικό στρες, συχνά δεν αναγνωρίζεται και δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς. Ευτυχώς, με τα κατάλληλα έγγραφα από τους γιατρούς, το ψυχολογικό μετατραυματικό στρες μπορεί να καλυφθεί από την ασφαλιστική, προσφέροντας επιπλέον στήριξη στα θύματα και διευκολύνοντας την ψυχολογική τους ανάκαμψη.

Η υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους είναι καθοριστική. Αυτοί οι άνθρωποι συχνά αναλαμβάνουν να στηρίξουν ψυχολογικά τους τραυματίες και να τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν στη νέα τους πραγματικότητα. Παράλληλα, οι στενοί συγγενείς μπορεί να χρειαστεί να αναλάβουν τη διαχείριση πρακτικών ζητημάτων, όπως η επικοινωνία με τις ασφαλιστικές εταιρείες, η φροντίδα των οικονομικών υποχρεώσεων και η οργάνωση της μακροπρόθεσμης αποκατάστασης. Αυτή η φάση είναι εξίσου δύσκολη για τους φίλους και την οικογένεια, καθώς καλούνται να διαχειριστούν τον δικό τους πόνο, την αβεβαιότητα και την πίεση να στηρίξουν τους τραυματίες, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν και τις πρακτικές συνέπειες του ατυχήματος.

Τι γίνεται, όμως, εάν ο οδηγός, το όχημα ή η κατοικία ήταν μη επαρκώς έως και καθόλου ασφαλισμένα;

Μέρος 3: Οικονομική Αδυναμία και Προτεραιότητες
Στην Ελλάδα, οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών έχουν υποστεί σοβαρή μείωση τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας δύσκολη την αντιμετώπιση κρίσεων. Το 2023, η Ελλάδα βρέθηκε στη δεύτερη χειρότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις ιδιωτικές επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ, υποδεικνύοντας την οικονομική αδυναμία πολλών νοικοκυριών να διαχειριστούν σοβαρές καταστροφές. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αποταμιεύσεις όπου 7 στους 10 καταθέτες έχουν έως 1.000 ευρώ στο λογαριασμό τους. Πώς μπορεί λοιπόν κάποιος να αντεπεξέλθει σε μια σοβαρή κρίση στη ζωή του χωρίς τα απαραίτητα κεφάλαια στο «πλάι» από ένα προσωπικό ταμείο έκτακτης ανάγκης (emergency fund), ειδικά αν δεν είναι ασφαλισμένος;

Η χαμηλή αποταμιευτική δυνατότητα των Ελλήνων καθιστά δύσκολη την αντιμετώπιση προσωπικών καταστροφών. Ενώ στην Ευρώπη οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών αυξάνονται, στην Ελλάδα παρατηρείται συρρίκνωση, δημιουργώντας μια επικίνδυνη ευαλωτότητα σε φαινόμενα μεγάλης σφοδρότητας. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί Έλληνες δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος ή φυσικής καταστροφής.

Η δημιουργία ενός επαρκούς προσωπικού ταμείου έκτακτης ανάγκης είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία από απρόβλεπτες κρίσεις. Ενώ πολλοί άνθρωποι δαπανούν μεγάλα ποσά για ψυχαγωγία, όπως διακοπές ή ακριβά γεύματα, συχνά παραβλέπουν την ασφάλιση των πιο σημαντικών περιουσιακών τους στοιχείων, όπως το σπίτι ή το αυτοκίνητο. Ένα ταξίδι διακοπών μπορεί να κοστίσει εκατοντάδες ευρώ, ενώ η μηνιαία δαπάνη για μια πλήρη ασφαλιστική κάλυψη του αυτοκινήτου τους μπορεί να είναι μόλις ένα μικρό ποσοστό αυτής της δαπάνης. Αυτό είναι το αληθινό νόημα της «Ασφαλιστικής Συνείδησης» στον κλάδο μας

Μέρος 4: Φωτιές και Φυσικές Καταστροφές – Μια Διαρκής Απειλή
Μετά την καταστροφική πυρκαγιά στη Βορειοανατολική Αττική, η ελληνική κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή ένα εκτεταμένο σχέδιο άμεσης αρωγής και αποκατάστασης για τους πληγέντες. Ανακοινώθηκαν 14 αρχικά μέτρα ανακούφισης, ενώ στις 20 Αυγούστου προστέθηκαν επιπλέον 10 μέτρα σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο Πεντέλης. Το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, σε συνεργασία με άλλα υπουργεία, ενεργοποίησε πλατφόρμες κρατικής αρωγής για τη στήριξη των πληγεισών περιοχών, όπως η πλατφόρμα arogi.gov.gr. Οι ενέργειες περιλαμβάνουν παροχή στεγαστικής συνδρομής, επιδότηση ενοικίου ή συγκατοίκησης, και οικονομικές ενισχύσεις προς πληγείσες επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Επιπλέον, υιοθετήθηκαν ειδικά μέτρα όπως η απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για τρία χρόνια, η αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων και η ρύθμιση ασφαλιστικών εισφορών. Παράλληλα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα σχέδιο 10 σημείων για την αποκατάσταση των περιοχών, περιλαμβάνοντας καθαρισμούς, αναδασώσεις και εκπόνηση αντιπυρικών μελετών.

Ενώ η κυβερνητική ανταπόκριση ήταν άμεση και εκτεταμένη, η ασφάλιση θα μπορούσε να προσφέρει μια πιο εξατομικευμένη και άμεση προσέγγιση στη διαχείριση των καταστροφών. Οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν άμεσες αποζημιώσεις στους ασφαλισμένους, μειώνοντας την εξάρτηση από τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις που συχνά συνοδεύουν τα κρατικά μέτρα. Επιπλέον, η ασφάλιση μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στις καλύψεις, προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε πολίτη ή επιχείρησης, εξασφαλίζοντας όχι μόνο την αποκατάσταση υλικών ζημιών αλλά και την κάλυψη των εξόδων διαβίωσης και ψυχολογικής στήριξης μετά από μια καταστροφή. Ενώ τα κρατικά μέτρα είναι απαραίτητα και χρήσιμα, η ασφάλιση προσφέρει τη δυνατότητα για μια πιο ολιστική και άμεση προστασία που μπορεί να προσαρμοστεί στις ατομικές ανάγκες των πληγέντων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη για καλύτερη προετοιμασία και ευρύτερη ασφαλιστική κάλυψη γίνεται επιτακτική.

Μέρος 5: Ασφαλιστικές Καλύψεις – Περισσότερο από Ένα Χαρτί
Η ασφάλιση είναι μια υπόσχεση και ένα εργαλείο που μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες από τις χειρότερες επιπτώσεις των ατυχημάτων και των φυσικών καταστροφών, αλλά η αποτελεσματικότητα αυτής της προστασίας εξαρτάται από τις καλύψεις που περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο. Είναι εντυπωσιακό ότι, παρά τη σοβαρότητα αυτών των φαινομένων, πολλοί άνθρωποι δεν επιλέγουν να ασφαλίσουν τα πιο σημαντικά περιουσιακά τους στοιχεία, όπως το σπίτι ή το αυτοκίνητο.

Ενισχυμένες Καλύψεις για Ολοκληρωμένη Προστασία:

• Κάλυψη Ιδίων Ζημιών: Αυτή η κάλυψη προστατεύει το όχημα από ζημιές ανεξαρτήτως υπαιτιότητας, όπως συγκρούσεις, προσκρούσεις, ανατροπές, και προσφέρει επιπλέον κάλυψη για ζημιές από φυσικά φαινόμενα όπως χαλάζι, πλημμύρες, και πυρκαγιές εφόσον το επιθυμεί και επιλέξει ο ασφαλισμένος.
• Προσωπικό Ατύχημα Οδηγού: Προσφέρει αποζημίωση στον οδηγό σε περίπτωση τραυματισμού ή θανάτου από ατύχημα.
• Νομική Προστασία: Καλύπτει τα νομικά έξοδα σε περίπτωση που χρειαστεί δικαστική διαμάχη λόγω του ατυχήματος.
• Ασφάλιση Πυρός και Κλοπής: Παρέχει κάλυψη σε περίπτωση πυρκαγιάς ή κλοπής του οχήματος, είτε πρόκειται για ολική είτε για μερική κλοπή.
• Κάλυψη Στάσεων, Απεργιών, Τρομοκρατικών Ενεργειών: Εξασφαλίζει την αποζημίωση σε περίπτωση ζημιών από τέτοιες δράσεις, οι οποίες συχνά παραβλέπονται αλλά είναι κρίσιμες σε περιόδους κοινωνικών αναταραχών.
• Θραύση Κρυστάλλων: Καλύπτει τις ζημιές στα κρύσταλλα του οχήματος από οποιαδήποτε αιτία, μειώνοντας σημαντικά το κόστος αντικατάστασης.
• Ασφάλιση Κατοικίας: Παρέχει κάλυψη για το σπίτι και τα περιουσιακά στοιχεία εντός του σε περίπτωση πυρκαγιάς, πλημμύρας, σεισμού ή άλλων φυσικών καταστροφών. Παρά το γεγονός ότι η ασφάλιση κατοικίας δεν είναι υποχρεωτική, είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία του πιο πολύτιμου περιουσιακού στοιχείου ενός ανθρώπου. Σημαντική κίνηση είναι η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για τα ασφαλισμένα ακίνητα, ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό για να προωθήσει την ευρύτερη υιοθέτηση της ασφάλισης κατοικίας. Χρειάζονται επιπλέον κίνητρα από την κυβέρνηση.

Αυτές οι καλύψεις, αν και αυξάνουν το κόστος της ασφάλισης, προσφέρουν ουσιαστική προστασία που μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια σε περίπτωση καταστροφής.

Συμπέρασμα
Οι φυσικές καταστροφές και τα τροχαία ατυχήματα δεν είναι απλώς στατιστικές, αλλά τραγικές καταστάσεις που αλλάζουν δραστικά τη ζωή των ανθρώπων και των οικογενειών τους. Η ανάγκη για ουσιαστική ασφάλιση είναι πιο επιτακτική από ποτέ, όχι μόνο ως μέσο κάλυψης των νομικών υποχρεώσεων, αλλά κυρίως ως ένα εργαλείο πραγματικής προστασίας της ζωής, της υγείας και της περιουσίας. Σε μια κοινωνία όπου η οικονομική αβεβαιότητα και οι χαμηλές αποταμιεύσεις αποτελούν κοινό τόπο, η ασφάλιση έρχεται να καλύψει το κενό, προσφέροντας την απαραίτητη στήριξη σε περιόδους κρίσης.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες φέρουν μια μεγάλη ευθύνη να αναγνωρίζουν και να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των πελατών τους. Αυτό απαιτεί την παροχή ολοκληρωμένων και προσαρμοσμένων ασφαλιστικών προϊόντων που μπορούν να προστατεύσουν αποτελεσματικά σε περιπτώσεις σοβαρών ατυχημάτων ή καταστροφών. Δεν αρκεί πλέον η προσφορά βασικών καλύψεων· οι πελάτες χρειάζονται την ασφάλεια ότι σε περίπτωση που συμβεί το απρόβλεπτο, θα έχουν τη στήριξη που χρειάζονται για να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.

Στην Ελλάδα, όπου οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών είναι περιορισμένες και η οικονομική ευαλωτότητα είναι αυξημένη, η ασφάλιση αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Οι ασφαλιστικές εταιρείες καλούνται να γεφυρώσουν αυτό το οικονομικό κενό, προσφέροντας λύσεις που όχι μόνο καλύπτουν τις υλικές ζημιές αλλά και στηρίζουν ψυχολογικά και οικονομικά τα θύματα και τις οικογένειές τους. Είναι καθήκον των ασφαλιστικών να παρέχουν αυτή την ασφάλεια με τρόπο που θα κάνει τη διαφορά στην ποιότητα ζωής των πολιτών, επαναπροσδιορίζοντας την αξία της ασφάλισης ως θεμέλιο για μια κοινωνία που αντέχει στις δυσκολίες και ανακάμπτει από τις κρίσεις.

Ποιος είναι ο Ιάσονας Κατσουλάκης
Ο Ιάσονας Κατσουλάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Χανιά της Κρήτης και τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Διαθέτει πολυετή επαγγελματική εμπειρία στον ασφαλιστικό κλάδο και είναι ένας εκ των συνιδρυτών της Insurance Beat κατέχοντας τον τίτλο του διευθύνοντος συμβούλου. Έως και σήμερα, έχει διατελέσει στις θέσεις του γενικού διευθυντή, του οικονομικού συμβούλου και του εσωτερικού ελεγκτή.
Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών Τραπεζικής & Διαχείρισης Κινδύνων του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Είναι απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ) και κατέχει το πτυχίο Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, καθώς και του προγράμματος «Ανάπτυξης Στελεχών Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων» του Ελληνικού Ινστιτούτου Ασφαλιστικών Σπουδών (ΕΙΑΣ).
Είναι πιστοποιημένος στην Ασφαλιστική Διαμεσολάβηση από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) και στην Ασφαλιστική Διαμεσολάβηση στην επικράτεια της Κύπρου.