Ηλίας Προβόπουλος, 21/6/2023 - 09:11 facebook twitter linkedin Ηλίας Προβόπουλος: Το κουκοπούλι (Ασπροπάρης) των Αγράφων Ηλίας Προβόπουλος, 21/6/2023 facebook twitter linkedin Πάνε κάποια χρόνια που στο χωριό Άγραφα είχαμε ανοίξει μια κουβέντα με κάποιους που όλη τους τη ζωή την είχαν περάσει στα βουνά κοντά στα κοπάδια τους και γνώριζαν κάθε κορυφή και σπιθαμή του τόπου και βεβαίως ήξεραν ότι φύτρωνε, σέρνονταν, περπατούσε ή πετούσε πάνω απ’ αυτή. Τις αφηγήσεις αυτών των τελευταίων αληθινών Αγραφιωτών κάλυπτε μια βαθιά μελαγχολία για ένα κόσμο που γι’ αυτούς ήταν μοναδικός και τον είδαν να σβήνει και να λιώνει μαζί με τα νιάτα τους και δεν πρόκειται να ξαναϋπάρξει.. Από την κουβέντα μας δεν έλειψαν και οι αναφορές στα όρνια και τους αετούς που δεν πετούν πια στις κορυφές και στην κουβέντα ακούστηκε και το κουκοπούλι! Τι είναι αυτό ρώτησα και μου απάντησαν πως ήταν ένα μεγάλο πουλί, άσπρο και μαύρο σαν τον πελαργό που κάθε άνοιξη έφερνε στην πλάτη του έναν κούκο και γι’ αυτό το έλεγαν κουκοπούλι ή κουκάλογο. Ήταν ωραία η αφήγηση από κάποιους που έλεγαν πως το είχαν δει τα παλιότερα χρόνια, για τους γύρους που έκανε πάνω από τις κορυφές, τις φωλιές που έφτιαχνε. Είχαν χρόνια να το δούνε, πίστευαν πως χάθηκε μαζί με τα όρνια και τους αετούς αλλά για το πώς έρχονται έστω και οι ελάχιστοι πλέον οι κούκοι δεν είχαν εξήγηση. Φυσικά δεν επρόκειτο για κανένα κουκοπούλι, το είχε φτιάξει η φαντασία των ανθρώπων των βουνών και επί αιώνες το πίστευαν πως ήταν έτσι. Το κουκοπούλι ήταν ο ασπροπάρης, (Neophron percnopterus) «ένα από τα πλέον αινιγματικά και παράξενα πουλιά του πλανήτη μας» όπως σημειώνουν οι Ρήγας Τσιακίρης και Λαυρέντης Σιδηρόπουλος στο περιοδικό (Οιωνός, τεύχος 25 σελ.12-13) «το οποίο βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης. Είναι το πρώτο πουλί στον κόσμο που προστατεύτηκε με νόμο από τους Φαραώ, με ποινή θανάτου, αναγνωρίζοντας έτσι την σημαντική του συμβολή στην καθαριότητα των οικισμών από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα της τροφής των ανθρώπων. Αποτελώντας το πρώτο γράμμα της αιγυπτιακής αλφάβητου, το ιερογλυφικό που προφέρεται "ah", το πουλί ονομάστηκε και «κοτόπουλο του Φαραώ». Κανένα άλλο είδος δεν έχει τόσο πολύ συνδεθεί με μύθους, θρύλους, παραδόσεις και μαντικές πράξεις στις ορεινές κοινότητες της χώρας μας. Είναι ο μόνος γύπας στο κόσμο που μεταναστεύει και οι χωρικοί πιστεύουν ότι κουβαλάει στην πλάτη του τον κούκο φέρνοντας την άνοιξη και την καλοτυχία καθορίζοντας με τη μαγική του παρουσία την υγεία και την προκοπή των κτηνοτρόφων, το πήξιμο του γιαουρτιού, την παραγωγή του τυριού, ενώ συμμετέχει σε γάμους, ακόμη και «τσουράπια» φέρνει στα παιδιά. Συνδέεται πολύ με τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του, σχεδόν πάντοτε φώλιαζε σε βράχια δίπλα σε κωμοπόλεις, χωριά, και οικισμούς, ακόμη και δίπλα στις στάνες, ενώ σπανιότερα σε κτίρια, σκεπές, δέντρα, στο χώμα ακόμη και στην κορυφή τερμιτοφωλιών!!! Το κουκάλογο γράφει ο ευρυτάνας Στ. Γρανίτσας στο βιβλίο του «Τ' Άγρια και τα Ήμερα του Βουνού και του Λόγγου» είναι ο προάγγελος του ερχομού του κούκου. Το κουκάλογο έρχεται στ' Άγραφα το Μάρτη νωρίς, γιατί τον στέλνει ο αφέντης του ο κούκος να εξετάσει αν ήρθε η άνοιξη στ' αγραφοβούνια. Περιπλανιέται λίγες μέρες στις πλαγιές και στις ραχούλες και ύστερα ξαναφεύγει για να φέρει στα βουνά καβαλάρη τον αφέντη του τον κούκο! Έτσι με τον ερχομό της άνοιξης ο κούκος ανηφορίζει για τ' αγραφιώτικα βουνά. Δεν έρχεται όμως ούτε πετώντας, ούτε πεζός, αλλά καβαλάρης στ' άσπρο του άλογο, το κουκάλογο. Έτσι τον θέλει η αγραφιώτικη παράδοση. Τ' αγραφιωτόπουλα, μόλις πρωτόβλεπαν το κουκάλογο, ήξεραν ότι γρήγορα ο κούκος θα διαλαλούσε την άνοιξη στα βουνά τους. Φρόντιζαν, μάλιστα, οι Αγραφιώτες να μην είναι νηστικοί όταν τον ακούσουν για να μην τους «κουμπώσει» ο κούκος, νιώσουν δηλ. στο λαιμό τους στενοχώρια, που θεωρείται αναποδιά. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος, 26/01/2021 - 17:02 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα παπούτσια έχουν και δεύτερη ζωή
Ηλίας Προβόπουλος, 22/01/2021 - 15:05 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το χωράφι κοιμάται κάτω από το χιόνι
Ηλίας Προβόπουλος, 21/01/2021 - 10:37 Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Η σχολική υγιεινή στο παλιό Ζαγόρι
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Όταν σταματάει η γη να γυρίζει... Ένα από τα κατασταλάγματα που μας κληροδότησε ο διάλογος για το περιβάλλον τα τελευταία χρόνια είναι και το ότι ο... Ηλίας Προβόπουλος, 20/01/2021 - 08:28
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Και ο χειμώνας στον καιρό του... Άλλο πράγμα θυμάμαι ήταν τα περασμένα χρόνια η κατάλευκη ύπαιθρος και τα χιονισμένα δάση του Τυμφρηστού και άλλο πράγμα ο... Ηλίας Προβόπουλος, 16/01/2021 - 10:23
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Αργαλειός, μια τέχνη που έσβησε Ότι ζήσαμε φέτος, μέσα στο δεύτερο κύμα της επιδημίας, με τον καιρό που μέχρι σήμερα έμοιαζε φθινοπωρινός, το ξεχνάμε καθώς... Ηλίας Προβόπουλος, 14/01/2021 - 11:02
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Πού πήγε ο καταρράκτης της Έδεσσας; Αυτό που κάνει την Έδεσσα μια ξεχωριστή πόλη της κεντρικής Μακεδονίας είναι και οι μεγάλοι καταρράκτες που χάρη σε αυτούς... Ηλίας Προβόπουλος, 13/01/2021 - 10:54
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα καφενεία στην εποχή της πανδημίας Από εκείνα που θα θυμόμαστε στην μετά την πανδημία εποχή, όποτε έρθει αυτή και σίγουρα θα είναι καλοδεχούμενη απ’ όλους,... Ηλίας Προβόπουλος, 12/01/2021 - 14:57
Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το ακριβοθώρητο χιόνι Αυτά που έχουμε ζήσει τη χρονιά που πέρασε με αφορμή τον κορωναϊό και όχι μόνο θα περάσουν χρόνια για να... Ηλίας Προβόπουλος, 12/01/2021 - 08:33