Ηλίας Προβόπουλος, 21/6/2023 - 09:11 facebook twitter linkedin Ηλίας Προβόπουλος: Το κουκοπούλι (Ασπροπάρης) των Αγράφων Ηλίας Προβόπουλος, 21/6/2023 facebook twitter linkedin Πάνε κάποια χρόνια που στο χωριό Άγραφα είχαμε ανοίξει μια κουβέντα με κάποιους που όλη τους τη ζωή την είχαν περάσει στα βουνά κοντά στα κοπάδια τους και γνώριζαν κάθε κορυφή και σπιθαμή του τόπου και βεβαίως ήξεραν ότι φύτρωνε, σέρνονταν, περπατούσε ή πετούσε πάνω απ’ αυτή. Τις αφηγήσεις αυτών των τελευταίων αληθινών Αγραφιωτών κάλυπτε μια βαθιά μελαγχολία για ένα κόσμο που γι’ αυτούς ήταν μοναδικός και τον είδαν να σβήνει και να λιώνει μαζί με τα νιάτα τους και δεν πρόκειται να ξαναϋπάρξει.. Από την κουβέντα μας δεν έλειψαν και οι αναφορές στα όρνια και τους αετούς που δεν πετούν πια στις κορυφές και στην κουβέντα ακούστηκε και το κουκοπούλι! Τι είναι αυτό ρώτησα και μου απάντησαν πως ήταν ένα μεγάλο πουλί, άσπρο και μαύρο σαν τον πελαργό που κάθε άνοιξη έφερνε στην πλάτη του έναν κούκο και γι’ αυτό το έλεγαν κουκοπούλι ή κουκάλογο. Ήταν ωραία η αφήγηση από κάποιους που έλεγαν πως το είχαν δει τα παλιότερα χρόνια, για τους γύρους που έκανε πάνω από τις κορυφές, τις φωλιές που έφτιαχνε. Είχαν χρόνια να το δούνε, πίστευαν πως χάθηκε μαζί με τα όρνια και τους αετούς αλλά για το πώς έρχονται έστω και οι ελάχιστοι πλέον οι κούκοι δεν είχαν εξήγηση. Φυσικά δεν επρόκειτο για κανένα κουκοπούλι, το είχε φτιάξει η φαντασία των ανθρώπων των βουνών και επί αιώνες το πίστευαν πως ήταν έτσι. Το κουκοπούλι ήταν ο ασπροπάρης, (Neophron percnopterus) «ένα από τα πλέον αινιγματικά και παράξενα πουλιά του πλανήτη μας» όπως σημειώνουν οι Ρήγας Τσιακίρης και Λαυρέντης Σιδηρόπουλος στο περιοδικό (Οιωνός, τεύχος 25 σελ.12-13) «το οποίο βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης. Είναι το πρώτο πουλί στον κόσμο που προστατεύτηκε με νόμο από τους Φαραώ, με ποινή θανάτου, αναγνωρίζοντας έτσι την σημαντική του συμβολή στην καθαριότητα των οικισμών από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα της τροφής των ανθρώπων. Αποτελώντας το πρώτο γράμμα της αιγυπτιακής αλφάβητου, το ιερογλυφικό που προφέρεται "ah", το πουλί ονομάστηκε και «κοτόπουλο του Φαραώ». Κανένα άλλο είδος δεν έχει τόσο πολύ συνδεθεί με μύθους, θρύλους, παραδόσεις και μαντικές πράξεις στις ορεινές κοινότητες της χώρας μας. Είναι ο μόνος γύπας στο κόσμο που μεταναστεύει και οι χωρικοί πιστεύουν ότι κουβαλάει στην πλάτη του τον κούκο φέρνοντας την άνοιξη και την καλοτυχία καθορίζοντας με τη μαγική του παρουσία την υγεία και την προκοπή των κτηνοτρόφων, το πήξιμο του γιαουρτιού, την παραγωγή του τυριού, ενώ συμμετέχει σε γάμους, ακόμη και «τσουράπια» φέρνει στα παιδιά. Συνδέεται πολύ με τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του, σχεδόν πάντοτε φώλιαζε σε βράχια δίπλα σε κωμοπόλεις, χωριά, και οικισμούς, ακόμη και δίπλα στις στάνες, ενώ σπανιότερα σε κτίρια, σκεπές, δέντρα, στο χώμα ακόμη και στην κορυφή τερμιτοφωλιών!!! Το κουκάλογο γράφει ο ευρυτάνας Στ. Γρανίτσας στο βιβλίο του «Τ' Άγρια και τα Ήμερα του Βουνού και του Λόγγου» είναι ο προάγγελος του ερχομού του κούκου. Το κουκάλογο έρχεται στ' Άγραφα το Μάρτη νωρίς, γιατί τον στέλνει ο αφέντης του ο κούκος να εξετάσει αν ήρθε η άνοιξη στ' αγραφοβούνια. Περιπλανιέται λίγες μέρες στις πλαγιές και στις ραχούλες και ύστερα ξαναφεύγει για να φέρει στα βουνά καβαλάρη τον αφέντη του τον κούκο! Έτσι με τον ερχομό της άνοιξης ο κούκος ανηφορίζει για τ' αγραφιώτικα βουνά. Δεν έρχεται όμως ούτε πετώντας, ούτε πεζός, αλλά καβαλάρης στ' άσπρο του άλογο, το κουκάλογο. Έτσι τον θέλει η αγραφιώτικη παράδοση. Τ' αγραφιωτόπουλα, μόλις πρωτόβλεπαν το κουκάλογο, ήξεραν ότι γρήγορα ο κούκος θα διαλαλούσε την άνοιξη στα βουνά τους. Φρόντιζαν, μάλιστα, οι Αγραφιώτες να μην είναι νηστικοί όταν τον ακούσουν για να μην τους «κουμπώσει» ο κούκος, νιώσουν δηλ. στο λαιμό τους στενοχώρια, που θεωρείται αναποδιά. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος, 23/02/2021 - 16:36 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Περπάτημα με ομίχλη στην χιονισμένη Καράβα
Ηλίας Προβόπουλος, 19/02/2021 - 15:38 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Αποχαιρετισμός στη Καραγκούνα, Μαίρη Θεολόγη
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα δέντρα που δεν αγαπάμε Η μοίρα των δέντρων - όλων των δέντρων είναι να μένουν εκεί που φύτρωσαν ή τα έχουν φυτέψει, μη μπορώντας,... Ηλίας Προβόπουλος, 19/02/2021 - 08:20
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μια γενιά μάχεται την επιδημία Πήγα χθες με την μάνα μου Αγγελική (Κούλα) Προβοπούλου (1931) στο Καρπενήσι για να κάνει το δεύτερο εμβόλιο για τον... Ηλίας Προβόπουλος, 17/02/2021 - 10:42
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Ο χειμώνας και η κακή μας μοίρα... Το πέρασμα της Μήδειας -όπως αποκάλεσαν ένα κάπως πιο έντονο και συνηθισμένο καιρικό φαινόμενο του Φλεβάρη- με κύρια χαρακτηριστικά τις... Ηλίας Προβόπουλος, 16/02/2021 - 16:09
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Δυο πιγκουίνοι στη χιονισμένη στέγη Από τη μια ο κορωνοϊός που δεν μας αφήνει να κάνουμε βήμα, εμείς από το χωριό και οι περισσότεροι από... Ηλίας Προβόπουλος, 15/02/2021 - 14:04
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Όταν η ζωή έχει κοινό δρόμο Μπορεί και να αγνοούν τι ημέρα ξημέρωσε σήμερα και ποιος άγιος εορτάζεται· ο κερδώος Βαλεντίνο των δυτικών που έγινε και δικός... Ηλίας Προβόπουλος, 14/02/2021 - 20:53
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Του Αγίου Βαλεντίνου στην καραντίνα Αφού δεν χαρίστηκε ούτε στον Άγιο Βασίλη φέτος ο κορωνοίος, θα άφηνε τον Άγιο Βαλεντίνο να γιορτάσει σπέρνοντας με βεβαιότητα... Ηλίας Προβόπουλος, 13/02/2021 - 11:20