Με ψήφισμα που υιοθέτησαν την Πέμπτη οι ευρωβουλευτές ζητούν τη θέσπιση πανευρωπαϊκών κανόνων για τον ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο της ρομποτικής, όπως π.χ. τη δημιουργία υποχρεωτικού συστήματος ασφάλισης και τη σύσταση συμπληρωματικού ταμείου αποζημίωσης για να εξασφαλιστεί ότι τα θύματα των ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται αυτόνομα αυτοκίνητα θα αποζημιώνονται πλήρως, πρόταση με την οποία διαφωνούν οι Ευρωπαίοι ασφαλιστές.

Ειδικότερα, οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει νομοθετική πρόταση για την θέσπιση κανόνων στους τομείς της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες τους και να διασφαλισθεί παράλληλα ένα επαρκές επίπεδο ασφάλειας και προστασίας. Σημειώνουν ότι κάποιες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να σχεδιάζουν τα ρυθμιστικά πρότυπα για τη ρομποτική, και επισημαίνουν ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στον καθορισμό των προτύπων αυτών, ώστε να αποφύγει το σενάριο κατά το οποίο θα βρεθεί αναγκασμένη να ακολουθήσει εκείνα που θα καθορίσουν τρίτες χώρες.

Η εισηγήτρια Mady Delvaux (Σοσιαλιστές, Λουξεμβούργο), δήλωσε τα εξής: «Παρότι χαίρομαι που η ολομέλεια ενέκρινε την έκθεσή μου για την ρομποτική, είμαι επίσης απογοητευμένη που ο δεξιός συνασπισμός των πολιτικών ομάδων του ΕΛΚ, των Φιλελευθέρων και των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών αρνήθηκε να λάβει υπόψη τις πιθανές αρνητικές συνέπειές της στην αγορά εργασίας. Απέρριψαν μία ανοικτόμυαλη και μακρόπνοη συζήτηση και, κατά συνέπεια, δεν έλαβαν υπόψη τις ανησυχίες των πολιτών μας.»

Καθορισμός ευθύνης

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν την επείγουσα ανάγκη να υπάρξει νομοθεσία για να αποσαφηνιστούν τα ζητήματα ευθύνης, ειδικά σε ό,τι αφορά τα αυτόνομα οχήματα. Ζητούν τη δημιουργία υποχρεωτικού συστήματος ασφάλισης και τη σύσταση συμπληρωματικού ταμείου αποζημίωσης για να εξασφαλιστεί ότι τα θύματα των ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται αυτόνομα αυτοκίνητα θα αποζημιώνονται πλήρως.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης από την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας μακροπρόθεσμα ενός ειδικού νομικού καθεστώτος για τα ρομπότ, ώστε να καταστεί ευκολότερος ο καθορισμός των ευθυνών σε περιπτώσεις πρόκλησης ζημιών.

Οι επιπτώσεις της ρομποτικής στο εργατικό δυναμικό

Η ταχεία εξέλιξη των ρομπότ μπορεί να επιφέρει αλλαγές στην αγορά εργασίας μέσω της δημιουργίας, της μετακίνησης και της απώλειας ορισμένων θέσεων εργασίας. Οι ευρωβουλευτές καλούν την Επιτροπή να αναλύσει αυτή τη σειρά δυνητικών εξελίξεων.

Κώδικας δεοντολογίας

Η αυξανόμενη χρήση της ρομποτικής θέτει επίσης ηθικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα η προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ασφάλειας, επισημαίνουν οι ευρωβουλευτές. Προτείνουν την εφαρμογή ενός εθελοντικού κώδικα δεοντολογίας για τη ρομποτική που θα αφορά τους ερευνητές και τους σχεδιαστές και θα εξασφαλίζει ότι ενεργούν σύμφωνα με τα νομικά και ηθικά πρότυπα. Ο κώδικας θα διασφαλίζει ακόμη ότι ο σχεδιασμός και η χρήση των ρομπότ σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Ευρωπαϊκός οργανισμός για την ρομποτική

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού οργανισμού για τη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη, ο οποίος θα παρέχει την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρογνωμοσύνη σε ρυθμιστικά και δεοντολογικά θέματα για τη στήριξη των οικείων δημόσιων φορέων, τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 396 ψήφους υπέρ, 123 κατά και 85 αποχές. Η Επιτροπή δεν υποχρεούται να ακολουθήσει τις συστάσεις του Κοινοβουλίου, υποχρεούται ωστόσο να παραθέσει τους λόγους για τους οποίους αρνείται να το πράξει.

Η ανησυχίες των ασφαλιστών

Με αφορμή το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Nicolas Jeanmart, επικεφαλής προσωπικών ασφαλίσεων, γενικών ασφαλίσεων και μακροοικονομίας στην Insurance Europe, δήλωσε:

"Ενώ χαιρετίζουμε το συνολικό έργο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη ρομποτική, ορισμένες πτυχές αυτής της έκθεσης είναι ανησυχητικές: ειδικότερα, η έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει ένα καθολικό σχέδιο υποχρεωτικής ασφάλισης για τους κατασκευαστές των ρομπότ που θα αφορά την κάλυψη των ζημιών που προκλήθηκαν από τα ρομπότ τους.

Η υποχρεωτική ασφάλιση λειτουργεί μόνο σε ειδικές περιπτώσεις και μόνο όταν πληρούνται κάποιες συγκεκριμένες προ-συνθήκες στην αγορά, όπως η διαθεσιμότητα επαρκών στοιχείων αξιώσεων, ένα υψηλό επίπεδο τυποποίησης και άφθονη ασφαλιστική ικανότητα για τη διαχείριση των κινδύνων και την κάλυψη των απαιτήσεων. Η ρομποτική δεν αποτελεί τέτοια περίπτωση.

Επιπλέον, οι διαφορετικές τεχνολογικές καινοτομίες που αναφέρονται στην έκθεση παρουσιάζουν διαφορετικούς κινδύνους και εγείρουν διάφορα ζητήματα ευθύνης. Εξαιτίας αυτών των διαφορών, δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει, μια ενιαία ρυθμιστική προσέγγιση σε όλες αυτές τις αναδυόμενες τεχνολογίες.

Αντί να ενισχύσει την ασφαλιστική αγορά, ένα σύστημα υποχρεωτικής ασφάλισης θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια λιγότερο δυναμική ασφαλιστική αγορά καθώς και σε υψηλά ασφάλιστρα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θα πρέπει να ασφαλίζονται νέοι κίνδυνοι, χωρίς να υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες και δεδομένα και θα υποχρεώνουν τους ασφαλιστές να συμπεριλαμβάνουν στον υπολογισμό ασφαλίστρων τον παράγοντα αβεβαιότητα γύρω από τις μελλοντικές αξιώσεις. Αυτό θα μπορούσε με τη σειρά του να αποτρέψει τους παραγωγούς καινοτόμων, αναδυόμενων τεχνολογιών να διαθέτουν τα προϊόντα τους στην αγορά.

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να συμπληρωθεί από ένα ταμείο αποζημιώσεων ώστε να εξασφαλιστεί η αποκατάσταση των ζημιών, όπου δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη. Ωστόσο, τα κεφάλαια αυτά μπορούν να φέρουν στο προσκήνιο ηθικούς κινδύνους, μια κατάσταση στην οποία οι παραγωγοί θα αισθάνονται λιγότερο υπεύθυνοι για πιθανά ατυχήματα που θα προκαλούνται από τα προϊόντα τους, καθώς το ταμείο θα χρηματοδοτείται είτε από τους φορολογούμενους κρατικά κεφάλαια) ή από κοινού από τους παραγωγούς (κεφάλαια που προκύπτουν από εισφορές). Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει τους παραγωγούς στη μείωση των προτύπων ασφαλείας τους."