Γράφει ο Νικόλαος Μ. Μπαλτογιάννης, MD, PhD
Διευθυντής Παιδοχειρουργικής Κλινικής Παιδιατρικού Κέντρου, Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, Μέλος Δικτύου Iatrica
Η κύστη κόκκυγος ή τριχοφωλεϊκό συρίγγιο είναι μία από τις συνηθέστερες παθήσεις της ιεροκοκκυγικής περιοχής στην εφηβική ηλικία σε παχύσαρκα παιδιά με έντονη τριχοφυΐα. Πρόκειται για χρόνια φλεγμονή διττής φύσεως. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει εκ γενετής, ή ότι μπορεί να οφείλεται στην αντίδραση του οργανισμού μας στην είσφρυση ξένου σώματος, σε αυτή την περίπτωση τριχών, στον υποδόριο ιστό του δέρματος της ιεροκοκκυγικής περιοχής και σε αυτή την περίπτωση αποκαλείται επίκτητη.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης για την αποφυγή της. Επειδή η ασχολία, το οικογενειακό περιβάλλον, η παχυσαρκία, ο τοπικός ερεθισμός και το τραύμα έχουν χαρακτηριστεί επιβαρυντικοί παράγοντες η αποφυγή της πολύωρης καθιστικής ζωής, η καθαριότητα της περιοχής, η μείωση του βάρους και η αποτρίχωση της περιοχής δρουν ανασταλτικά. Άρα, λοιπόν, προσέξτε το βάρος των παιδιών, ενθαρρύνετε τα να μην κάθονται μεγάλο χρονικό διάστημα και να χρησιμοποιούν μαξιλάρι όταν διαβάζουν για να περιορίσουν την πίεση στην περιοχή. Στα παιδιά που έχουν χειρουργηθεί και παρουσιάζουν έντονη τριχοφυΐα το ξύρισμα της περιοχής ή καλύτερα η αποτρίχωση με σύγχρονα μηχανήματα θα εξαλείψει την οποιαδήποτε υποτροπή.
Η αντιμετώπιση της ποικίλει και εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς και την έκταση της πάθησης. Στόχος μας είναι η ριζική αφαίρεση των φλεγμαίνοντων ιστών και η ελαχιστοποίηση των πιθανοτήτων υποτροπής. Εάν στην περιοχή έχει δημιουργηθεί απόστημα οφείλουμε αρχικά να παροχετευθεί υπό τοπική αναισθησία και όταν υποχωρήσει η φλεγμονή, σε δεύτερο χρόνο, θα αντιμετωπιστεί χειρουργικά υπό γενική αναισθησία. Η κλασσική μέθοδος (ανοιχτή μέθοδος) χρησιμοποιείται ακόμη, ωστόσο απαιτεί καθημερινές αλλαγές καθότι μετά την αφαίρεση της κύστης κόκκυγος το τραύμα παραμένει ανοικτό για να επουλωθεί μόνο του. Θεωρώ ότι είναι αρκετά επίπονη διαδικασία για τον μικρό ασθενή αλλά ακόμη έχει κάποιες ενδείξεις. Η χειρουργική αφαίρεση της κύστης και η ταυτόχρονη συρραφή του τραύματος σε ένα χρόνο παρουσιάζει υψηλό ποσοστό διαπύησης. Η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, EPSIT (endoscopic pilonidal sinus treatment) αποτελεί νεότερο επίτευγμα. Με την χρήση ενδοσκοπίου και χωρίς να αφαιρέσουμε καθόλου δέρμα καθαρίζουμε το περιεχόμενο της κύστης (τρίχες, πύον και άλλα φλεγμονώδη στοιχεία) και καυτηριάζουμε την κοιλότητα. Το μειονέκτημα είναι ότι αρκετές φορές απαιτούνται 2-3 συνεδρίες οι οποίες ανεβάζουν τα κόστη. Τέλος η χρήση του Laser κερδίζει σαφώς έδαφος καθώς, και εδώ όπως στην προηγούμενη, δεν αφαιρούμε δέρμα αλλά από την δημιουργία μιας επιπλέον οπής καθαρίζουμε το εσωτερικό της κύστης και στη συνέχεια καυτηριάζουμε το εσωτερικό επιλεκτικά με το Laser. H επούλωση είναι ταχεία και οι αλλαγές είναι πιο εφικτές από τους γονείς στο σπίτι από την πρώτη ημέρα.
Ποια είναι η ωστόσο η διαφορά στο κόστος του Laser από την συμβατική επέμβαση; Πολύς λόγος γίνεται για το κόστος των ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων με την χρήση ειδικών εργαλείων και πιθανά η πρόχειρη ετυμηγορία της δαπανηρής επέμβασης είναι άδικη! Αν υπολογίσουμε ότι ο ασθενής δεν χρειάζεται νοσηλεία, λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι υπάρχει μικρότερος κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών που απαιτούν πολυήμερη νοσηλεία, άρα και κόστος, και συνεκτιμήσουμε το άριστο αισθητικό αποτέλεσμα, τον ελάχιστο πόνο, την καλύτερη διαχείριση του τραύματος από τους γονείς τότε ίσως αποκαλυφθεί ότι είναι λανθασμένη και αφελής μια εκτίμηση της αξίας μιας ελάχιστα επεμβατικής μεθόδου βασισμένης αποκλειστικά στο κόστος των ειδικών εργαλείων που θα χρησιμοποιηθούν! Οι αναδρομικές αλλά και προοπτικές οικονομοτεχνικές μελέτες από έγκριτους επιστημονικούς φορείς που γίνονται στα πλαίσια μιας κοινής προσπάθειας να καθοριστούν αντικειμενικά και αξιόπιστα τα κριτήρια για το “κόστος” οποιασδήποτε επέμβασης φαίνεται να συνηγορούν υπέρ των νέων σύγχρονων μεθόδων.
